Araxá

Położona na pagórkowatych terenach Minas Gerais Araxá rozciąga się na 1283 kilometrach kwadratowych płaskowyżów usianych sawanną i zalesionych wzgórz. W 2022 r. zamieszkana przez 111 691 mieszkańców, stanowi punkt centralny regionu ośmiu gmin z 176 736 duszami (dane z 2017 r.). Chociaż zaledwie 3,45 kilometra kwadratowego stanowi granicę miejską, Araxá obejmuje krajobraz rozciągający się na prawie 10 000 kilometrów kwadratowych, łącząc małe miasteczka i posiadłości wiejskie w jedną całość.

Na długo przed przybyciem pierwszych rolników historia Araxá należała do ludu prowadzonego przez wojownika Andaia-Aru. Oddzielając się od plemienia Cataguases w XVI wieku, Araxás osiedlili się wzdłuż Rio Grande i w cieniu Serra da Canastra. Żyli w równowadze z ziemią przez około stulecie, aż do momentu, gdy fala za falą europejskich wypraw przetoczyła się przez nią, spragnionych drewna i wody. Napięcia rosły, traktaty się rozpadały, a w połowie XVII wieku Araxás zostali wypędzeni z ziemi, którą ukształtowali.

Pod sztandarem Kapitanii Minas Gerais władze kolonialne wysłały banderę Campo Inácio Correia de Pamplona, ​​aby sporządzić mapę i rościć sobie prawa do terytorium. W ciągu kolejnych dekad osady ostrożnie powstawały wśród strumieni i wzgórz, a rolnicy kształtowali przyszłość w gęstych lasach. W 1791 roku, gdy niewielka grupa gospodarstw domowych zgromadziła się wokół kaplicy, powstała parafia São Domingos de Araxá — nazwana na cześć założyciela dominikanów. Cztery dekady później uzyskała status vila (miasta), a 19 grudnia 1865 roku nosiła nazwę Araxá jako uznane miasto.

Geograficznie Araxá leży na wysokości 973 metrów nad poziomem morza, a jej żyły są poprzecinane rzekami i strumykami. Na północy i północnym zachodzie leży Perdizes, podczas gdy Ibiá graniczy ze wschodem, Tapira z południem, a Sacramento z południowym zachodem. Serra da Bocaina przebija się przez linię horyzontu na wysokości 1359 metrów — najwyższy szczyt gminy — podczas gdy teren opada do 910 metrów nad rzeką Capivara. Średnia roczna temperatura 20,98 °C i prawie dwa metry deszczu każdego roku sprzyjają zarówno bujnym lasom, jak i żyznym pastwiskom, klimat wystarczająco przyjemny na relaksujące popołudnia pod rozległym niebem.

Kiedy w latach 40. otwarto kompleks hydrotermalny i hotelowy Barreiro, bogate w minerały źródła Araxá odmieniły jego gospodarkę. Odwiedzający przybywali, aby moczyć się w wodach, które miały łagodzić reumatyzm i dolegliwości skórne; w ciągu dnia oddawali się leczniczym zabiegom błotnym, a nocą tańczyli pod żyrandolami.

Grande Hotel, otwarty w 1944 roku przez gubernatora Benedito Valadaresa wraz z prezydentem Getúlio Vargasem, skrystalizował tę erę uznania. Dzięki rozległym fasadom w stylu Art Deco i tarasom z widokiem na ogrody uzdrowiskowe, szybko stał się tłem dla spotkań politycznych, wieczorów artystycznych i gal. Nawet dziś jego marmurowe korytarze i wysokie sale balowe przypominają erę elegancji, która przyciągała brazylijską elitę do tego śródlądowego uzdrowiska.

Srebrny ekranowy urok: „Dona Beija” i nie tylko
Szersza sława Araxá pojawiła się na ekranach telewizyjnych w latach 80. XX wieku wraz z telenowelą „Dona Beija”. Skupiając się na życiu lokalnej bohaterki, o której mówiono, że miała na skórze ślady po kąpieli w termach, serial przedstawiał kolonialne domy Araxá, słoneczne place i kręte strumienie w salonach w całym kraju. Turyści, zwabieni romantycznymi widokami serialu, zaczęli szukać ulic i fontann, gdzie rozgrywał się dramat.

Pod swoją powierzchnią Araxá posiada jedne z najbogatszych na świecie rezerw niobu — wystarczające, aby zaspokoić globalny popyt przez prawie pięć stuleci. Companhia Brasileira de Metalurgia e Mineração (CBMM) prowadzi wydobycie i przetwarzanie, dostarczając przemysłowi lotniczemu specjalistyczne stale i stopy do silników odrzutowych, rakiet i sprzętu wysokotemperaturowego. W pobliżu Vale Fertilizantes SA prowadzi największą w Brazylii fabrykę superfosfatu, produkującą koncentraty fosforanowe niezbędne do produkcji nawozów.

W 2005 r. PKB Araxá osiągnął 1,439 mld reali, podzielonych niemal równo między przemysł i usługi. W tym roku 2865 osób pracowało w przemyśle wytwórczym, 1498 w budownictwie, 7636 w handlu, 1296 w hotelach i restauracjach oraz 2691 w administracji publicznej — liczby te odzwierciedlają zrównoważoną gospodarkę.

Wkraczając dziś do centrum Araxá, można dostrzec jasne fasady wzdłuż brukowanych ulic. Popołudniowe światło słoneczne prześwieca przez gałęzie stuletnich drzew na Praça Governador Valadares, gdzie seniorzy rozmawiają przy kawie w kawiarniach na rogu, a dzieci gonią gołębie w pobliżu fontanny. Sprzedawcy sprzedają świeżo palone ziarna kawy — kolejną regionalną specjalność — a pastelarias oferują pastel de queijo, które pozostają ciepłe długo po wyjęciu z frytkownicy.

Poza granicami miasta, około 405 wiejskich posiadłości rozciąga się na obszarze 68 000 hektarów, gdzie około 1500 osób zajmuje się ziemią. Około 65 000 sztuk bydła produkuje pół miliona litrów mleka dziennie (dane z 2004 r.), podczas gdy fermy trzody chlewnej i drobiu zaopatrują lokalne rynki. Pola soi, kukurydzy i kawy urozmaicają zbiory, a 22 małe gorzelnie wytwarzają cachaçę — mocny trunek z trzciny cukrowej wpleciony w dziedzictwo kulturowe Brazylii.

Historia Araxá jest w ruchu: jej kompleks spa wprowadza innowacje w zakresie terapii; CBMM opracowuje zaawansowane materiały; rolnicy testują zrównoważone praktyki. Nowe festiwale celebrują dziedzictwo przedkolonialne i sztukę, podczas gdy galerie i targi rzemiosła wyróżniają lokalnych malarzy i rzeźbiarzy. Jednak pod każdym nowoczesnym postępem kryje się szum tych źródeł mineralnych i pamięć o rzekach w cieniu lasów, gdzie Araxás po raz pierwszy postawili swoje roszczenia.

W tym mieście uzdrawiających wód, przemysłowych cudów i sielskiego spokoju czas zdaje się biec dwoma torami — jednym, który czci starożytne źródła i rdzenną odwagę, drugim, który popycha Brazylię w nowe granice nauki i handlu. Cicha siła Araxá trwa, zarówno w parze unoszącej się z jej termalnych łaźni, jak i w pulsie społeczności ukształtowanej przez ziemię, historię i ludzi, którzy odważyli się zostać.