Restricted Realms: Những địa điểm kỳ lạ và cấm kỵ nhất thế giới
Trong một thế giới đầy rẫy những điểm đến du lịch nổi tiếng, một số địa điểm tuyệt vời vẫn còn là bí mật và hầu hết mọi người không thể tiếp cận. Đối với những người đủ mạo hiểm để…
Có những nơi mà thời gian đọng lại, chậm lại và tích tụ. Ở Barcelona, La Rambla là một nơi như vậy. Thoạt nhìn, nơi này trông giống như một lối đi dạo dài, rợp bóng mát dành cho người đi bộ—một quảng trường thẳng tắp đông đúc người qua lại, được bao quanh bởi kiến trúc của nhiều dòng dõi khác nhau. Nhưng bên dưới bề mặt đông đúc của nó là bản thảo về bản sắc đang phát triển của một thành phố. Đi bộ trên La Rambla không chỉ là đi qua một con phố, mà là đi qua các tầng trầm tích lịch sử, mỗi lớp được hình thành bởi nước, chiến tranh, tôn giáo và thương mại.
Bên dưới những cây du của La Rambla, nơi nhịp bước chân hòa cùng tiếng thì thầm của những người biểu diễn đường phố và những người bán hoa, có một nhịp điệu cổ xưa hơn nhiều—không phải do con người sáng tạo ra, mà là của nước. Trước khi đại lộ trở thành con đường dạo bộ nổi tiếng nhất của Barcelona, trước khi các quán cà phê tràn ra vỉa hè và khách du lịch chen chúc ở các cửa hàng, La Rambla là một dòng suối: một dòng nước theo mùa được gọi là Riera d'en Malla. Dòng chảy thất thường của nó mang theo mưa từ những ngọn đồi Collserola ra biển, thỉnh thoảng gây ngập lụt và thường khô thành một dải bụi. Dòng suối này từng chạy dọc theo rìa thành phố, chia đôi những gì sẽ trở thành hai khu phố lâu đời nhất của thành phố: Barri Gòtic và El Raval.
Bản thân cái tên “Rambla”—bắt nguồn từ từ tiếng Ả Rập ramla, có nghĩa là “lòng sông cát”—lưu giữ ký ức về sự khởi đầu không đáng chú ý đó. Ở dạng ban đầu, kênh đào hoạt động như một nhu cầu thiết yếu hơn là một điểm mốc: một đường ống dẫn nước thô sơ tự nhiên đôi khi đóng vai trò là nguồn nước, đôi khi đóng vai trò là cống rãnh. Nhưng giống như nhiều nơi khác ở Barcelona, tính thực dụng cuối cùng đã nhường chỗ cho tính thơ ca. Thành phố phát triển, và cùng với sự phát triển là động lực thuần hóa những vùng ven hoang dã.
Đến thế kỷ 12, dòng suối đã bắt đầu biến mất theo ý định của con người. Khu định cư ngày càng phát triển dần dần trải nhựa trên bờ. Dòng nước, luôn bất tiện, cuối cùng đã được chuyển hướng ra ngoài các bức tường thành phố vào năm 1440, để lại không phải là một vết sẹo mà là một bộ xương - một con đường sẵn sàng được tái sinh thành một con phố.
Sự tái sinh đó không diễn ra ngay lập tức. Quyết định vào năm 1377 mở rộng các bức tường phòng thủ xung quanh El Raval và hành lang liền kề đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng. Với dòng chảy được chuyển hướng, vùng đất giữa các bức tường có thể được định hình lại. Một động mạch mới xuất hiện—một phần là đường giao thông, một phần là thí nghiệm xã hội. La Rambla không còn là một dòng nước nhỏ giọt mà thay vào đó trở thành một đường dẫn cho mọi người, cho thương mại và cho cảnh tượng. Những thế kỷ đầu này sẽ mang lại cho nó bản sắc xác định: một sân khấu mà cuộc sống công cộng của thành phố có thể diễn ra.
Đến thế kỷ 15, La Rambla không còn chỉ là một con đường được dọn sạch. Nó đã mở rộng thành một không gian mở, nơi tổ chức các gian hàng chợ và lễ kỷ niệm cộng đồng. Vào thời điểm mà hầu hết các con phố ở Barcelona vẫn còn hẹp và đầy đá, thì chiều rộng của La Rambla đã khiến nó trở nên khác biệt. Con phố đã trở thành một địa điểm: cho các cuộc diễu hành tôn giáo, lễ hội thành phố và các sự kiện u ám hơn, chẳng hạn như các cuộc hành quyết công khai tại Pla de la Boqueria. Vào thời điểm đó, quảng trường không chỉ là một quảng trường mà còn là một nhà hát công cộng, nơi các vở kịch đạo đức và sắc lệnh của chế độ quân chủ được trình diễn trước quần chúng.
Các nhà thờ và tu viện mọc lên như lính canh dọc theo lề phố. Dòng Tên, Dòng Capuchin và Dòng Cát Minh đã thành lập các tổ chức quan trọng ở đây, mỗi tổ chức đều có dấu ấn kiến trúc riêng. Sự tập trung của các tòa nhà tôn giáo đã mang lại cho La Rambla biệt danh ban đầu của nó: Đại lộ Tu viện. Đức tin và cuộc sống hàng ngày đan xen trong hành lang công cộng này, nơi sự im lặng ẩn dật tồn tại cách những người bán hàng rong và những lời tuyên bố kịch tính một quãng ngắn.
Giai đoạn này cũng chứng kiến sự khởi đầu của một sự căng thẳng vẫn định hình La Rambla ngày nay—sự xung đột giữa sự trang nghiêm và cảnh tượng. Đại lộ có thể tổ chức một đám tang vào buổi sáng và một buổi biểu diễn đường phố vào buổi chiều. Sự đối ngẫu này không xuất hiện theo thiết kế mà là do sự cần thiết: bố cục thời trung cổ của Barcelona cung cấp rất ít không gian cộng đồng lớn như vậy, và La Rambla, mới được giải phóng khỏi nguồn gốc thủy văn của nó, hoàn toàn phù hợp với vai trò này.
Thế kỷ 18 đã định nghĩa lại hình dạng vật lý và biểu tượng của La Rambla. Vào năm 1703, động thái đầu tiên có chủ đích hướng đến việc làm đẹp đã diễn ra: cây cối được trồng dọc theo chiều dài của nó. Đầu tiên là cây bạch dương, sau đó là cây du và cây keo, đây không phải là những ý tưởng trang trí sau này, mà là những quyết định về cơ sở hạ tầng—một sự công nhận sớm cho vai trò cuối cùng của đại lộ như một không gian giải trí. Bóng râm mà chúng mang lại khuyến khích người đi bộ nán lại, trò chuyện, đi dạo. Đây không còn chỉ là một con phố nữa; nó đang trở thành một trải nghiệm.
Cùng với việc trồng cây là một sự phát triển quan trọng khác: kiến trúc nhà ở. Phía El Raval của La Rambla chứng kiến những ngôi nhà đầu tiên được xây dựng vào năm 1704, bằng chứng cho thấy khu vực này không còn là một không gian tạm thời nữa mà là một nơi ngày càng được mong muốn. Áp lực đô thị và tham vọng của giai cấp tư sản Catalan bắt đầu định hình lại La Rambla thành một thứ gì đó gần gũi hơn với bản chất hiện đại của nó.
Có lẽ hành động có hậu quả nhất của thế kỷ này diễn ra vào năm 1775, khi những bức tường thời trung cổ xung quanh Drassanes—xưởng đóng tàu của hoàng gia—bị phá hủy. Điều này cho phép phần dưới của La Rambla mở ra, giải phóng nó khỏi sự kìm kẹp kéo dài hàng thế kỷ. Hiệu ứng này vừa mang tính biểu tượng vừa mang tính thực tế: đại lộ giờ đây mở rộng về phía cảng mà không bị cản trở, thiết lập mối liên kết trực tiếp giữa trung tâm thành phố và biển.
Không gian mới được giải phóng này sớm thu hút giới thượng lưu của Barcelona. Palau de la Virreina, được xây dựng vào năm 1778 cho góa phụ của một phó vương Tây Ban Nha, là ví dụ điển hình cho xu hướng thời trang mới nổi. Mặt tiền theo phong cách baroque và quy mô đồ sộ của nó đã báo hiệu một kỷ nguyên uy tín mới cho La Rambla. Năm 1784, Palau Moja tiếp nối, một tòa nhà tân cổ điển sau này trở thành nơi ở của giới quý tộc, nghệ sĩ và thậm chí cả các thành viên của hoàng gia Tây Ban Nha. Những cung điện này không chỉ tô điểm cho con phố mà còn thay đổi địa lý xã hội của nó. La Rambla không còn là nơi chỉ dành cho các nhà sư và thương gia nữa; nó đã trở thành sân khấu cho sự giàu có.
Tuy nhiên, với tất cả sự tinh tế của nó, đại lộ vẫn giữ được tính chất công cộng. Nó dễ tiếp cận, xốp. Không giống như những đại lộ cứng nhắc hơn của Paris hay Vienna, La Rambla vẫn gắn chặt với cuộc sống đường phố—mở ra cho sự ngẫu hứng, những cuộc gặp gỡ tình cờ và các nghi lễ hàng ngày của thành phố.
Vào giữa thế kỷ 19, La Rambla không chỉ nổi lên như một con đường dạo bộ thời thượng mà còn là biểu tượng văn hóa của thành phố. Việc trồng cây du vào năm 1859—cao, rộng và phân bố theo hình học—đã thống nhất tính thẩm mỹ của con phố. Vỏ cây loang lổ và tán cây cao của chúng vẫn là một trong những đặc điểm nổi bật của La Rambla ngày nay, tạo bóng râm lốm đốm cho cả người đi bộ buổi sáng và người lang thang lúc nửa đêm.
Giai đoạn này chứng kiến sự xây dựng hai cơ sở sẽ trở thành trung tâm của bản sắc công dân Barcelona. Gran Teatre del Liceu mở cửa vào năm 1847, đưa opera đến trung tâm của phố. Được xây dựng bằng nguồn vốn tư nhân từ tầng lớp thương nhân của Barcelona, Liceu không chỉ là một địa điểm; nó là biểu tượng của khát vọng, một ngôi đền của nền văn hóa sánh ngang với những ngôi đền ở Milan hay Vienna. Bi kịch đã tấn công nhà hát nhiều hơn một lần—cháy vào năm 1861 và một lần nữa vào năm 1994—nhưng mỗi lần nó lại trỗi dậy, phản ánh lịch sử tái tạo của chính con phố.
Gần đó, Mercat de Sant Josep de la Boqueria—hay đơn giản là La Boqueria—nắm giữ đại lộ với chức năng cũ kỹ và mộc mạc hơn. Mặc dù chính thức mở cửa vào năm 1840, nhưng nguồn gốc của khu chợ này đã ăn sâu vào thời kỳ trung cổ, khi những người nông dân và người bán cá tụ tập bên ngoài cổng thành phố cổ. Dưới mái che bằng sắt và kính, trái cây, thịt và sinh vật biển lấp lánh dưới bóng đèn halogen, không khí đặc quánh mùi nước muối, gia vị và tiếng leng keng của dao chặt. Trong một thành phố thường bị vẻ bề ngoài chi phối, La Boqueria vẫn mang tính xúc giác, thơm tho và thực tế lâu dài.
Các quầy hàng hoa cũng xuất hiện trong thế kỷ này, đặc biệt là dọc theo Rambla de Sant Josep, khiến nơi này được đặt biệt danh trìu mến là “Rambla de les Flors”. Sự pha trộn giữa hoa và thịt động vật—hoa hồng và giăm bông, hoa lan và bạch tuộc—thể hiện khả năng đặc biệt của đại lộ này trong việc chứa đựng những mâu thuẫn mà không giải quyết chúng.
Tại điểm cuối phía nam của La Rambla, Tượng đài Columbus cao 60 mét được khánh thành vào năm 1888 như một phần của Triển lãm Thế giới, neo giữ lối đi dạo trong tham vọng đế quốc và lịch sử hàng hải. Trong khi di sản của Columbus đã bị tranh cãi kể từ đó, sự hiện diện của tượng đài - hướng ra biển, chỉ về một thế giới khác - vẫn là một dấu chấm câu xác định ở cuối phố.
Cùng năm đó đánh dấu một sự chuyển đổi khác: sự xuất hiện của xe điện. Năm 1872, xe ngựa bắt đầu hoạt động dọc theo lối đi dạo, sau đó được thay thế bằng xe điện. Sự hiện diện của phương tiện giao thông hiện đại đan xen với nhịp điệu cổ xưa của cuộc sống dành cho người đi bộ, củng cố bản sắc của La Rambla như một con phố chuyển động—vượt qua thời gian, giai cấp và mục đích.
Đứng giữa La Rambla, ngay sau Gran Teatre del Liceu, và để ánh mắt của bạn dõi theo chiều dài của lối đi dạo. Thoạt nhìn có vẻ là một đại lộ duy nhất, trên thực tế, là nhiều: một bức tranh ghép của các không gian được khâu thành một đường nét uyển chuyển. Mỗi phân đoạn của con phố đều ngân nga với bầu không khí, lịch sử và mục đích riêng. Người dân địa phương gọi chúng là Les Rambles—số nhiều, giống như các mặt của một lăng kính bắt các góc sáng khác nhau. Đây không chỉ là sự cầu kỳ. Nó là điều cần thiết để hiểu được bản sắc vạn hoa của con phố.
Đoạn cực bắc của La Rambla, Rambla de Canaletes, bắt đầu từ Plaça de Catalunya. Đây là nơi thành phố hít thở từ lưới xung quanh và thở ra vào khu phố cổ. Ở đây, bờ vai hiện đại và thời trung cổ. Nhân viên văn phòng với cà phê mang đi đi ngang qua những sinh viên đại học nằm dài trên băng ghế; dưới chân họ, hàng thế kỷ trầm tích—La Mã, Visigothic, Gothic—nén lại thành sự im lặng.
Phần này được đặt tên theo Font de Canaletes, một đài phun nước trang trí công phu từ thế kỷ 19 có kích thước khiêm tốn không phản ánh tầm quan trọng trong truyền thuyết. Một tấm bảng nhỏ tuyên bố: "Nếu bạn uống từ đài phun nước Canaletes, bạn sẽ trở về Barcelona". Nguồn gốc của truyền thuyết này không rõ ràng, nhưng sự thật đầy cảm xúc của nó thì vang vọng. Đi bộ trên La Rambla thường là mong muốn được trở về—không chỉ là thành phố, mà là cảm giác chính xác khi ở đây: không bị neo giữ, tỉnh táo, thấm nhuần nhịp điệu khó đoán của con phố.
Cũng tại đây, tại Canaletes, những người hâm mộ FC Barcelona tụ tập sau các trận đấu. Trong cơn mê chiến thắng rực rỡ ánh đèn xanh, hàng ngàn người đã hát, hét và khóc nức nở dưới những tán cây thắp đèn. Nghi lễ này không chỉ đơn thuần là thể thao—mà là sân khấu dân sự, một tiếng vang đương đại của các cuộc diễu hành tôn giáo và hoàng gia từng định hình nên con phố này. La Rambla luôn là nơi Barcelona cảm thấy mình sống động.
Xa hơn về phía nam là Rambla dels Estudis, được đặt theo tên của Estudi General thế kỷ 15—trường đại học thời trung cổ từng tọa lạc tại đây. Mặc dù cơ sở ban đầu đã bị chế độ quân chủ Bourbon đóng cửa vào thế kỷ 18, nhưng bóng ma của nó vẫn còn đó. Những người bán sách vẫn xếp hàng dọc theo rìa của con phố này, quầy hàng của họ được kê sát vào hàng rào sắt rèn. Mùi giấy cũ hòa quyện với hạt dẻ rang vào mùa đông và hoa nhài vào mùa xuân.
Không khó để tưởng tượng những chàng trai trẻ mặc áo chùng tranh luận về Aristotle dưới những tán cây này cách đây nhiều thế kỷ, cũng không khó để tin rằng những mảnh vụn của những cuộc trò chuyện đó vẫn còn lơ lửng trong không khí. Những gì còn sót lại về mặt trí tuệ vẫn còn tồn tại: gần đó, Biblioteca de Catalunya, tọa lạc trong một bệnh viện cũ, vẫn là một trong những nơi tôn nghiêm nhất của thành phố để nghiên cứu.
Đây cũng là nơi các bức tượng người bắt đầu tụ tập—những nghệ sĩ biểu diễn mặc trang phục cầu kỳ và tạo dáng không tưởng. Đối với một số người, chúng là đồ du lịch sến súa; đối với những người khác, chúng là những tác phẩm điêu khắc phù du đang chuyển động. Giống như mọi thứ trên phố La Rambla, chúng đan xen giữa tính xác thực và trình diễn. Chúng cũng nhắc nhở chúng ta rằng: con phố này, ngay cả ở những đoạn đường trí tuệ nhất, vẫn luôn là một sân khấu.
Rambla de Sant Josep, đôi khi được gọi là Rambla de les Flors, không chỉ nở rộ hoa mà còn có sự mâu thuẫn. Trong hành lang hẹp này, vẻ đẹp và thương mại đan xen vào nhau như những cây nho. Những gian hàng hoa nở rộ sắc màu mỗi buổi sáng bắt đầu vào thế kỷ 19 như những gian hàng pop-up chủ yếu do phụ nữ điều hành. Trong nhiều thập kỷ, chúng là một trong số ít cách mà tầng lớp lao động Barcelona—đặc biệt là phụ nữ—có thể điều hành các doanh nghiệp độc lập. Những cánh hoa của chúng vừa là sự kháng cự vừa là vật trang trí.
Nhưng chính Mercat de la Boqueria mới là nơi thống trị con phố này, cả về mặt kiến trúc lẫn biểu tượng. Bước vào Boqueria là một sự va chạm về mặt cảm giác: thịt jamón ibérico treo như đèn chùm, nghệ tây và cá tuyết muối được sắp xếp với độ chính xác của người quản lý, tiếng chặt dao theo nhịp điệu sau quầy. Ở đây, ẩm thực là nghi lễ. Khách du lịch và người dân địa phương chen chúc nhau ở cùng một quầy nước ép. Các đầu bếp từ các nhà hàng được gắn sao Michelin mặc cả bên cạnh những bà lão cầm những công thức nấu ăn lâu đời hơn cả mái nhà bằng sắt rèn của khu chợ.
Đoạn đường này có thể là phần “Barcelona” nhất của La Rambla, không phải vì nó phục vụ khách du lịch, mà vì nó từ chối phân biệt giữa thiêng liêng và phàm tục. Đi bộ qua những loại trái cây hạnh nhân và cá mú tươi có thể dẫn đến Thánh lễ tại Nhà thờ Betlem—một nhà thờ baroque ẩn mình trong tầm nhìn. Sự thiêng liêng và đời thường tồn tại ở đây không phải như những điều đối lập, mà như những sợi chỉ đan xen trong cùng một tấm vải.
Khi bạn đến Rambla dels Caputxins, những cây du mọc dày đặc hơn, lá của chúng thì thầm như những trang sách được lật trong một cuốn sách lớn. Đây từng là lãnh địa của các tu sĩ dòng Capuchin, tu viện của họ nằm gần đó cho đến khi bạo lực chống giáo sĩ của thế kỷ 19 và 20 tràn qua thành phố như một ngọn lửa thanh tẩy. Con phố vẫn mang trong mình sự căng thẳng giữa sự trang nghiêm và nổi loạn.
Nằm ở trung tâm là Gran Teatre del Liceu, nhà hát opera lớn có ban công phủ nhung và những cột trụ dát vàng nói lên sự khao khát vị thế quốc tế của Barcelona vào thế kỷ 19. Nhưng Liceu không chỉ là tượng đài của văn hóa—mà còn là tượng đài của xung đột. Năm 1893, nhà vô chính phủ Santiago Salvador đã ném hai quả bom vào khán giả trong một buổi biểu diễn, giết chết hai mươi người. Một trong những quả bom đã không phát nổ; hiện được trưng bày tại Museu d'Història de Barcelona. Tòa nhà đã được xây dựng lại. Luôn luôn như vậy.
Gần đó, Café de l'Opera vẫn phục vụ cà phê cho những khách hàng nán lại dưới trần nhà có gương. Đây từng là nơi tụ họp của các nghệ sĩ, nhà tư tưởng và nhà cấp tiến. Nếu nhắm mắt lại, bạn gần như có thể nghe thấy tiếng sột soạt của báo, tiếng hít vào mạnh trước khi độc thoại, tiếng leng keng của thìa khuấy đường vào các cuộc tranh luận hiện sinh.
Cũng dọc theo đoạn đường này là Plaça Reial, một quảng trường có hàng cọ nằm ngay cạnh lối đi dạo, được thiết kế vào giữa thế kỷ 19 bởi Francesc Daniel Molina. Những cột đèn đầu tiên của Gaudí vẫn còn ở đây—mảnh mai, bí ẩn, thanh lịch lạ thường. Quảng trường này là sân trong bí mật của La Rambla: thân mật, nhịp nhàng và mãi mãi nằm giữa sự thanh lịch của giới tư sản và sự tinh nghịch của dân du mục.
Cuối cùng, Rambla de Santa Mònica đưa chúng ta về phía biển. Ở đây, lối đi dạo mở rộng ra, như thể thở ra sau nhiều thế kỷ bị nén chặt. Các tòa nhà trở nên cao hơn, đám đông đông đúc hơn và nhịp đập điên cuồng hơn. Bức tranh khảm Miró dưới chân—một mảng màu cơ bản được nhúng vào vỉa hè—thường không được chú ý bên dưới những đôi giày thể thao cũ kỹ và những chiếc vali có bánh xe. Tuy nhiên, nó vẫn đứng đó như một lời nhắc nhở: con phố này cũng là một phòng trưng bày, một bức tranh, một tác phẩm điêu khắc của thời gian.
Ở chân lối đi dạo là Tượng đài Colom, bức tượng đồng của Columbus chỉ về phía Đông Nam, không phải như nhiều người nghĩ về Tân Thế giới, mà là về phía Mallorca. Tuy nhiên, biểu tượng vẫn rõ ràng: khám phá, chinh phục, mở ra những viễn cảnh mới. Trong những năm gần đây, tượng đài này đã trở thành địa điểm phản đối và đánh giá lại, một sự mâu thuẫn bằng đồng mạnh mẽ như chính con phố.
Đoạn cuối này cũng là nơi có Trung tâm Nghệ thuật Santa Mònica, một tổ chức nghệ thuật đương đại hiện đang nằm trong một tu viện cũ. Các cuộc triển lãm của trung tâm thường mang tính thử nghiệm, tạm thời, phù du. Về điểm này, trung tâm phản ánh bản chất riêng của La Rambla: luôn thay đổi, không thể định nghĩa, được định hình nhiều hơn bởi sự hiện diện hơn là sự vĩnh cửu.
Nói về “La Rambla” là nói không chính xác. Luôn luôn là “Las Ramblas”—một con phố vừa đứt gãy vừa hợp nhất, vừa liên tục vừa chia cắt. Mỗi phân đoạn thì thầm câu chuyện riêng của mình, nhưng không phân đoạn nào tồn tại riêng lẻ. Chúng chảy vào nhau như những chương trong một cuốn tiểu thuyết không có trang cuối.
Sự thống nhất rời rạc này không phải là một khiếm khuyết—mà là thiên tài của con phố. Du khách tìm kiếm La Rambla “thực sự” có thể bỏ lỡ điểm chính: sự thực nằm ở chỗ nó từ chối trở thành một thứ. Đó là một palimpsest sống động, nơi những người bán hoa thay thế các nhà sư, nơi những người đi xem opera giẫm lên máu vô chính phủ, nơi những viên gạch vui tươi của Miro vang vọng bên dưới những đám rước im lặng.
Đây là con phố mà hành động đi bộ cũng trở thành hành động đọc sách - từng dòng một, từng đoạn một, có nghĩa là chuyển động nổi lên.
Rất ít con phố ở châu Âu mang trong mình những lớp lịch sử, xung đột, vẻ đẹp và nhịp điệu hàng ngày sống động như La Rambla ở Barcelona. Mặc dù thường được giới thiệu trong sách hướng dẫn là một đại lộ dành cho người đi bộ đẹp như tranh vẽ nối Plaça de Catalunya với bờ sông Port Vell, La Rambla thực sự là một bản thảo của thành phố. Mỗi viên đá lát dường như được khắc họa bằng ký ức: về những giọng nói phản đối hoặc ăn mừng, về những cái bóng đổ xuống từ các tu viện từng hùng vĩ, về những nốt nhạc opera trôi vào không khí đêm. Đây không phải là một tác phẩm bảo tàng hay bối cảnh sân khấu, mà là một động mạch sống động nơi quá khứ kiến trúc hội tụ với sự chuyển động không ngừng nghỉ của hiện tại. Ở đây, sự thanh lịch được tôi luyện bởi sự kiên cường, và sự cao cả nằm thoải mái bên cạnh những điều bình thường.
Ít có tổ chức nào minh họa hùng hồn cho sự giao thoa giữa giai cấp, nghệ thuật và sự hỗn loạn chính trị như Gran Teatre del Liceu. Mở cửa vào năm 1847 trên đống tro tàn của một tu viện cũ, Liceu nhanh chóng vươn lên trở thành nhà hát opera hàng đầu ở Tây Ban Nha. Mặt tiền tân cổ điển của nó—khiêm tốn khi so sánh với nội thất xa hoa—phủ nhận sức nặng lịch sử chứa đựng bên trong. Hội trường hình móng ngựa, với ban công dát vàng và chỗ ngồi màu đỏ sang trọng, từng phản ánh sự phân tầng cứng nhắc của xã hội Catalan, phân chia vị trí theo sự giàu có và dòng dõi.
Vào cuối thế kỷ 19, một chuyến viếng thăm Liceu ít liên quan đến Verdi hay Wagner mà là một buổi biểu diễn về địa vị. Các hộp opera đóng vai trò là sân khấu cho các cuộc đàm phán hôn nhân, tin đồn chính trị và sự hình thành liên minh kín đáo giữa giới tinh hoa thương mại của Barcelona. Tuy nhiên, những mối liên hệ như vậy đã biến nhà hát thành một cột thu lôi cho sự phẫn nộ của giai cấp. Năm 1893, một quả bom vô chính phủ đã phát nổ bên trong các quầy hàng—một hành động bạo lực được tính toán nhằm vào giai cấp tư sản ngồi bên trong. Liceu lại bị hư hại do hỏa hoạn vào năm 1861 và nghiêm trọng nhất là vào năm 1994, sau đó nhà hát đã trải qua một cuộc tái thiết tỉ mỉ.
Ngày nay, mặc dù vẫn là nơi tổ chức một số vở opera và ballet nổi tiếng nhất châu Âu, Liceu đã mở rộng đối tượng khán giả. Học sinh ngồi cạnh những người bảo trợ trong trang phục dạ hội; khách du lịch nhìn lên trần nhà được xây dựng lại, được thiết kế để phản ánh sự hùng vĩ của bản gốc. Nếu trước đây Liceu là nhà hát cho các bộ phận của xã hội, thì giờ đây nó hướng tới - mặc dù không hoàn hảo - sự gắn kết văn hóa. Tuy nhiên, các bức tường của nó vẫn ghi nhớ mọi thứ.
Chỉ cách Liceu một đoạn đi bộ ngắn, Chợ Boqueria có nhịp điệu riêng của nó. Bên dưới mái che bằng thép và kính—được thêm vào năm 1914—những chú cá trải dài lấp lánh trên những tảng băng, những kim tự tháp trái cây điểm xuyết các quầy hàng, và những giọng nói cạnh tranh bằng tiếng Catalan, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Anh và hàng chục ngôn ngữ khác. Tuy nhiên, đằng sau bề mặt đẹp như tranh vẽ của nó là một khu chợ có nguồn gốc từ thế kỷ 13.
Ban đầu là một hội chợ ngoài trời nằm bên ngoài các bức tường thời trung cổ, La Boqueria đã phát triển qua nhiều thế kỷ, thích nghi với ranh giới và thị hiếu thay đổi của thành phố. Chợ nằm trên địa điểm của Tu viện Sant Josep, chính nó là nạn nhân của các cuộc nổi loạn chống giáo sĩ vào thế kỷ 19. Chợ thay thế nó đã trở thành nhiều hơn là một trung tâm thương mại. Nó cung cấp nguồn dinh dưỡng theo cả nghĩa đen và nghĩa văn hóa.
Không giống như Liceu, Boqueria chưa bao giờ là nơi dành riêng cho giới thượng lưu. Các gian hàng thường do các gia đình lao động điều hành, truyền lại kiến thức về sản phẩm địa phương, truyền thống nấu ăn và nhịp điệu theo mùa. Ngày nay, giữa sự du nhập của các xu hướng ẩm thực và các tour du lịch ẩm thực, những truyền thống này vẫn tồn tại—mặc dù không phải là không có căng thẳng. Chợ phải cân bằng vai trò là điểm mốc văn hóa với tính hữu dụng của nó như một chợ công cộng đang hoạt động. Việc nó vẫn phục vụ được cả người dân địa phương mua nguyên liệu và du khách chụp ảnh xúc tu bạch tuộc là minh chứng cho khả năng thích ứng của nó.
Boqueria vẫn là một loại hình sân khấu dân sự theo đúng nghĩa của nó—ít được biên đạo hơn Liceu, ngẫu hứng hơn nhưng không kém phần gợi cảm.
Xa hơn dọc theo đại lộ là Palau de la Virreina, được xây dựng vào năm 1778 làm nơi ở của María de Larraín, góa phụ của Phó vương Peru. Mặt tiền theo phong cách Baroque-Rococo của tòa nhà, với các tác phẩm đá phức tạp và tính đối xứng giản dị, gợi ý về sự hùng vĩ của sự giàu có của thực dân Tây Ban Nha đã trở về quê hương. Kiến trúc của tòa nhà trang trọng nhưng xúc giác, với những nét trang trí tinh xảo đền đáp cho người quan sát kiên nhẫn—chạm khắc hoa, trụ tường có khía và tượng điêu khắc có màu hơi ngả vàng.
Tuy nhiên, diện mạo hiện tại của tòa nhà đã khác xa so với khởi đầu quý tộc của nó. Là nơi đặt Trung tâm de la Imatge, Palau hiện trưng bày nghệ thuật thị giác và nhiếp ảnh. Sự kết hợp của các triển lãm tiên phong trong một cung điện thế kỷ 18 gói gọn một trong những mâu thuẫn cốt lõi của La Rambla: sự tôn kính đối với di sản được tôi luyện bởi sự đón nhận không ngừng nghỉ đối với sự thay đổi.
Nhà thờ Bethlehem, hay Església de Betlem, vẫn là một trong số ít ví dụ còn sót lại về kiến trúc Baroque cao cấp ở trung tâm Barcelona. Được xây dựng theo từng giai đoạn bởi các tu sĩ Dòng Tên trong thế kỷ 17 và 18, mặt tiền của nhà thờ—được chạm khắc tinh xảo với các cảnh chiêm nghiệm và tử đạo của các vị thánh—mang đến sự kịch tính thần học vào cảnh quan đô thị.
Khi vào bên trong, nhà thờ kể một câu chuyện yên tĩnh hơn, bi thảm hơn. Phần lớn nội thất đã bị phá hủy trong Nội chiến Tây Ban Nha, đặc biệt là trong các cuộc tấn công đầu tiên do những người theo chủ nghĩa vô chính phủ lãnh đạo vào các tổ chức tôn giáo. Những gì còn lại là sự khắc khổ, gần như trầm ngâm, với những vết sẹo của đám cháy để lại cả dấu vết vật lý và ẩn dụ. Ngay cả khi bị phá hủy một phần, nhà thờ vẫn tiếp tục tổ chức thánh lễ, giáo dân của nó là sự phản ánh của đức tin vẫn âm thầm tồn tại giữa cảnh tượng bên ngoài.
Về phía cảng, nơi La Rambla gặp biển, có một tòa nhà có bộ xương thời Phục hưng được tân trang lại cho thời đại đương đại. Arts Santa Mònica, tọa lạc trong một tu viện thế kỷ 17, là công trình kiến trúc duy nhất dọc theo đại lộ có niên đại trước thế kỷ 18. Phần lõi tu viện và những bức tường đá dày của nó gợi nhớ đến quá khứ tu viện, nhưng ngày nay bên trong tòa nhà lại là nơi trưng bày các tác phẩm sắp đặt thử nghiệm, nghệ thuật kỹ thuật số và trình diễn đa phương tiện.
Sự chuyển đổi từ tu viện thành trung tâm văn hóa không chỉ là sự tái sử dụng kiến trúc—mà còn là sự phản ánh cách các không gian lịch sử của Barcelona liên tục hấp thụ những ý nghĩa mới. Tuổi thọ của tòa nhà đóng vai trò như một điểm neo yên tĩnh giữa dòng chảy tái tạo đô thị, và sự hiện diện của nó ở cuối La Rambla đóng vai trò như một sự cân bằng với các năng lượng thương mại xa hơn về phía bắc.
Mặc dù không nằm trực tiếp trên La Rambla, Palau Güell trên Carrer Nou de la Rambla có mối liên hệ mật thiết với câu chuyện của đại lộ. Được Antoni Gaudí thiết kế cho người bảo trợ Eusebi Güell vào cuối thế kỷ 19, dinh thự này là ví dụ điển hình cho phong cách tân Gothic thời kỳ đầu của kiến trúc sư này—một sự phức tạp của đồ sắt, mái vòm parabol và chi tiết tượng trưng báo trước sự nở rộ của chủ nghĩa hiện đại Catalan.
Tòa nhà này có cảm giác giống một nhà thờ hơn là một ngôi nhà, với phòng khách trung tâm được bao phủ bởi một mái vòm chiếu sáng bên trong bằng ánh sáng được lọc qua. Trong khi đó, mặt tiền lại mang vẻ u ám, gần giống như một pháo đài, ít để lộ cho người qua đường. Đây là một công trình được thiết kế để bước vào và trải nghiệm một cách chậm rãi—thiên tài của nó được bộc lộ từ bên trong.
Ở mũi phía nam của La Rambla, nơi đại lộ gặp cảng, Tượng đài Columbus nổi lên như một dấu chấm than ở rìa thành phố. Được dựng lên cho Triển lãm Thế giới năm 1888, cột cao 60 mét này được đặt trên đỉnh là bức tượng đồng của Columbus đang chỉ tay—một cách khó hiểu—về phía đông, không phải về phía châu Mỹ.
Mặc dù bề ngoài là để tưởng nhớ chuyến trở về đầu tiên của nhà thám hiểm từ Tân Thế giới, tượng đài này ngày càng gây tranh cãi khi xét đến sự hiểu biết đang phát triển về lịch sử thuộc địa. Ngày nay, du khách leo lên phần bên trong hẹp đến một bệ quan sát, có thể ngắm toàn cảnh bến cảng và thành phố bên ngoài. Cho dù được ca ngợi hay chỉ trích, bức tượng vẫn bất động—một người lính canh ở ngưỡng cửa giữa quá khứ và hiện tại.
Bản sắc của La Rambla đã nhiều lần được định hình lại bởi sự biến động lịch sử. Các cuộc bạo loạn Đêm Thánh James năm 1835, trong đó những người cách mạng đốt cháy các tu viện và nhà thờ dọc theo đại lộ, báo hiệu sự khởi đầu của sự kết thúc cho sự thống trị của tôn giáo đối với không gian này. Những tàn lửa của các cuộc nổi loạn đó sẽ được thổi bùng trở lại một thế kỷ sau trong Nội chiến Tây Ban Nha, khi các lực lượng dân quân vô chính phủ nắm quyền kiểm soát một số khu vực của thành phố, và La Rambla trở thành một chiến trường theo mọi nghĩa.
Những ngày tháng Năm năm 1937 chứng kiến cuộc chiến dữ dội giữa các phe phái trên nơi từng là một con đường dạo chơi giải trí. Các tòa nhà bị đạn bắn thủng lỗ chỗ; lòng trung thành thay đổi chỉ sau một đêm. Ngay cả Liceu cũng bị quốc hữu hóa, đổi tên và tước bỏ các mối liên hệ tư sản trong một thời gian. George Orwell đã đi bộ dọc theo con đường này trong suốt thời kỳ này, ghi lại sự hỗn loạn và thách thức trong Homage to Catalonia.
Trong ký ức gần đây hơn, vụ tấn công khủng bố năm 2017 tấn công La Rambla đã mang thảm kịch vào trung tâm thành phố. Bức tranh khảm Joan Miró đã trở thành một địa điểm tang lễ tự phát, rải đầy nến và hoa. Sau đó, các rào chắn an ninh đã được lắp đặt, không chỉ để bảo vệ mạng sống mà còn để bảo tồn một không gian, mặc dù dễ bị tổn thương, vẫn là yếu tố thiết yếu đối với cuộc sống của Barcelona.
Trong khi các tượng đài thu hút sự chú ý, thì chính dòng chảy hoạt động thường ngày của con người mới mang lại cho La Rambla linh hồn trường tồn. Những nghệ sĩ biểu diễn đường phố—một số người sáng tạo một cách thú vị, một số khác lại lặp đi lặp lại—từ lâu đã coi vỉa hè của phố là sân khấu của họ. Các nhạc sĩ, tượng sống, họa sĩ biếm họa và nghệ sĩ múa câm làm náo nhiệt con phố, vừa mang đến sự giải trí vừa mang đến chiều sâu thỉnh thoảng.
Thực hành ramblear, một động từ trong cách nói địa phương, nắm bắt được niềm vui của chuyển động chậm rãi qua môi trường này. Nó ngụ ý nhiều hơn là đi dạo—nó gợi ý sự đắm chìm trong cảnh tượng xã hội. Bạn bè gặp nhau để trò chuyện bên tách espresso tại một quán cà phê ngoài trời; các cặp đôi lớn tuổi ngắm nhìn thế giới trôi qua từ những chiếc ghế dài râm mát; các cuộc tranh luận chính trị bùng nổ và lắng xuống với cường độ Địa Trung Hải.
La Rambla luôn là hơn tổng số các tòa nhà của nó. Chính cách bố trí của nó—một không gian rộng, thẳng hàng được bao quanh bởi những con phố thời trung cổ hẹp—làm cho nó trở nên độc đáo trong một thành phố nơi giai cấp và văn hóa từng song song nhưng hiếm khi giao thoa. Nó cung cấp một nền tảng trung lập nơi ranh giới giữa giàu và nghèo, bản địa và du khách, có thể mờ đi, ít nhất là trong giây lát.
Ngay cả khi du lịch ngày càng xác định vai trò kinh tế của mình, con phố vẫn giữ được khả năng gặp gỡ tự phát. Các lễ kỷ niệm bùng nổ sau chiến thắng của FC Barcelona tại Đài phun nước Canaletes; các cuộc biểu tình vẫn hình thành và tan biến trên khắp chiều dài của nó. Giống như Chợ Boqueria, La Rambla vẫn là một agora công dân—không hoàn hảo, đông đúc, đôi khi gây khó chịu, nhưng luôn sống động.
La Rambla không đẹp theo bất kỳ nghĩa thông thường nào. Nó quá ồn ào, quá gồ ghề, quá nhiều lớp mâu thuẫn để có thể đẹp. Nhưng nó hấp dẫn, theo cách mà không gian sống mang lại. Quá khứ lên tiếng ở đây—không phải bằng giọng thì thầm, mà bằng giọng của các tòa nhà, những vết sẹo trên đá, những cái tên mờ nhạt trên các cửa hàng đóng cửa.
Đi bộ dọc theo con phố này không chỉ là đi qua một con phố mà là đi qua tâm lý của một thành phố—phân mảnh, biểu cảm và chưa hoàn thiện. Và đó chính là sức mạnh của nó. La Rambla không chỉ chứa đựng lịch sử; mà còn tái hiện lịch sử, mỗi ngày.
Hoàng hôn buông xuống La Rambla không giống như một tấm màn buông xuống, mà giống như sự chuyển đổi cuối cùng trong một bản giao hưởng—ít hơn là một kết thúc mà là một sự thay đổi về cung bậc. Ánh sáng dịu đi; những ngọn đèn màu hổ phách nhấp nháy dưới những cây du; không khí thoang thoảng mùi sò nướng và đá mát lạnh. Phố không hề yên tĩnh—La Rambla không bao giờ thực sự ngủ—nhưng giọng nói của nó lại trầm xuống. Và trong bản ghi chép buổi tối này, một sự thật khác xuất hiện: đây không chỉ là một địa điểm, mà là một ý tưởng—một trục mà Barcelona xoay quanh.
Người ta thường nói rằng La Rambla phản ánh tâm hồn của Barcelona. Nhưng tâm hồn nào? Con phố hiện đại này đầy rẫy những mâu thuẫn. Nó được yêu mến và căm ghét, được ca ngợi và thương hại. Đối với một số người, nó chính là biểu tượng của bản sắc Catalan; đối với những người khác, nó đã trở thành một hình ảnh giả được dàn dựng, một nạn nhân của chính sự nổi tiếng của nó.
Thật vậy, từ “Rambla” đã trở thành biểu tượng cho nhiều thứ hơn là địa lý—nó là cách viết tắt cho một tầm nhìn cụ thể về cuộc sống đô thị: cởi mở, biểu cảm, dễ tiếp cận. Nhưng tầm nhìn đó đang bị bao vây. Trong những năm gần đây, con đường dạo bộ đã rên rỉ dưới sức nặng của du lịch. Nơi mà trước đây những người bán hoa và người bán sách chiếm giữ, giờ đây những giấy gói thức ăn nhanh và những quầy hàng lưu niệm giống hệt nhau chất đống như bùn. Người dân địa phương đi nhanh hơn, mắt nhìn xuống, tìm lối thoát.
Tuy nhiên, việc coi La Rambla là "bị phá hủy" là nhầm lẫn giữa bề mặt và chiều sâu. Lột bỏ các lớp—bước vào những mái vòm tối tăm, lắng nghe tiếng nhạc của những nghệ sĩ đường phố, lần theo dấu chân ma quái của các nhà sư, nhà thơ, những người cấp tiến—và bạn sẽ thấy một thành phố đang đàm phán với chính nó trong thời gian thực.
Joan Miró đã từng nói, “Tôi cố gắng áp dụng màu sắc như những từ ngữ tạo nên thơ ca, như những nốt nhạc tạo nên âm nhạc.” Bức tranh khảm của ông được gắn trên vỉa hè La Rambla không phải là một tuyên bố mà là một câu hỏi: nghệ thuật là gì ở một nơi mà mọi thứ và mọi người đều biểu diễn?
Ở đây, nghệ thuật tràn ra khỏi các phòng trưng bày và ra phố. Các vũ công Flamenco đóng dấu nhịp điệu vào đá; những bức tượng sống nín thở trong những tư thế không thể; những nghệ sĩ vĩ cầm chơi những bản aria vang vọng vào những con hẻm. Đây không chỉ là cảnh tượng—mà là sự sống còn. Nhiều người trong số những nghệ sĩ biểu diễn này là những người di cư, lưu vong hoặc những người mơ mộng mà đôi chân đã đưa họ đến sân khấu này vì không nơi nào khác có họ.
Có một sự gần gũi kỳ lạ khi xem nghệ thuật trên phố La Rambla. Có lẽ vì không có bức tường nào, không có vé, không có bức tường thứ tư nào bảo vệ bạn khỏi cảm xúc. Chỉ một nốt nhạc hay cử chỉ cũng có thể tách sự chú ý của bạn khỏi đám đông mờ nhạt và nhắc nhở bạn rằng bạn không phải là khách du lịch hay người dân địa phương—mà là một nhân chứng.
Không thể đi bộ trên phố La Rambla ngày nay mà không cảm nhận được dấu ấn của ngày 17 tháng 8 năm 2017. Vào buổi chiều nóng nực đó, một chiếc xe tải đã lao xuống phố đi bộ trong một hành động khủng bố, giết chết mười sáu người và làm bị thương hơn một trăm người. Đó không chỉ là một cuộc tấn công vào con người, mà còn vào những gì La Rambla đại diện: sự cởi mở, chuyển động, tự phát.
Tuy nhiên, phản ứng không phải là rút lui mà là giành lại. Trong vòng vài giờ, nến, tranh vẽ và thông điệp tràn ngập khắp nơi. Người lạ ôm chầm lấy nhau. Mọi người quay lại đi bộ. Thành phố từ chối từ bỏ động mạch trung tâm của mình. Trong tang tóc, La Rambla trở thành vùng đất linh thiêng—linh thiêng không phải qua sự im lặng, mà qua sự hiện diện.
Ngày nay, các đài tưởng niệm kín đáo hơn. Nhưng chúng vẫn còn. Và vết thương vẫn còn. Và phố vẫn tiếp tục.
Bạn có thể lập bản đồ ký ức về La Rambla như bạn sẽ làm với một đồng bằng sông—phân nhánh, nhiều lớp, trôi chảy. Một cư dân nhớ lại những lần đi dạo thời thơ ấu tay trong tay với ông nội của mình, người đã dừng lại để mua cho cô một bông hoa vào mỗi Chủ Nhật. Một người khác nhớ lại cảnh chạy trốn cảnh sát chống bạo động vào những năm 70 trong các cuộc biểu tình của sinh viên. Một người thứ ba nhớ lại cảm giác hồi hộp đến chóng mặt khi họ hôn nhau lần đầu dưới những ngọn đèn nhấp nháy của Plaça Reial.
Ký ức tích tụ ở đây như trầm tích. Ngay cả những viên đá cũng mang theo nó. Những viên gạch lát đường, hay còn gọi là llambordes, không bằng phẳng và mòn, vẫn còn cho thấy những rãnh bánh xe ngựa, vết đen từ những đám cháy thời chiến tranh, những vết xước của hàng triệu đôi giày—những người hành hương đủ mọi loại.
Điều khiến La Rambla trường tồn không chỉ là thiết kế của nó, mà còn là tính thấm của nó. Nó hấp thụ lịch sử mà không bị vôi hóa. Nó ghi nhớ mà không trở thành một bảo tàng. Nó sống động theo cách mà chỉ những thành phố cổ mới có - sống động không phải vì nó chống lại sự thay đổi, mà vì nó tồn tại qua sự thay đổi.
Ở điểm cuối phía nam, La Rambla tràn vào Port Vell, bến cảng cổ của Barcelona, nơi ánh sáng Địa Trung Hải vỡ vụn trên mặt nước và những cột buồm đung đưa theo nhịp sóng. Ở đây, con phố không còn là đường phố nữa. Nó trở thành biển. Một lối đi dạo trở thành bến tàu. Một thành phố trở thành cổng thông tin.
Sự ngưỡng cửa này không phải là ngẫu nhiên—mà là định mệnh kiến trúc. Trong nhiều thế kỷ, đây là nơi các thủy thủ bước lên đất liền, nơi các thương gia mang lụa và muối, nơi những người nô lệ bị bán một cách bi thảm, và nơi những người cách mạng từng chạy trốn. Đây vừa là lối vào vừa là lối ra, lời mời và lời tạm biệt.
Đi bộ từ Plaça de Catalunya đến biển không chỉ là đi qua 1,2 km không gian đô thị, mà là hàng thế kỷ biến đổi. Đó là đi từ trật tự đến ngẫu hứng, từ lưới đến hẻm núi, từ sự chính xác không bị giới hạn đến sự bất định trôi chảy của biển.
Và để nhận ra rằng La Rambla, bất chấp mọi ranh giới và sự phân chia, cuối cùng vẫn là một ngưỡng cửa: một không gian chuyển tiếp giữa quá khứ và hiện tại, địa phương và nước ngoài, thiêng liêng và thế tục, nỗi buồn và niềm vui.
Có một từ tiếng Catalan—enyorança—không có từ tiếng Anh hoàn hảo tương đương. Nó có nghĩa là nỗi khao khát sâu sắc, đau đớn về một điều gì đó vắng bóng; một nỗi khao khát hoài niệm về một nơi chốn hoặc thời gian có lẽ chưa bao giờ tồn tại trọn vẹn, nhưng lại cảm thấy gần gũi với bạn.
Đây là cảm xúc mà La Rambla gợi lên ở những ai rời khỏi nơi này. Nó không đòi hỏi được yêu thương. Nó không tìm cách gây ấn tượng. Nhưng nó vẫn ám ảnh. Nhiều ngày, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau, một mùi hương, một bài hát, một khoảnh khắc của đám đông và ánh sáng sẽ gọi nó trở lại với bạn—không chỉ như một ký ức, mà như một cơn đói.
Đây là lời hứa của Đài phun nước Canaletes: rằng bạn sẽ quay trở lại. Và ngay cả khi bạn không quay trở lại, một phần của bạn vẫn ở đây. Trong bức tranh khảm dưới chân. Trong bóng tối dưới những tán cây. Trong kho lưu trữ vô hình của những bước chân xếp lớp như âm nhạc bên dưới tiếng gầm rú của thành phố.
La Rambla không chỉ là động mạch thời gian của Barcelona. Nó là một bản đồ sống động về trải nghiệm của con người. Và đối với những ai đi bộ trọn vẹn trên đó—không chỉ bằng đôi chân, mà còn bằng đôi mắt, đôi tai và nỗi khao khát của họ—nó trở thành một thứ gì đó hơn thế nữa:
Một tấm gương. Một vết thương. Một sân khấu. Một ký ức.
Trong một thế giới đầy rẫy những điểm đến du lịch nổi tiếng, một số địa điểm tuyệt vời vẫn còn là bí mật và hầu hết mọi người không thể tiếp cận. Đối với những người đủ mạo hiểm để…
Được xây dựng chính xác để trở thành tuyến phòng thủ cuối cùng cho các thành phố lịch sử và người dân nơi đây, những bức tường đá khổng lồ là những người lính canh thầm lặng từ thời xa xưa.…
Khám phá cuộc sống về đêm sôi động của những thành phố hấp dẫn nhất Châu Âu và du lịch đến những điểm đến đáng nhớ! Từ vẻ đẹp sôi động của London đến năng lượng thú vị…
Lisbon là một thành phố trên bờ biển Bồ Đào Nha kết hợp khéo léo các ý tưởng hiện đại với sức hấp dẫn của thế giới cũ. Lisbon là trung tâm nghệ thuật đường phố thế giới mặc dù…
Từ màn trình diễn samba của Rio đến sự thanh lịch khi đeo mặt nạ của Venice, hãy khám phá 10 lễ hội độc đáo thể hiện sự sáng tạo của con người, sự đa dạng văn hóa và tinh thần lễ hội chung. Khám phá…
