Anshan

Anshan zajmuje cichy zakątek środkowo-południowo-wschodniego Liaoning, jakieś dziewięćdziesiąt kilka kilometrów na południe od Shenyang. Nazwa miasta — dosłownie „góra siodłowa” — pochodzi od niskiego szczytu na południu, który w słabnącym świetle przypomina krzywiznę siodła końskiego. Ta łagodna wypukłość skały była świadkiem stuleci konfliktów i handlu, a dziś przewodzi gminie liczącej około 3,3 miliona dusz rozsianych na obszarze 9270 kilometrów kwadratowych, co czyni Anshan Liaoning trzecim co do wielkości miastem pod względem liczby ludności.

Rozciągając się na prawie 133 kilometry ze wschodu na zachód, Anshan łączy płaskie równiny rzeki Liao i wznoszące się kontury gór Qian. Zachodnie i centralne odcinki to szerokie, żyzne przestrzenie — ponad 24 000 hektarów ziemi uprawnej — gdzie pola warzyw i słynnej gruszy Nanguo kwitną pod umiarkowanym słońcem. Na południowym wschodzie wzgórza ustępują miejsca poszarpanym grzbietom i zalesionym zboczom, które tworzą Park Narodowy Qianshan, 44-kilometrowy rezerwat taoistycznych i buddyjskich sanktuariów.

Pod swoją ziemią Anshan kryje ogromne bogactwo mineralne. Złoża rudy żelaza zasilają ogromny kompleks stalowy miasta; rezerwy magnezytu i talku należą do najbogatszych na świecie; żyły jadeitu dostarczają kamieni serpentynowych tak ogromnych, że największy odkryty — teraz pieczołowicie wyrzeźbiony w 260-tonowego Buddę — pozostaje lokalnym punktem orientacyjnym. Pokłady węgla leżą jeszcze głębiej, od dawna wydobywane w celu zasilania wielkich pieców i zimowych systemów grzewczych.

Ludzka historia regionu sięga czasów prehistorycznych osadnictwa. Za panowania dynastii Tang, siły cesarskie okupowały ten obszar podczas kampanii przeciwko Goguryeo: ruiny fortów z epoki Ming i wieże sygnalizacyjne nadal wyznaczają starą drogę północ-południe między Liaoyang i Haicheng. Jednak przez większą część swojej historii Anshan pozostał raczej przystankiem niż celem podróży, usiany skromnymi zajazdami dla urzędników wędrujących między stolicami prowincji.

W 1918 r. chińsko‑japońskie partnerstwo zainaugurowało Anshan Zhenzing Iron Ore Company. Kiedy Japończycy założyli Mandżukuo w 1931 r., przedsięwzięcie to przeszło pod wyłączną kontrolę japońską, a na północno‑zachodniej równinie miasta wyrosła przyległa huta stali. Osada rozrosła się wokół bram fabrycznych, przyciągając robotników i przedsiębiorców nocami rozświetlonymi piecami. Wyzwolenie przez Armię Ludowo‑Wyzwoleńczą 19 lutego 1948 r. jest co roku upamiętniane w Parku Lishishan, gdzie pomnik z szarego kamienia upamiętnia ostatni konflikt wojny domowej w mieście.

Nowo powstała Republika Ludowa umieściła Anshan w centrum swoich ambicji przemysłowych. W grudniu 1948 r. na terenie zniszczonych przez wojnę zakładów założono Angang Iron and Steel Company; w lipcu 1949 r. wznowiono ograniczoną produkcję. Zgodnie z planem państwowym zakład rozrósł się do jednego z największych chińskich ośrodków produkcji stali. Piece martenowskie wyrzucały kłęby pyłu i oparów, utrwalając reputację Anshan jako ponurej, zadymionej twierdzy ciężkiego przemysłu.

Od lat 80. XX wieku seria technologicznych remontów zmniejszyła zarówno zanieczyszczenie, jak i zapotrzebowanie na siłę roboczą. Konwertery z przedmuchem tlenowym zastąpiły starsze piece hutnicze; linie ciągłego odlewania, wprowadzone w 2000 r., jeszcze bardziej ograniczyły emisję cząstek stałych w powietrzu. Chociaż te postępy ograniczyły siłę roboczą huty i pozbawiły niektórych stałego zatrudnienia, złagodziły obciążenie środowiska Anshan. W ostatnich latach urbaniści starali się zrównoważyć korzenie przemysłu ciężkiego z nowymi ambicjami jako miejsca o znaczeniu historycznym i przyrodniczym.

Administracyjnie Anshan obejmuje cztery miejskie dystrykty — Tiedong na wschodzie, Tiexi na zachodzie, Lishan na północ od centralnego młyna i Qianshan na podmiejskich wzgórzach — obok jednego powiatu, jednego autonomicznego powiatu dla mniejszości mandżurskiej i miasta na poziomie powiatu Haicheng. Prefektura obejmuje ponad 3,3 miliona mieszkańców; około 1,5 miliona mieszka w czterech głównych dystryktach. Szybka aglomeracja połączyła Anshan z sąsiednim Liaoyang, tworząc razem strefę zabudowaną liczącą 2,7 miliona do 2020 roku.

Pod względem etnicznym Anshan odzwierciedla szerszy wzorzec północno-wschodnich Chin. Hanowie stanowią około 3 milionów mieszkańców; Mandżurowie, niegdyś dominujący w regionie, liczą około 520 000, głównie wokół autonomicznego obszaru Xiuyan. Społeczności Hui i koreańsko-chińskie dodają kolejne cztery i pół dziesiątki tysięcy, mieszając się w dzielnicach, których korzenie sięgają migracji z ery Qing i rekrutacji przemysłowej w XX wieku.

Pory roku w Anshan są ostro zarysowane. Zimy, pod syberyjskim wyżem, spadają do średniej temperatury w styczniu wynoszącej -7,6 °C, z rekordowo niskimi temperaturami zbliżającymi się do -27 °C. Lata, zasilane prądami monsunowymi, są upalne do średniej temperatury dwudziestu kilku stopni, często przesiąknięte nagłymi ulewami. Prawie połowa z 620 milimetrów opadów w ciągu roku przypada na lipiec i sierpień. Jednak słońce utrzymuje się przez 2595 godzin w ciągu roku, a wiosenna przejrzystość ustępuje jesiennej ciszy przed pierwszymi śniegami.

Infrastruktura transportowa rozwija się wraz z przemysłem. Lotnisko Anshan Teng'ao, piętnaście kilometrów na południowy zachód od centrum, łączy się z Pekinem, Szanghajem, Kantonem, Chengdu i Nankinem raz dziennie. Szybka kolej pojawiła się wraz z linią Harbin–Dalian w 2012 r., przecinając stacje Anshan West i Haicheng West z prędkością do 300 km/h latem. Arterie drogowe — w szczególności ośmiopasmowa, prywatnie finansowana droga ekspresowa Shenyang–Haikou — zapewniają szybki przejazd na północ i południe, podczas gdy lokalne autobusy, taksówki i kompleksowa sieć ścieżek rowerowych obsługują podróże wewnątrz miasta.

Turystyka jest teraz częścią odnowy miejskiej. Park Narodowy Qianshan leży osiemnaście kilometrów na południowy wschód, a jego szczyty są usiane świątyniami, w których czciciele Buddy i Laozi gromadzą się na wspólnych dziedzińcach. Jedna granitowa skała na zachodnim skraju parku przypomina leżącego Maitreję, rzekomo największy naturalny obraz przyszłego Buddy. W sercu miasta, 219 Park przypomina o wyzwoleniu PLA w 1948 r. jeziorami i szlakami spacerowymi, które wspinają się po łagodnych zboczach w kierunku pawilonów pamięci.

Pałac Nefrytowego Buddy, otwarty we wrześniu 1996 r., należy do najczęściej odwiedzanych miejsc w Anshan. Kompleks świątynny kryje pojedynczy, 260-tonowy blok serpentynitowy — mający prawie osiem metrów wysokości, z podwójnymi rzeźbami Siakjamuniego i Guanyina na przeciwległych ścianach. Zajmuje halę o powierzchni 22 104 metrów kwadratowych zwieńczoną trzydziestoma trzema metrami, co ma symbolizować trzydzieści trzy niebiosa buddyzmu, i jest jedną z największych dwupiętrowych budowli w tradycyjnym stylu w Chinach.

Oprócz gór i zabytków, uzdrowiska z gorącymi źródłami w Anshan nawiązują do dłuższej historii. Tanggangzi przyciągnęło cesarzy Qing i dziś oferuje kąpiele w wulkanicznym piasku z dodatkiem wód mineralnych. Ciepło geotermalne ogrzewa lokalne dzielnice przez całą zimę, praktyczne dziedzictwo podziemnego ciepła, które łączy współczesne bloki z gośćmi z ery Tang szukającymi ulgi i wytchnienia.

Rolnictwo trwa na zachodnich równinach Anszanu, gdzie pastwiska pszenicy i pola kukurydzy otaczają sady słynące z gruszki Nanguo — jędrnej, aromatycznej i często nazywanej „królową gruszek”. Te owoce każdej jesieni wędrują na południe na rynki w całych Chinach, przypominając, że nawet w mieście najbardziej znanym z żelaza i węgla, ziemia zachowuje swój cichy, produktywny puls.

Historia Anshan to historia minerałów i maszyn, ale także gór i misjonarzy, dyktatorskiego planowania i delikatnej ekologicznej równowagi. Tutaj surowy dźwięk pieców stalowych ustępuje miejsca dzwonom świątynnym na wzgórzach, a oczy Buddy z jadeitu spoglądają na fabryki odzyskane przez zielony wzrost. Siodłowy szczyt trwa jako symbol i strażnik, witając gości w miejscu, gdzie warstwy historii leżą tuż pod powierzchnią, czekając na odczytanie.