Casciana Terme

Casciana Terme jest domem dla około 2500 mieszkańców w swojej dzielnicy uzdrowiskowej, położonej w gminie Casciana Terme Lari w prowincji Piza, w środkowej Toskanii. Osada zajmuje zwarte, otoczone wzgórzami miejsce w głębi lądu Pizy, w sąsiedztwie lasów i dolnych równin Valdera. Jej sława bierze się z ciągłego pojawiania się źródeł wapienno-siarkowych o temperaturze 37 °C, które podtrzymują jej wielowiekowe dziedzictwo uzdrowiskowe.

Początki Casciana Terme sięgają poza rzymski horyzont do etruskiego środowiska, o czym świadczą pozostałości archeologiczne w dzielnicy Parlascio. Ci wczesni mieszkańcy wykorzystywali wypływ termalny, choć zachowana dokumentacja pojawia się dopiero w IX wieku, kiedy miejsce to pojawiło się pod nazwą Acqui — po łacinie „wody” — w odniesieniu do leczniczych strumieni mineralnych. Archiwa kościelne z Lukki odnotowują około 840 r. parafię Santa Maria ad Acquas, potwierdzając w ten sposób zarówno organizację wspólnotową, jak i prymat jej leczniczych wód.

Do XII wieku osada zyskała fortyfikacje. Torre Aquisana w Petrai pozostaje samotnym strażnikiem tej epoki wojennej. Jej blankowane wały i blankowane wieżyczki niegdyś otaczały zwartą kamienną twierdzę, oznaczając Cascianę jako strategiczną osadę na progu domen Pizy. Średniowieczna tożsamość miasta przeplatała się z legendą, gdy hrabina Matylda z Toskanii, obserwując odzyskiwanie sił u zgrzybiałego kosa, prześledziła jego odrodzenie do porannych zanurzeń w parujących siarkowych basenach. Poruszona tym ptasim testamentem, zleciła prymitywne łaźnie — proto-termalne instalacje, z których wywodzą się wszystkie późniejsze budowle uzdrowiskowe.

Papieska bulla z 1148 r. stanowiła pierwsze autorytatywne kościelne uznanie dermatologicznych zalet tych wód. W późnym średniowieczu aluzje literackie przypisywały źródłom skuteczność regeneracyjną, chociaż żaden wielki kompleks architektoniczny nie pojawił się aż do początku XIV wieku. Błędne przypisanie łączyło pierwotne konstrukcje z Federico da Montefeltro, jednak nieścisłości chronologiczne wykluczają jego udział. Bardziej wiarygodne są renowacje przeprowadzone przez florenckich lordów w 1460 r. i późniejsze modyfikacje w 1596 r., z których każda odzwierciedlała ewoluujące gusta w hydraulice i balneoterapii.

Administracja Lotaryngii Wielkiego Księstwa Toskanii odnowiła zainteresowanie łaźniami Casciany pod koniec XVIII wieku. W 1824 roku Ferdynand III zarządził kompleksową restrukturyzację, torując drogę dla nowego budynku uzdrowiskowego. Giuseppe Poggi, później sławny dzięki florenckiemu Piazzale Michelangelo, zaprojektował neoklasycystyczne fasady obiektu, który miał zająć symetryczny kwadrat. Przeszkody finansowe ograniczyły realizację bocznych skrzydeł; Poggi w związku z tym je usunął, zachowując jednocześnie centralny portyk. Ukończona w 1870 roku, ta surowa, ale dostojna struktura przetrwała jako miejsce nowoczesnej działalności terapeutycznej.

Architektura kościelna w parafii odzwierciedla kontinuum priorytetów dewocyjnych. Kościół San Martino in Petraia, pierwotnie pochodzący z XIV wieku, przeszedł całkowitą przebudowę w 1807 roku. Jego najbardziej czczony obiekt, niedawno odrestaurowany drewniany krucyfiks, przyciąga pielgrzymów co najmniej od XVI wieku. Santa Maria Assunta, udokumentowana od 840 roku i odrestaurowana w 1553 roku, ma plan bazyliki z centralną nawą i dwoma transeptami, a jej dziewiętnastowieczna fasada łączy renesansowe proporcje z powściągliwą ornamentyką. Sąsiednie Oratorium Madonna dei Sette Dolori, niegdyś część szpitala dla pielgrzymów i ubogich podróżników, zachowuje ślady swojego charytatywnego początku, zgodnie z nakazem wizytacji biskupiej. San Martino del Colle, przedromańskie w pochodzeniu, przetrwało w prywatnym zarządzie, dostępnym na życzenie zwiedzających tytułową farmę.

Życie kulturalne w Cascianie rozkwitało wraz z gospodarką uzdrowiskową, szczególnie na początku XX wieku, kiedy to wędrowne trupy teatralne ożywiały powietrze. Teatro Flora, amfiteatr na świeżym powietrzu z 250 miejscami siedzącymi, zabawiał kąpiących się w miesiącach letnich. W 1913 roku swoje podwoje otworzył Teatro Verdi, którego fasada i audytorium zostały zaprojektowane na koncerty, produkcje operowe i uroczystości wspólnotowe. Upadek nastąpił w latach 70., ale po gruntownej renowacji wznowił działalność w czerwcu 2012 roku, kierując się pierwotnymi aspiracjami architektonicznymi, niezrealizowanymi sto lat wcześniej.

Występy muzyczne stanowiły filar społecznej tkanki miasta. W 1928 r. odbyła się premiera Il Barbiere di Siviglia Rossiniego na Piazza delle Terme z udziałem lokalnych artystów, inaugurując tradycję opery plenerowej. Wczesny repertuar Teatru Verdiego obejmował Aidę i Rigoletto pod patronatem gminy. Ponowne otwarcie w 2012 r. obejmowało galę operową w wykonaniu Puccini Festival Orchestra pod dyrekcją Alberto Veronesiego, a wkrótce potem kolejną inscenizację Il Barbiere di Siviglia. Pierwszy sezon po renowacji w 2013 r. zaprezentował Gianni Schicchi, L'Elisir d'Amore i Don Giovanni z obsadą międzynarodową, potwierdzając pozycję Casciany w muzycznym kręgu Toskanii. Od lat 20. XX wieku orkiestra „Giuseppe Verdi” podtrzymywała lokalną dumę, zwłaszcza pod wodzą Ugo Messeriniego w połowie XX wieku i poprzez skomponowanie hymnu miasta Evviva Casciana.

Festiwale gminne utrwalają średniowieczne i nowożytne tradycje. Każdego 3 maja Palio dei Rioni stawia Gorinę, Centro, Casinę i Petraię w wyścigu wozów, poprzedzonym historyczną procesją ku czci Świętego Krucyfiksu San Martino. Wydarzenia sezonowe obejmują Casciana Cultura z czytaniami autorów, a także Rally di Casciana Terme, który przedstawia wyścigi samochodów na serpentynowych drogach. Dzieci są zachwycone podczas Święta San Genesio, pełnego startów balonów z przesłaniami o pokoju, podczas gdy San Genesio Award honoruje postaci związane z miastem. Miłośnicy sztuki odwiedzają wystawę obrazów Via dell'Arco. Grudniowa Żywa Szopka ożywia średniowieczne ulice, a od czerwca do września odbywa się w każdy pierwszy piątek targ staroci i nowoczesności hrabiny Matilde. Festiwal Królików w Parlascio i nocny „Notte del Piacere”, z jedzeniem ulicznym, startami lampionów i muzyką, przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Regionalny finał konkursu Miss Italia i trwający już od stulecia karnawał z alegorycznymi platformami są kolejnymi dowodami na wspólnotową witalność Casciany.

Ekonomicznie Casciana Terme pozostaje zakotwiczona w turystyce uzdrowiskowej. Wody wapniowo-siarkowe podtrzymują programy terapeutyczne skoncentrowane na leczeniu dermatologicznym i reumatycznym. Własność miejska panowała do 1927 r., kiedy to zarząd przeszedł z administracji Lari. W kolejnych dekadach modernizowano łaźnie i obiekty noclegowe, ale istota dziedzictwa Matildy trwa: połączenie geologii i opieki ludzkiej, oferujące ulgę na zawsze.

Casciana Terme wyłania się jako miejsce, w którym zbiegają się historia, kultura i geologia. Jej źródła termalne, niegdyś eksplorowane przez hrabinę z XI wieku, nadal wydzielają swoje stałe ciepło, podtrzymując zarówno lokalną tożsamość, jak i gospodarkę zakorzenioną w zdrowiu. Średniowieczne wieże, neoklasycystyczne fasady i odrestaurowane teatry wyrażają kolejne warstwy patronatu i smaku. Festiwale i wydarzenia muzyczne podtrzymują więzi wspólnotowe. Pośród toskańskich wzgórz narracja Casciany rozwija się poprzez kamień, wodę i tradycję, a każdy element wzmacnia trwały charakter miasta.