Ta tajemnicza Wieża Wiatrów to starożytna wieża zegarowa wykonana ze słynnego białego marmuru z pobliskiej góry Penteli. Został niedawno otwarty dla publiczności po 200 latach pracy Ateńskiego Towarzystwa Archeologicznego nad jego całkowitą konserwacją i restauracją. Jest to część rzymskiej agory, która dziś znajduje się na starym mieście pomiędzy artystyczną Plaką i Monastiraki. Wieża Wiatrowa jest jednym z najbardziej fascynujących zabytków starożytnych w Atenach. W rzeczywistości jest to połączenie zegara słonecznego, zegara wodnego i wiatrowskazu, choć wielu uważa je za planetarium, którego mechanizm śledził ruch Słońca, Księżyca i pięciu planet widocznych z Ziemi.
Przyjmuje się, że powstał w drugiej połowie I wieku p.n.e. Po raz pierwszy wspomniano o nim w starożytnych pismach w 1 rpne w pracach rzymskiego naukowca Marka Terence'a Varona. Został on szczegółowo opisany w słynnym traktacie „Dziesięć ksiąg o architekturze”, który przyniósł pochlebny „tytuł” pierwszego teoretyka architektury w historii Markowi Witruwiuszowi, rzymskiemu pisarzowi, inżynierowi wojskowemu i architektom Juliuszowi Cezarowi i Oktawianowi Augustowi.
„Niektórzy myśleli, że są tylko cztery wiatry… Ci, którzy zbadali je bardziej szczegółowo, powiedzieli, że było ich osiem. Aby to pokazać, Adronicus z Cyrusa zbudował marmurową ośmioboczną wieżę w Atenach i wyrzeźbił płaskorzeźby po obu stronach ośmiokąta. z których każdy reprezentuje jeden wiatr. Każda ulga jest skierowana do punktu, w którym wieje wiatr. Na szczycie wieży umieścił marmurowy kielich, a na nim tryton z brązu trzymający w prawej ręce pręt. „Więc stało się tak, że wiatr, gdy wieje, odwraca się i zawsze zatrzymuje się z twarzą zwróconą do tego wiatru i kieruje pręt ponad przedstawienie wiatru, który wieje, więc pokazuje to w ten sposób”, stwierdza Viruvije, pisząc o architektach, którzy badali wpływ wiatru na urbanistykę.
Ten architektoniczny, ale także naukowy cud, autorstwa słynnego starożytnego greckiego astronoma Andronika z Cyrusa, jest mieszanką stylów doryckiego i korynckiego. Wieża ma 12.3 metra wysokości, a długość ośmiobocznych ścian łączących wieżę wynosi 3.2 metra. Ma trzy poziomy. Na szczycie wieży, w płytkiej rzeźbie, znajduje się ośmiu greckich bogów wiatru: Borei, Kekija, Eur, Apeliot, Not, Liva, Zefir i Skyron. Pod nimi znajdowały się zegary słoneczne, a wewnątrz znajdował się zegar wodny z klepsydrą, zasilany wodą z Akropolu. Przypuszcza się, że nawet w czasach rzymskich wieża była pozbawiona trytona i mechanizmu hydraulicznego.
Wieża wiatrowa służyła jako baptysterium w czasach wczesnego chrześcijaństwa. Przypuszcza się, że w średniowieczu był to loch Sokratesa, a turecka podróżniczka Evliya lebelebi twierdziła, że pochowano w nim króla Macedońskiego Filipa. Później przez pewien czas istniała tekke Mevlevi – sufickiego zakonu derwiszów, którego założycielem był perski poeta i filozof Mevlana Jalaluddin Rumi. Po wyzwoleniu Aten od Turków Wieża Wiatrów stała się przedmiotem zainteresowania archeologów. Na jego modelach zbudowano później Obserwatorium Oksfordzkie, wieże w Livorno i Sewastopolu, mauzoleum jednego z założycieli Greckiej Biblioteki Narodowej Panagi Valianos, która znajduje się na londyńskim cmentarzu West Norwood.
