Tengchong

Tengchong leży na zachodnim krańcu Junnanu, gdzie wzgórza wulkaniczne schodzą w kierunku granicy z Mjanmą. Jego nazwa pochodzi od centralnego miasta, niegdyś nazywanego Tengyue w języku chińskim, a znanego we wczesnych angielskich relacjach jako Teng-Chung, Tingyueh lub Momien. Miasto powiatowe rozciąga się na powierzchni 5693 km² i graniczy z Mjanmą na długości 151 km. Z Kunming, stolicy prowincji, droga ciągnie się na zachód na około 650 km; dystrykt miejski Baoshan leży około 170 km na wschód. Wyimaginowany podział znany jako linia Heihe–Tengchong spotyka się tutaj ze swoim południowo-zachodnim końcem, dzieląc Chiny na dwie mniej więcej równe połowy.

Topograficznie Tengchong tworzy podkowę otoczoną poprzecznie uskokowymi górami Hengduan, otwartymi na południe. Wysokość waha się od 3780,2 m przy górze Danaozi — jednym ze źródeł rzeki Irawadi — do 930 m w dolinie Suqingjiang; siedziba miasta znajduje się na wysokości 1640 m. W regionie często występują trzęsienia ziemi, a obszar miejski otaczają młode wulkany. Kilka z nich wybuchło w ostatnich stuleciach: Dayingshan, Shitoushan, szczyty Greater i Lesser Heikongshan noszą ślady dawnej aktywności. Gorące źródła bulgoczą wzdłuż ponad 80 otworów; dziesięć wytryskuje wodę o temperaturze powyżej 90 °C.

Populacja obejmuje grupy Han, Dai i Lisu obok Tybetańczyków, Bai, Aini i potomków, którzy kiedyś przybyli z Birmy. Administracyjnie Tengchong dzieli się na 11 miast — wśród nich Tengyue, Gudong, Diantan, Houqiao, Heshun, Jietou, Qushi, Mingguang, Zhonghe, Mangbang i Hehua — oraz siedem gmin, takich jak Mazhan, Beihai i Puchuan. Heshun, położone 4 km na zachód od centrum miasta, zachowuje bogactwo starych rezydencji rodzin kupieckich i jest gospodarzem małego muzeum poświęconego filozofowi Ai Siqi.

Klimat mieści się w kategorii subtropikalnych wyżyn (Köppen Cwb). Zimy przynoszą czyste niebo i ciepło w ciągu dnia; średnia temperatura w styczniu wynosi 8,7 °C, z temperaturami minimalnymi ledwo powyżej zera i ponad 60 procentami możliwego nasłonecznienia. Wiosna pozostaje sucha do maja, kiedy nadchodzą deszcze monsunowe. Od czerwca do września przynoszą około dwóch trzecich rocznych opadów wynoszących 1484 mm. Średnia temperatura w sierpniu wynosi 20,3 °C przy częstym zachmurzeniu; lipiec oferuje tylko 19 procent możliwego nasłonecznienia, podczas gdy grudzień osiąga szczyt na poziomie 78 procent. Roczne nasłonecznienie osiąga około 2248 godzin.

Przemysł wywodzi się z czasów dynastii Ming i Qing, kiedy warsztaty — wyposażone w importowane maszyny — zaczęły produkować tekstylia, wyroby skórzane, mydło, baterie, papierosy i zapałki sprzedawane w Junnanie, Birmie i Azji Południowo-Wschodniej. Po 1949 r. pojawiła się szersza baza przemysłowa, obejmująca 32 sektory obejmujące wytwarzanie energii, metalurgię, maszyny, papier, tekstylia, farmaceutyki, garbowanie, rafinację cukru i przetwórstwo żywności. Obecnie kluczowe produkty obejmują rafinowaną cynę, surówkę, ołów surowy, produkty drzewne, cement, diatomitowe środki filtracyjne, kwas siarkowy, sodę kaustyczną, chloran potasu, związki fosforanowe, papier, cukier, herbatę, owoce konserwowane, oleje jadalne, zapałki i tradycyjne chińskie leki. Papier do pisania znany lokalnie jako xuanzhi nadal cieszy się dobrą reputacją za granicą.

Rolnictwo obejmuje zboża, rośliny oleiste, tytoń — uprawiany od ponad 400 lat na zboczach wulkanicznych — herbatę i trzcinę cukrową. Chuanlong i inne herbaty o dużych liściach osiągają wysokie ceny. Tytoń z tych wysokości miesza się w produkty premium.

Rzeźba z jadeitu i centrum handlowe Tożsamość rzemieślnicza Tengchong. Miasto jest gospodarzem największego targu jadeitu w Azji Południowo-Wschodniej. W gminie Hehua, pogrzebanej wśród pól lotosu, rzemieślnicy kształtują surowy jadeit pochodzący głównie z Mjanmy. Du Maosheng przewodniczy lokalnemu Stowarzyszeniu Jubilerskiemu i Jadeitowemu. W ostatnich latach importowany birmański bursztyn — często przemycany przez pobliską granicę — wzrósł do około 100 ton w 2015 r., wycenionych na pięć do siedmiu miliardów juanów. Bursztyn stanowi około 30 procent handlu kamieniami szlachetnymi Tengchong i zyskał uznanie jako jeden z ośmiu głównych lokalnych przemysłów. Co pięć dni handlarze i goście zbierają się na Jade and Amber Bazaar, gdzie najgłębsza czerwień „krwawego bursztynu” przyciąga szczególną uwagę.

Lasy pokrywają ponad jedną trzecią terytorium. Wśród ponad 2000 gatunków roślin wyższych znajdują się kępy herbaty oleistej, katalpy, jodły chińskiej, sosny Armanda i orzecha włoskiego. Rododendrony Gaoligongshan otwierają niezwykle duże kwiaty. Rezerwat przyrody Gaoligong — część wpisanego na listę UNESCO Three Parallel Rivers of Junnan — jest siedliskiem ponad 1400 gatunków roślin, rzadkiej fauny i ziół leczniczych, w tym różanecznika Tagg i regionalnych kamelii. Złoża mineralne żelaza, cyny, ołowiu, cynku, wolframu, uranu, diatomitu i lignitu stanowią podstawę górnictwa i pokrewnych gałęzi przemysłu. Energia wodna dociera przez stację Sujiahekou.

Rozbudowano połączenia transportowe. Lotnisko Tengchong Tuofeng — zwane również lotniskiem Hump — zostało otwarte na początku 2009 r. w pobliżu wioski Tuofeng, 12 km od miasta. Jego nazwa nawiązuje do „Hump Route” (drogi Hump) z czasów II wojny światowej, która zaopatrywała Chiny; droga dojazdowa nosi nazwę „Flying Tigers Road” (droga latających tygrysów). Pasy startowe znajdują się na płaskowyżu otoczonym szczytami, oferując szerokie widoki, które mogą niepokoić pilotów i pasażerów. Codzienne loty łączą Kunming, Chengdu i, z międzylądowaniami, Pekin. Autobusy kursują do Dali, Ruili, regionu Xishuangbanna i z powrotem do Kunming.

Turystyka stale rosła: w 2005 r. przybyło około 3,3 mln gości, większość z Junnanu. Historyczny Heshun przyciąga tych, którzy szukają architektury finansowanej przez rodziny kupców związanych z Birmą, podczas gdy sezonowe mokradła na północy przyciągają obserwatorów ptaków. Na południu, komercyjny park wulkaniczny znajduje się pośród parujących otworów i krawędzi kraterów. Plany obejmują kilka pól golfowych — jeden 54-dołkowy obiekt jest już otwarty 5 km od miasta — i inwestycje w nieruchomości skierowane do nabywców drugich domów. Jeszcze wyżej, „Świątynia w niebie” wznosi się ponad chmurami na odległym szczycie.

Ślad historii pozostaje widoczny. Bitwy II wojny światowej poważnie uszkodziły Tengchong. Stary brytyjski konsulat nadal nosi ślady po kulach japońskich sił; mury miejskie zostały w większości zniszczone, choć północna brama została odbudowana. Na wzgórzu Laifeng pagoda odbudowana w ostatnich dekadach góruje nad siatką miejską. Dwie wioski z epoki Qing zachowały arystokratyczne rzeźby z drewna i kamienia; w jednej z nich znajduje się pierwsze prywatne muzeum w Yunnanie. Pozostałości malowideł ściennych z epoki i detali architektonicznych przetrwały wśród dziedzińców i krętych uliczek.

Tengchong leży na styku geologii, kultury i handlu. Wulkany dymią na pobliskich zboczach, jadeit i bursztyn zmieniają właścicieli na zatłoczonych targowiskach, a starożytne ulice przypominają o stuleciach handlu między Chinami a Birmą. Jego krajobrazy — od pokrytych rododendronami grzbietów po źródła geotermalne — wspierają rolnictwo, przemysł i bioróżnorodność w tandemie. Struktury i systemy miasta noszą ślady wojennych trudności, kolonialnych intryg i lokalnej pomysłowości. Tutaj niepokój ziemi kształtuje środki do życia w takim samym stopniu, jak kultura i historia, definiując miejsce zarówno praktyczne, jak i trwałe.