Bad Ragaz

Bad Ragaz zajmuje wąskie dno doliny na końcu wąwozu Tamina w południowo-wschodnim narożniku kantonu St. Gallen w Szwajcarii. Obejmując 25,4 km² terytorium, gmina rejestruje 6 467 mieszkańców na dzień 31 grudnia 2020 r., z których nieco ponad jedna czwarta posiada obywatelstwo inne niż szwajcarskie. Położone okrakiem zarówno na arterii północ-południe łączącej Niemcy i Włochy, jak i na korytarzu wschód-zachód biegnącym pod Alpami Gryzońskimi, Bad Ragaz utrzymuje swoją pozycję jako centrum tranzytu i wytchnienia od czasów średniowiecza.

Teren gminy dzieli się na niemal równe części pokrycia agrarnego i leśnego. Około czterdzieści pięć procent ziemi pozostaje poświęcone uprawnym polom i pastwiskom, podczas gdy nieco poniżej trzydziestu pięciu procent pokrywa las. Strefy zabudowane, obejmujące drogi i budynki, zajmują mniej niż dziesięć procent całości, pozostawiając resztę w postaci wartkich strumieni i innych nieproduktywnych powierzchni. Ten układ przestrzenny stanowi podstawę zarówno rolniczego dziedzictwa regionu, jak i jego trwałego uroku jako schronienia pośród zalesionych zboczy i łąk.

Bad Ragaz jest częścią Sarganserland Wahlkreis w Bezirk of Sargans. Leży zaledwie kilka kilometrów od ujścia doliny Tamina i Renu i korzysta z połączeń kolejowych na linii Chur–Rorschach, z regularnymi połączeniami regionalnymi biegnącymi na północ do Sargans i na południe do Chur. Skromne lotnisko na obrzeżach obsługuje entuzjastów lotnictwa prywatnego i szybownictwa, podczas gdy dawna kolejka linowo-terenowa do pobliskiego Wartenstein — działająca od 1892 do 1964 roku — pozostaje w zbiorowej pamięci jako wyczyn alpejskiej inżynierii. Dostęp drogowy został jeszcze bardziej ulepszony w XIX wieku przez inauguracyjne połączenie z Pfäfers, a ostatnio przez stację autostradową Heidiland, która umocniła rolę Bad Ragaz jako głównej bramy do Gryzonii.

Dowody dokumentalne po raz pierwszy wymieniają Ragaces, jak nazywano osadę, około roku 843. Przez kolejne stulecia wieś pozostawała pod wpływem benedyktyńskiego opactwa Pfäfers, które samo wywodziło się z wczesnośredniowiecznego założenia klasztornego. Statthalter opactwa zamieszkał w tzw. Hof Ragaz, kompleksie dworskim, który służył jako siedziba administracyjna i wzmacniał funkcję osady jako zarówno kościelnej placówki, jak i wiejskiego centrum. Prerogatywy opactwa dotyczące dzierżawy ziemi i praw wodnych kształtowały ewolucję społeczności aż do połowy XIX wieku.

Jeden epizod wojenny zajmuje ważne miejsce w lokalnych annałach: starcie znane jako bitwa pod Ragaz, stoczone 6 marca 1446 r. w trakcie starej wojny zuryskiej. Siły z kantonu Zurych zmierzyły się z sojuszem pozostałych siedmiu Konfederatów w sprawie spornego dziedzictwa Toggenburg. Chociaż samo starcie okazało się nierozstrzygające, jego wystąpienie na nizinach Ragaz umocniło strategiczne znaczenie wioski na szlaku między terytoriami północnymi i południowymi.

Nieszczęścia powracały w postaci pożarów i powodzi. Znaczące powodzie w latach 1750, 1762 i 1868 wystawiły na próbę odporność społeczności, a kolejne pożary spowodowały rozległą odbudowę. Jednak te niepowodzenia nie przyczyniły się do zatrzymania trajektorii Ragaz; raczej zapowiadały transformację, która miała się rozwinąć z coraz większym rozmachem w XIX wieku.

Ta transformacja opierała się na źródle termalnym wypływającym z serca wąwozu Tamina. Od dawna znane społeczności monastycznej Pfäfers, podgrzewane minerałami wody przyciągały jedynie skromną uwagę aż do ostatnich dekad XVIII wieku. Po sekularyzacji opactwa dekretem papieża Grzegorza XVI w marcu 1838 r. i późniejszym przejęciu jego majątków przez kanton St. Gallen w listopadzie tego samego roku, gorące źródła przeszły pod opiekę publiczną. Inżynierowie skierowali wodę o temperaturze 36,5 °C do Hof Ragaz, a budowa drogi dla powozów do Bad Pfäfers zainaugurowała erę turystyki hydroterapeutycznej.

W 1868 roku przedsiębiorca Bernhard Simon z Niederurnen nabył dawną domenę klasztorną, co zapoczątkowało falę budowy hoteli i pensjonatów. Orientacja osady zdecydowanie przesunęła się w stronę klienteli uzdrowiskowej, przyciągając gości z całej Europy. Rosyjska i inna kontynentalna arystokracja zatrzymywała się w nowo wybudowanych obiektach, podczas gdy restauratorzy, cukiernicy i przedsiębiorstwa usługowe tworzyły sieć wsparcia. W 1911 roku Ragaz-Pfäfers Bath and Spa Company przejęła nadzór nad obiektami, formalizując ramy handlowe i operacyjne, które przetrwały do ​​dziś.

Wśród tych wydarzeń średniowieczna twierdza znana jako Zamek Freudenberg — pochodząca z pierwszej połowy XIII wieku — popadła w malowniczą ruinę na zalesionym cyplu nad wsią. Jej rozpadające się wieże i fragmentaryczne mury obronne stanowią punkt orientacyjny władzy feudalnej zastąpionej przez nowoczesną kulturę wypoczynku. Zwiedzający mogą oglądać ruiny ze ścieżek w dolinie, jako ciche świadectwo wielowarstwowej historii regionu.

Rezonans kulturowy Ragaz wykracza poza tradycję uzdrowiskową. Około 1880 roku powieściopisarka Johanna Spyri napisała opowieść o młodym alpejskim dziecku, Heidi, na obrzeżach wioski; sugestywne otoczenie wpłynęło na pasterskie sceny, które później oczarowały czytelników na całym świecie. Na początku XX wieku Rainer Maria Rilke rzekomo napisał fragmenty swoich Duineser Elegien — w szczególności siódmą elegię, zaczynającą się od wersu „Hiersein ist herrlich” — podczas pobytu w Ragaz lub w jego pobliżu. Takie skojarzenia podkreślają atrakcyjność tego miejsca dla postaci literackich poszukujących zarówno samotności, jak i inspiracji.

Stare Łaźnie Pfäfers, położone w wąskim wąwozie Tamina Gorge, stanowią najstarszą barokową budowlę uzdrowiskową w Szwajcarii. Kiedyś pielęgnowane przez samego Paracelsusa, te czcigodne komnaty mieszczą obecnie muzeum dokumentujące ewolucję kąpielisk termalnych w Bad Ragaz i sąsiednim Pfäfers. Eksponaty przedstawiają teorie medyczne, fazy architektoniczne i stopniową ekspansję dostępu publicznego, zapewniając kontekst dla nowoczesnego kompleksu uzdrowiskowego.

Trendy demograficzne odzwierciedlają stały wzrost i dywersyfikację. Od 2000 do 2020 roku populacja wzrosła o około osiem procent, osiągając 6 467 mieszkańców. W 2007 roku obcokrajowcy stanowili 25,1 procent całkowitej liczby mieszkańców; wśród nich główne kontyngenty stanowili obywatele Niemiec, Włoch, byłej Jugosławii i Austrii. Dane językowe z 2000 roku wskazują, że 84,9 procent mieszkańców mówi po niemiecku, następnie po serbsko-chorwacku (4,3 procent) i po włosku (2,9 procent). Liczba osób mówiących językami romańskimi w Szwajcarii wynosi mniej niż dwieście w łącznych społecznościach francuskiej, włoskiej i retoromańskiej.

Gospodarka równoważy tradycyjne rolnictwo z sektorem przemysłowym i usługowym. W 2005 r. segment podstawowy zatrudniał 103 pracowników w dwudziestu trzech przedsiębiorstwach, podczas gdy sektor wtórny stanowił 687 miejsc pracy w siedemdziesięciu jeden firmach. Sektor trzeciorzędny — ogniwo łączące gościnność, handel detaliczny i usługi profesjonalne — zapewniał 1911 stanowisk w 244 przedsiębiorstwach. Bezrobocie wynosiło 1,62 procent w 2007 r., wzrastając krótko do trzech procent w październiku 2009 r. Wzory wymiany dojeżdżających do pracy ujawniają, że około 1510 mieszkańców pracuje lokalnie, podczas gdy 1217 podróżuje poza miasto, a 1189 dojeżdża do pracy.

Wśród przedsiębiorstw przemysłowych INFICON, producent urządzeń do analizy, wykrywania i kontroli gazów, umiejscawia swoją globalną siedzibę w Bad Ragaz. Obecność tak zaawansowanej technologicznie firmy uzupełnia profil gminy zorientowany na usługi, przyczyniając się do zatrudnienia w regionie i wspierając wiedzę techniczną wśród pracowników.

Obserwacje klimatyczne z lat 1961–1990 odnotowują średnioroczną liczbę 120,5 dni z opadami deszczu lub śniegu i całkowitymi opadami wynoszącymi 830 milimetrów. Późne lato oznacza szczyt wilgotności, przy czym sierpień osiąga średnio 109 mm w ciągu 12,7 dni, podczas gdy październik rejestruje minimum roczne na poziomie 49 mm w ciągu tej samej liczby dni. Ten wzór daje umiarkowane środowisko sprzyjające zarówno letnim wycieczkom, jak i zimowej rekreacji.

Rozwój XX wieku został przerwany podczas II wojny światowej, kiedy pożar w 1941 r. zniszczył Grandhotel Quellenhof. Radny narodowy Hans Albrecht stanął na czele jego odbudowy, przywracając do życia główny ośrodek uzdrowiskowy i zachowując ciągłość usług hotelarskich. Na początku XXI wieku kolejka górska Pizol przeszła gruntowną renowację, która zakończyła się w 2007 r. wprowadzeniem ciągłej kolejki gondolowej z Bad Ragaz do Alp Pardiel. Ta modernizacja ułatwiła dostęp do alpejskiego terenu zarówno letnim piechurom, jak i miłośnikom sportów zimowych.

Przez cały okres swojej ewolucji Bad Ragaz zachowało cechy, które pierwotnie przyciągnęły jego pierwszych gości: bogate w minerały wody wypływające z głębokiego wapiennego wąwozu, umiarkowaną dolinę osłoniętą zalesionymi zboczami oraz połączenia z szerszymi szlakami handlowymi i kulturalnymi. 1200-letnia kronika gminy — od stowarzyszeń monastycznych i średniowiecznych konkursów po dominację uzdrowiska i współczesną dywersyfikację — jest przykładem zdolności małej społeczności do adaptacji przy jednoczesnym zachowaniu charakteru ukształtowanego przez geografię i historię. W obecnym wcieleniu Bad Ragaz jest zarówno miejscem wypoczynku i zdrowia, jak i świadectwem wzajemnego oddziaływania zasobów naturalnych, wysiłków człowieka i twórczości kulturalnej.