Bon

Bon, dom nešto više od 300.000 stanovnika na 141 km² na obe obale Rajne, nalazi se 24 km jugoistočno od Kelna u Severnoj Rajni-Vestfaliji. Nekada privremena prestonica Zapadne Nemačke od 1949. do 1990. godine – i sedište vlade do 1999. godine – ovaj grad kombinuje ulogu u evropskoj politici sa slojevima antike. Osnovan od strane Ubija u prvom veku pre nove ere, a kasnije utkan u tkivo rimske provincije Donja Germanija, urbano tkivo Bona nosi otisak nadbiskupa, kneževa izbornika i modernih saveznih ministarstava.

Široki obim priče o Bonu počinje njegovim rimskim vladavinom. Arheološki ostaci prate naselja duž Rajne, gde se nekada nalazilo vojno utvrđenje. Sa opadanjem Rima, region je krajem šesnaestog veka došao pod vlast Kelnskog elektorata. Dva veka, nadbiskupi i kneževi-izbornici oblikovali su građanski život iz svojih raskošnih rezidencija: Kurfirstlihes Šlosa, sada jezgra Univerziteta u Bonu, i Popelsdorfer Šlosa, čije botaničko imanje je opstalo kao univerzitetska bašta. Godine 1737, Stara gradska kuća izgrađena je u rokoko stilu na pijačnom trgu, a njena bogato ukrašena fasada svedoči o baroknom procvatu Bona pod Klemensom Avgustom od Bavarske.

Prelazeći u moderno doba, Bon je dobio novi značaj 1949. godine kada je ovde ratifikovan Osnovni zakon, nemački posleratni ustav. Istoričari često nazivaju eru koja je usledila „Bonskom republikom“. Bundeskanclerplac u Gronauu označava geografski centar grada i svedoči o ovom periodu. Iako se prestonica vratila u Berlin 1999. godine, Bon je zadržao status Bundesštata, sa sekundarnim sedištima predsednika, kancelara i Bundesrata. Otprilike jedna trećina ministarskih pozicija ostaje u Bonu, pored glavnih kancelarija za šest saveznih ministarstava i dvadeset vlasti. Ovaj aranžman odražava politički kompromis postignut u skladu sa Berlinsko-Bonskim zakonom, osiguravajući kontinuiranu ulogu Bona u nacionalnoj upravi.

Bonovo institucionalno prisustvo proteže se izvan nemačkih ministarstava. On je među vodećim svetskim centrima za međunarodne organizacije, domaćin dvadeset tela Ujedinjenih nacija - više nego bilo koji drugi nemački grad. Sekretarijat Okvirne konvencije UN o klimatskim promenama, sekretarijat Konvencije UN za borbu protiv dezertifikacije i program Volonteri UN imaju sedišta ovde, privučeni gradskim sklopom akademskih i diplomatskih resursa. Univerzitet u Bonu, osnovan 1818. godine, obogaćuje grad stipendijama i istraživanjima, dok nasleđe kompanija Deutsche Post DHL i Deutsche Telekom - oba listirana na DAX berzi - čini osnovu korporativnog profila Bona.

Kompozitor Ludvig van Betoven rođen je u Bongaseu, odmah pored pijačnog trga. NJegovo rodno mesto, pretvoreno u muzej, čuva skromni dom u kome je došao na svet u decembru 1770. U blizini se nalazi Betovenov spomenik na Minsterplacu, sa pogledom na Bonski minster, jednu od najstarijih crkvenih građevina u Nemačkoj. Ova mesta, smeštena usred kontura južne doline Rajne – jedne od najtoplijih klimatskih zona Nemačke – privlače posetioce tokom cele godine, mnoge tokom godišnjeg Rajnskog karnevala, kada lokalni običaji oživljavaju ulice i trgove maskiranim paradama i muzičkim ansamblima.

Topografski, Bon se proteže 15 km od severa ka jugu i 12,5 km od zapada ka istoku, a njegove granice definisane su tokom Rajne, rekom Zig na severoistoku i Zibengebirgeom — Sedam brda — na istoku. Skoro tri četvrtine grada zauzima levu obalu Rajne, dok ostatak formira Bojel na suprotnoj obali. Na jugu i zapadu, niski šumoviti ogranci vode u region Ajfel i Prirodni park Rajnska oblast; na severu, Kelnska nizija se spušta prema Ruru. Unutar grada, Arboretum park Herle čuva primerke drveća koji datiraju iz 1870. godine, dok rezervat Kotenforst pokriva oko 40 km² zaštićene šume.

Javnih zelenih površina ima u izobilju. Park Rajnaue zauzima nekadašnje poplavne ravnice pored reke, a njegovi prostrani travnjaci i vodeni putevi služe kao urbano utočište. Uz njega se nalazi Alter Col, nekadašnja carinska stanica pretvorena u šetalište. Na obodu univerziteta, Botanička bašta se proteže od Popelsdorfer aleje - bulevara obraslog kestenima kojim je nekada saobraćao konjski kočija - do vrtova dvorca Popelsdorfer. Iza nje se nalaze staze na padinama ugašenog vulkana Roderberg, koje nude panoramski pogled na dolinu Rajne, i staze koje se penju uz donji Zibengebirge prema Kenigsvinteru. Preko reke, redovni trajekti i tri mosta - Konrad Adenauer-Brike, Fridrih-Ebert-Brike i Kenedi-Brike - povezuju polovine Bona.

U okviru Muzejskog skupa (Museumsmeile), pet glavnih institucija beleži aspekte nemačkog identiteta. Kuća istorije (Haus der Geschichte) beleži nacionalni razvoj od 1945. godine nadalje, ugrađujući u svoje stalne galerije i sam poglavlje Bona kao prestonice Zapadne Nemačke. Umetnički muzej (Kunstmuseum Bonn) se koncentriše na rajnski ekspresionizam i posleratnu umetnost, prikazujući dela Augusta Makea, Jozefa Bojsa i Anselma Kifera. U Bundeskunsthaleu (Bundeskunsthalle), izložbe istražuju preseke umetnosti, kulture i nauke, dok Muzej Kenig predstavlja prirodnjačka i zoološka istraživanja u istim prostorijama u kojima je parlamentarno veće sastavilo Osnovni zakon. Nemački muzej (Deutsches Museum Bonn) nudi interaktivni pregled nemačkih naučnih dostignuća posle 1945. godine. Komplementarna mesta - Rajnski zemljišni muzej (Rheinisches Landesmuseum), muzej Betovenova kuća (Beethoven House Museum), Muzej žena (Museum of Women's Museum), Malermuzej (Malermuseum) i Aritmeum (Arithmeum) - obogaćuju kulturni krug.

Saobraćajna infrastruktura nosi otisak regionalne uloge Bona. Aerodrom Keln Bon, nazvan po Konradu Adenaueru, nalazi se 15 km severoistočno od grada. Godine 2015, opslužio je preko 10 miliona putnika i bio je sedmi u Nemačkoj po broju putnika i peti po kombinovanom saobraćaju tereta i putnika. Avio-kompanije i teretni operateri održavaju 24-časovni red vožnje, što olakšava autoput A59 i železnička veza sa terminalom. Unutar grada, Glavna železnička stanica u Bonu opslužuje više od 67.000 putnika dnevno vozovima S-Bahn, IC i ICE; stanica Zigburg/Bon na brzoj liniji Keln–Frankfurt nalazi se na 25 minuta vožnje Štatbanom. Bonska tramvajska i laka železnička mreža Štatbana sastoji se od četiri linije sever-jug i dve linije istok-zapad, dopunjene sa oko 30 autobuskih linija u okviru saobraćajnog udruženja Rajn-Zig. Mnoge linije saobraćaju tokom noći vikendom.

Drumske veze uključuju A555 prema Kelnu, A59 prema Diseldorfu i Duizburgu, A562 koji prelazi Rajnu južno od grada i A565 koji se povezuje sa A61. Tri savezna autoputa — B9, B42 i B56 — opslužuju neposredna predgrađa standardnim ograničenjem brzine od 100 km/h. Unutrašnji brodski saobraćaj obavlja se preko luke Graurhajndorf, gde kontejnerski i rečno-okeanski brodovi prevoze pola miliona tona tereta svake godine; putnički brodovi saobraćaju prema Kelnu i Diseldorfu.

Ekonomski život se proteže od ministarstava i međunarodnih tela do tradicionalnih proizvođača. Ovde se nalaze sedišta kompanija Deutsche Telekom i Deutsche Post, zajedno sa Nemačkom službom za akademsku razmenu i SolarWorld-om. Univerzitet u Bonu i lokalno komunalno preduzeće Stadtwerke Bonn, svrstavaju se među najveće poslodavce u gradu. Zanatska i prehrambena preduzeća - liker Verpoorten, poslastičarnica Kessko, izgradnja orgulja Klais i fabrika zastava u Bonu - čuvaju regionalno zanatstvo.

Demografski, Bon je 2011. godine brojao 327.913 stanovnika, oko 70% nemačkog porekla i 30% delimično nenemskog porekla. Do 2020. godine, njegovo stanovništvo je dostiglo 330.000, što ga čini drugim najvećim gradom u Kelnskoj niziji, posle samog Kelna. Projekcije rasta sugerišu da će Bon prestići Vupertal i Bohum pre 2030. godine. Iako je formalno grad od nekoliko stotina hiljada stanovnika, Bon zadržava intimne razmere: ulice sa niskim zgradama, koncentrisani stari grad i kafići i pivske bašte koje vode studenti, a koje evociraju mediteransku lakoću, što mu je donelo neformalni naziv najsevernijeg italijanskog grada.

Kao baza za izlete, Bon olakšava posete Diseldorfu, romantičnom delu svetske baštine Srednje Rajne od Bingena do Koblenca i vulkanskim jezerima Ajfela. Međutim, unutar gradskih granica, mešavina političkog nasleđa, univerzitetskog ambijenta, diplomatije Ujedinjenih nacija i muzičke komemoracije nudi trajni susret sa nemačkom istorijom. U galerijskim salama, na šetalištima pored reke i ispod krošnji kestena, Bon se otkriva kao grad oblikovan strujama - vode, misli i upravljanja - a opet utemeljen u trajnom kamenu i zemljištu. Duži boravci pružaju tiho zadovoljstvo svakodnevnih rutina usred ovog preplitanja epoha.

Karakter grada se pojavljuje postepeno: u odmerenom urušavanju stubova katedrale u zoru, u odjeku Betovenovih ranih sonata, u tišini muzejskih hodnika i u stalnom toku rajnskih barži ispod lučnih mostova. Bon traži pažnju, a ne zahtev; njegove nagrade leže u postepenim otkrićima. Kako dan ustupa mesto večernjem svetlu, univerzitetski tornjevi i federalne kancelarije poprimaju prigušenu toplinu, a reka teče ka zapadu prema moru, noseći tragove drevnog naselja koje se, tokom dva milenijuma, prilagođavalo i usmeravalo tok istorije. U ovom susretu prošlosti i sadašnjosti, Bon potvrđuje svoje mesto među evropskim gradovima čiji značaj ne leži u spektaklu već u postepenom odvijanju građanskog života.