Davos

Davos, gmina położona pośród Alp Retyckich w kantonie Gryzonia w Szwajcarii, leży na wysokości 1560 metrów nad poziomem morza i zajmuje powierzchnię około 284 kilometrów kwadratowych, obejmując niemal całą dolinę Landwasser i jej doliny boczne. Z 10 832 stałymi mieszkańcami (stan na grudzień 2020 r.), to alpejskie miasto wypoczynkowe — w języku niemieckim nazywane Gemeinde Davos, a w języku romansz — Tavau, a w historycznym języku włoskim — Tavate — przyciąga uwagę nie tylko ze względu na swoją topograficzną wspaniałość, ale także ze względu na trwałe dziedzictwo jako miejsce zdrowia, sportu i międzynarodowego dyskursu. Davos położone jest pomiędzy pasmami górskimi Plessur i Albula, przecina je rzeka Landwasser. Składa się z dwóch połączonych ze sobą wiosek, Davos Dorf i Davos Platz, które razem tworzą jądro życia demograficznego, gospodarczego i administracyjnego miasta.

Davos, które pierwotnie było XIX-wiecznym górskim uzdrowiskiem, zyskało sławę, gdy lekarze i pacjenci zaczęli cenić jego rozrzedzone powietrze i krystaliczny klimat w leczeniu chorób płuc. W kolejnych dekadach miasto ewoluowało z terapeutycznego schronienia w kluczowe miejsce zimowych zawodów sportowych, co osiągnęło punkt kulminacyjny w inauguracji turnieju hokeja na lodzie Spengler Cup każdego grudnia, a ostatnio w corocznym zgromadzeniu światowych liderów politycznych i korporacyjnych pod egidą Światowego Forum Ekonomicznego. W ten sposób to, co zaczęło się jako enklawa rekonwalescencji, przekształciło się w scenę, na której sportowe dążenia i dialog o wysoką stawkę przeplatają się, tworząc reputację wykraczającą poza granice sportu i dyplomacji.

Przestrzenna konfiguracja Davos odzwierciedla delikatną równowagę między działalnością człowieka a alpejską rozległością: około 35,0 procent z 284 kilometrów kwadratowych jest poświęcone działalności rolniczej — obejmującej 1296 hektarów pól i łąk wraz z 9056 hektarami pastwisk wysokogórskich — podczas gdy 22,2 procent wspiera ekosystemy leśne, które od 1985 roku powiększyły się o 481 hektarów. Zbudowana infrastruktura zajmuje zaledwie 2,3 procent całkowitej powierzchni, a strefy rekreacyjne pokrywają dodatkowe 0,22 procent, liczba ta wzrosła w odpowiedzi na rosnące zaangażowanie odwiedzających. Rzeki i jeziora zajmują 285 hektarów, wśród nich dawne źródła Landwasser, które obecnie płyną z jeziora Davos na północny wschód od głównej osady. Pozostałe 40,5 procent terytorium jest nieproduktywne ze względu na trudną alpejską geologię, co jest niemym świadectwem wzniosłych sił, które kształtowały ten teren przez tysiąclecia.

Pod względem klimatycznym Davos prezentuje profil subalpejski (Köppen Dfc), w którym opady występują średnio przez 125,3 dni w roku, co daje około 1046 milimetrów wilgoci. Sierpień rości sobie prawo do miana najbardziej mokrego miesiąca, dostarczając około 150 milimetrów w ciągu 13,6 dni, podczas gdy lipiec wykazuje największą częstotliwość dni opadowych na poziomie 13,8, choć z nieznacznie zmniejszoną całkowitą liczbą 133 milimetrów. Zima przynosi własną uwerturę: 52 milimetry ekwiwalentu płynnego w lutym przekładają się na 74 centymetry opadów śniegu w ciągu 11,1 dnia, meteorologiczna transformacja, która okrywa Davos jego słynnym płaszczem bieli i wspiera zimowe powołanie miasta do uprawiania sportów.

Skład demograficzny Davos, odnotowany w statystykach z połowy dekady, ujawnia populację, w której 27,0 procent stanowią obcokrajowcy, a miejsca urodzenia Niemców i Portugalczyków stanowią po około 7 procent w tym segmencie. Przynależność językowa jest głównie niemiecka, którą mówi 86,3 procent mieszkańców, podczas gdy serbsko-chorwacki i włoski są drugim i trzecim najczęściej używanym językiem. Dystrybucja wiekowa dodatkowo podkreśla dojrzałą społeczność: 17,3 procent mieszkańców ma mniej niż dwadzieścia lat, 64,5 procent mieści się w przedziale dorosłych od dwudziestu do sześćdziesięciu czterech lat, a seniorzy powyżej sześćdziesięciu czterech lat stanowią 18,2 procent. Struktury gospodarstw domowych odzwierciedlają te dane demograficzne, obejmując 5441 prywatnych jednostek w 2014 r. i średnio 2,03 osoby każda, z zasobem budowlanym, który łączy formy historyczne — niektóre wzniesione przed 1919 r. — ze współczesnymi budynkami wielorodzinnymi.

Ekonomicznie Davos charakteryzuje się przewagą sektora trzeciego: z 8853 osób zatrudnionych lokalnie w 2014 r. 7654 znalazło stanowiska w branżach usługowych, rozłożonych na 926 przedsiębiorstw. Sektor wtórny obejmował 996 pracowników w 145 przedsiębiorstwach, podczas gdy sektor podstawowy utrzymywał skromne 203 stanowiska. Godne uwagi 23,5 procent mieszkańców otrzymało pomoc społeczną w tym roku, co jest wskaźnikiem stratyfikacji społeczno-ekonomicznej, która towarzyszy podwójnej tożsamości Davos jako ośrodka wypoczynkowego i ośrodka regionalnego. Turystyka pozostaje jednak siłą napędową: hotele odnotowały 797 348 noclegów w 2015 r., przy czym goście zagraniczni stanowili 46,9 procent tej liczby, co podkreśla magnetyzm Davos dla klientów pochodzących spoza granic państwowych.

Dziedzictwo kulturowe jest utrwalone w siedmiu szwajcarskich obiektach dziedzictwa narodowego na terenie gminy. Wśród nich znajdują się Archiwum Miejskie, repozytorium pamięci obywatelskiej; Muzeum Kirchnera, otwarte w 1992 r. na cześć Ernsta Ludwiga Kirchnera i mieszczące najwybitniejszą na świecie kolekcję jego dzieł; Grosses Jenatschhaus, budynek charytatywny znany lokalnie jako Pfrundhaus; oraz Waldfriedhof, czyli Cmentarz Leśny, wyróżniający się uroczystym, nadrzewnym otoczeniem. Dziedzictwo gościnności jest również zachowane w budynkach takich jak Berghotel Schatzalp, dawny Grand Hotel Belvédère i Zürcher Höhenklinik von R. Gaberel, które przywołują długoletnią rolę miasta jako przystani dla regeneracji i odpoczynku.

Zorganizowana konwergencja władzy i polityki, która definiuje Światowe Forum Ekonomiczne każdego stycznia, stała się tak samo symboliczna dla Davos, jak jego wydarzenia sportowe, a mimo to prądy kulturalne miasta płyną przez cały rok. W marcu 2003 r. festiwal Winterjam zgromadził zespoły muzyczne, w tym Sum 41 i Guano Apes, podczas gdy latem wita serię Young Artists in Concert — dostojne zgromadzenie wschodzących wirtuozów występujących w Kirchner Museum, Davos Conference Centre i poświęconych wnętrzach kościołów. Wrzesień zapowiada Międzynarodowy Rajd Pieszy, obejmujący cztery wyznaczone trasy i przyznający medale za skumulowane odległości, a sieć placów zabaw i parków wspinaczkowych-przygodowych zaspokaja potrzeby rodzin i młodzieży, zapewniając, że repertuar rekreacyjny Davos wykracza daleko poza stoki narciarskie.

Połączenia transportowe do i w obrębie Davos potwierdzają jego dostępność pomimo izolacji alpejskiej. Koleją Rhaetian Railway łączy dwie główne stacje — Davos Dorf na północnym wschodzie i Davos Platz na południowym zachodzie — w godzinny korytarz z Zürich Hauptbahnhof, podróż trwająca prawie trzy godziny, przerywana przesiadką w połowie odcinka na Klosters Platz. Usługa bagażowa Fly & Rail optymalizuje to połączenie, przewożąc bagaż bezpośrednio ze stacji celnej w Zurychu do Klosters i Davos za symboliczną opłatą, eliminując uciążliwości związane z wielokrotnymi przesiadkami w pociągach. Przełęcz Wolfgang, rozciągająca się nad działem wodnym między dolinami Landwasser i Landquart, obsługuje całoroczną drogę wzdłuż Rhaetian Railway, łączącą Davos z Klosters w Prättigau, podczas gdy przełęcz Flüela otwiera się w kierunku Engadyny. Autobusy obsługiwane przez Verkehrsbetrieb der Landschaft Davos Gemeinde przemierzają trasę miasta o długości od trzech do czterech kilometrów, a Gästekarte, którą można otrzymać w obiektach noclegowych lub biurze turystycznym, zapewnia bezpłatne przejazdy lokalnymi autobusami, pociągami i wyciągami górskimi.

Podróżni samolotem wysiadają na lotnisku Zurych-Kloten, zanim wybiorą transport lądowy: autokary kursują trasą Zurych–Davos w soboty w sezonie narciarskim, co umożliwia dwugodzinny tranzyt, podczas gdy regularne codzienne autobusy łączą Chur z Davos w mniej więcej tym samym odstępie czasu. Kierowcy również jadą autostradą A51 na północ od Zurychu, skręcając przez zjazd Landquart-Davos i kontynuując wzdłuż tras krajowych, które prowadzą do Davos. Po przybyciu goście mogą uzupełnić opcje pociągu i autobusu o usługi taksówkowe, których cena wynosi około 12–15 franków w ciągu dnia i dwa razy tyle w nocy.

W samym Davos liczne pochyłe koleje i kolejki linowe zapewniają dostęp do alpejskiego otoczenia. Kolejka linowo-terenowa Parsennbahn z Davos Dorf wjeżdża na Weissfluhjoch na wysokości 2844 metrów, natomiast Schatzalpbahn z Davos Platz pokonuje wzniesienie w kierunku ogrodu botanicznego w Schatzalp, 1861 metrów nad poziomem morza. Kolejki linowe i wyciągi krzesełkowe kursują z Davos Platz do Jakobshorn, Pischa, Rinerhorn i Usser Isch, każda ze stacji służy jako punkt wyjścia na stoki narciarskie zimą i szlaki turystyczne latem. Wyciąg na Rinerhorn sąsiaduje ze stacją RhB Davos Glaris, a do dyskretnej stacji Dörfji w dolinie Pischa można dojechać autobusem.

Wędrówka po głównych atrakcjach Davos staje się świadectwem jego wieloaspektowej tożsamości. Muzeum Kirchnera, położone na Ernst Ludwig Kirchner Platz, oferuje nie tylko pionierskie dzieło artysty, ale także architektoniczne oświadczenie Annette Gigon i Mike'a Guyera, które zyskało uznanie w kręgach zawodowych. Niedaleko znajduje się Muzeum Sportów Zimowych na Promenadzie, które zachowuje dziedzictwo alpejskiej rekreacji — od sanek i bobslejów po narzędzia do curlingu — poprzez artefakty przekazane przez kolekcję Jürga Kaufmanna. Niedaleko znajduje się Zügenschlucht, który prezentuje przepaść intryg geologicznych, wraz z muzeum górnictwa w Schmelzboden i Szlakiem Geologicznym łączącym Monstein z Wiesen.

W Schatzalp, ogród botaniczny Bergstation, prowadzony od 1861 r., kryje około 800 gatunków roślin z różnych szerokości geograficznych, otoczenie, które zainspirowało Thomasa Manna do napisania „Czarodziejskiej góry” w 1924 r. i osiąga apogeum kwitnienia wczesnym latem. W innej dolinie, Sertigtal zaprasza podróżników do przemierzania jej zielonych łąk i oszlifowanych przez lodowce urwisk za pomocą dorożki lub sań, interludium łączące pasterski spokój z alpejską wspaniałością. Więcej ożywionych rozrywek czeka w Monstein Brewery, najwyższym tego typu zakładzie w Europie, gdzie wycieczki z przewodnikiem i degustacje odsłaniają alchemię rzemiosła piwnego w ramach XVI-wiecznej wioski, a także w Vaillant Arena, 7700-miejscowym budynku znanym z hokejowych spotkań Pucharu Świata i jako siedziba Hockey Club Davos.

Miłośnicy sportów lotniczych twierdzą, że skały Jakobshorn są miejscem całorocznych paralotni, polegając na niezawodnych prądach termicznych i punktach startowych, aby przemierzać niebo nad Davos, podczas gdy loty tandemowe są przeznaczone dla tych, którzy szukają lotniczych perspektyw bez ciężaru samotnego pilotowania. Roczny Snowboarding SB-JAM, organizowany każdego grudnia lub stycznia, oferuje otwartą rundę kwalifikacyjną na half-pipe'ie i monster pipe'ie Jakobshorn, podkreślając zaangażowanie Davos w postępową kulturę sportów zimowych. Letni Young Artists in Concert zapewnia kontrapunktową harmonię muzycznej finezji, a International Hiking Rally wyznacza orograficzną odyseję przez wysokogórskie przełęcze, nagradzając pielgrzymów medalami, które świadczą o ich kilometrach wspinaczki i zejścia.

Przez cały sezon Davos utrzymuje swoją prymat jako kurort górski o niespotykanej dotąd wielkości w alpejskim królestwie. Zimą jego domena narciarska rozciąga się od 1124 do 2844 metrów, obsługiwana przez pięćdziesiąt cztery wyciągi i oferująca 320 kilometrów tras zjazdowych wraz z 75 kilometrami tras biegowych. Dwa sztuczne lodowiska i najbardziej rozległa w Europie naturalna powierzchnia lodowa zapewniają miejsca do jazdy na łyżwach i curlingu, podczas gdy pięć tras saneczkowych wyznacza kręte trasy w dół pokrytych śniegiem stoków. Miłośnicy narciarstwa kierują się w stronę połączonych sektorów Parsenn i Weissfluhjoch, które łączą się ze stokami Klosters, podczas gdy snowboardziści uważają parki terenowe Jakobshorn za swoją prowincję. Dla tych, którzy nie lubią nart, przewidziano przejażdżki saniami ciągniętymi przez konie w bocznych dolinach, a 84 kilometry ścieżek umożliwiają wędrówki na rakietach śnieżnych przez ciche lasy i zamarznięte płaskowyże.

Gdy śniegi ustępują, Davos odsłania alternatywną wspaniałość. Pięć systemów kolejek linowych — wjazd na Jakobshorn, Parsenn (w tym Weissfluhjoch i jego szczyt na wysokości 2844 metrów), Pischa, Rinerhorn i Schatzalp/Strela — zapewnia dostęp do 450 kilometrów oznakowanych szlaków turystycznych. Odkrywcy tęskniący za samotnością mogą wkroczyć do bocznych dolin Sertig, Dischma lub Flüela pieszo, rowerem lub konnym powozem, napotykając dziewicze widoki, które definiują śródziemnomorskie biomy alpejskie. Jezioro miasta z wyznaczonym obszarem do pływania oraz ośrodkiem żeglarskim i windsurfingowym zapewnia rekreację wodną na tle porośniętych iglakami zboczy, a loty na lotniach i paralotniach rozszerzają tę pogoń w niebo. Trasy rowerowe górskie i trasy do jazdy na rolkach dodatkowo urozmaicają repertuar, a pociągi Glacier Express, Heidi Express i Bernina Express wplatają Davos w szerszą sieć szlaków komunikacyjnych w szwajcarskich Alpach, zachęcając turystów do kontynuowania swojej wysokogórskiej odysei gdzie indziej.

Poza własnymi granicami sąsiednie miasto Klosters rozszerza ofertę regionu, zapewniając dostęp do szczytów Madrisa i Gotschna o każdej porze roku i płynnie integrując się z infrastrukturą transportową Davos. Pomiędzy tymi dwoma alpejskimi osadami podróżnicy mogą skalibrować swoje doświadczenie do wymagań sportów zimowych lub pielgrzymek arborealnych, pewni, że synergia naturalnego wyposażenia i kultywowanej wygody daje środowisko jednocześnie wymagające pod względem rygoru klimatycznego i hojne pod względem możliwości kulturalnych i rekreacyjnych.

Podsumowując, Davos nadal jest przykładem alpejskiego planowania miast, opieki kulturalnej i innowacji sportowych. Od początków jako terapeutycznego schronienia do obecnej pozycji gospodarza międzynarodowych zgromadzeń i magnesu dla entuzjastów sportów zimowych, gmina utrzymała trajektorię, która honoruje jej kontury geograficzne, jednocześnie obejmując wymogi nowoczesnej turystyki i globalnego dyskursu. Jej wioski, wioski położone na pokrytych szronem zboczach; jej muzea, kanały zarówno sztuki, jak i pamięci sportowej; jej festiwale, teatry ludzkich aspiracji — każdy element zbiega się, tworząc wyjątkowy obraz, w którym ludzki impuls do rekreacji, refleksji i negocjacji znajduje trwały dom pośród nieprzemijającego majestatu Alp Gryzońskich.