Ouzo — napój spirytusowy o smaku anyżu

Grecki narodowy trunek, ouzo, przywołuje na myśl morską bryzę i gościnne tawerny wysp. Ten klarowny, pachnący lukrecją aperitif jest równie istotny w greckich rytuałach żywieniowych, co oliwa z oliwek i feta. Intensywny aromat nasion anyżu zmieszanych ze słodkimi ziołami wita zmysły niczym wyspiarski poranek. Miejscowi popijają go z wąskich kieliszków, często nad morzem, wznosząc toast „opa!”. W śródziemnomorskim słońcu ouzo jest zazwyczaj schłodzone i zmieszane z odrobiną wody, aż nabierze mlecznobiałego koloru – przemiana ta nazywana jest… „efekt ouzo”. Tego napoju nie pije się w kieliszkach jak whisky, lecz delektuje się nim powoli, jako zaproszeniem do relaksu i nawiązania kontaktu.

Historycznie rzecz biorąc, ouzo ma swoje korzenie w XIX wieku. Początkowo było aromatyzowaną odmianą tsipouro (brandy z wytłoczyn), kiedy gorzelnicy dodawali anyż, aby zamaskować zanieczyszczenia. Pierwsze gorzelnie specjalizujące się wyłącznie w ouzo pojawiły się około 1850 roku. Legendy głoszą, że nazwa pochodzi od włoskiego zwrotu. „Uso Massalia” (do użytku w Marsylii) stemplowane na transportach wina, ostatecznie przekształcone w „ouzo”, oznaczające coś najwyższej jakości. Pod koniec XIX wieku marki takie jak Plomari na Lesbos udoskonaliły recepturę z anyżu gwiaździstego, kopru włoskiego i tajemniczych ziół, tworząc gładki, a zarazem mocny trunek. Do dziś tylko Grecja (i Cypr) mogą nazywać go „ouzo”, dzięki chronionemu oznaczeniu UE z 2006 roku.

Smak ouzo jest nie do pomylenia: słodycz lukrecji z nutami kopru włoskiego, goździków i skórki cytrusowej, z wytrawnym finiszem na podniebieniu. Pomimo anyżowego posmaku, nie jest mdły, ponieważ dodatkowy cukier rozpuszcza się podczas destylacji. Tradycyjnie ouzo nalewa się krystalicznie czysto, ale jego prawdziwa magia ujawnia się po dodaniu wody lub lodu – napój mętnieje, symbolizując czystość i uwalnianie lotnych olejków aromatycznych. Ten efekt jest niemal teatralny, dzięki czemu każdy łyk to prawdziwe przeżycie.

Kulturowo ouzo jest wplecione w greckie życie towarzyskie. Podawane przez całe popołudnie i wieczór, często podawane z małymi talerzami w środku: oliwki, grillowana ośmiornica, feta i solona taramasalata. Każdemu łykowi ouzo powinien towarzyszyć kęs – ostry anyż przebija się przez słone oliwki i bogatą ikrę rybią. Mieszkańcy wyspy mogą rozpoczynać obiad od ouzo, odkładając cięższe posiłki na później. Uważa się je za uzdrowiciela duchów, który, w zależności od pory roku, rozgrzewa lub chłodzi. W Mitylenie (Lesbos), gdzie króluje ouzo, rodziny świętują sezon destylacji festiwalami. Nawet w tętniących życiem miastach, takich jak Ateny, niemal każda tawerna będzie miała w swojej ofercie ouzo.

Współcześni miłośnicy ouzo cenią sobie nie tylko czyste, ale także w koktajlach. Odrobina cytryny i mięty może zamienić je w orzeźwiający, letni napój. Niemniej jednak puryści twierdzą, że prawdziwie greckim sposobem na delektowanie się ouzo jest picie go bez dodatków lub z odrobiną zimnej wody. Rytuał ma znaczenie: najpierw powąchaj kieliszek, delektując się słodkim anyżowym aromatem, a następnie sącz powoli, pozwalając mu rozgrzać policzki. Pije się go w małych kieliszkach zwanych… Kanada, gdzie jedna runda często kończy się śmiechem, opowiedzeniem sobie historii, a może nawet radosnym tańcem „sirtaki” gdzieś w pobliżu.

W istocie ouzo to coś więcej niż napój alkoholowy: to zaproszenie. Zachęca do zwolnienia tempa, cieszenia się towarzystwem i delektowania się dziedzictwem Morza Egejskiego. Jego lśniąca, biała barwa po zmieszaniu przywodzi na myśl pianę fal. Niezależnie od tego, czy pije się je w tawernie nad brzegiem morza, czy w domu przy greckiej sałatce, kieliszek ouzo symbolizuje dobre towarzystwo i tradycyjną gościnność. W kolejnych sekcjach dowiesz się, jak przygotować ouzo w domu, poznasz jego składniki i poznasz sugestie, jak delektować się tym kultowym greckim aperitifem.