Taiwan

Taiwan beslaat een smalle boog tussen de Oost- en Zuid-Chinese Zee, waar vijf bergketens het oostelijke tweederde deel domineren en een reeks vlakten zich uitstrekt over het westelijke derde deel. Het eiland zelf beslaat 35.808 vierkante kilometer, verdeeld over 168 eilanden onder de jurisdictie van de Republiek China, met een totale oppervlakte van 36.193 vierkante kilometer. Taipei, New Taipei City en Keelung vormen de grootste agglomeratie, met bijna 24 miljoen inwoners, waarmee Taiwan tot de dichtstbevolkte gebieden ter wereld behoort.

De menselijke aanwezigheid op Taiwan gaat minstens 25.000 jaar terug. Ongeveer 6.000 jaar geleden arriveerden Austronesische kolonisten en vestigden de voorouders van de huidige inheemse gemeenschappen. Begin zeventiende eeuw hielden de Nederlandse koloniale autoriteiten toezicht op de eerste grote instroom van Han-migranten, een beweging die voortduurde onder het koninkrijk Tungning, het eerste door Han geleide staatsbestel op het eiland. Qing-troepen annexeerden Taiwan in 1683, om het vervolgens in 1895 aan Japan over te dragen. Na de Japanse overgave in 1945 nam de Republiek China de macht over; een burgeroorlog met communistische troepen leidde ertoe dat de regering van de Republiek China zich in 1949 naar Taiwan verplaatste en haar effectieve heerschappij voortaan beperkte tot Taiwan, Penghu, Kinmen, Matsu en een handvol eilandjes in de Zuid-Chinese Zee.

Tussen de jaren zestig en tachtig maakte de Taiwanese economie een snelle ontwikkeling door, een transitie die vaak het Taiwanese wonder wordt genoemd. De industrialisatie volgde een exportgericht model, gericht op staal, machines, elektronica en chemicaliën. Kleine en middelgrote ondernemingen vormden de ruggengraat van de productie, in tegenstelling tot de grote conglomeraten van naburige economieën. In oktober 2022 stond Taiwan op de eenentwintigste plaats qua nominale bbp en op de twintigste qua koopkrachtpariteit, met een totale handel van 907 miljard dollar: 479,5 miljard dollar aan export en 427,6 miljard dollar aan import. China, de Verenigde Staten en Japan waren samen goed voor meer dan veertig procent van die handel. Hightechparken en een verschuiving naar kapitaalintensieve industrieën ondersteunden de aanhoudende groei.

Geologisch gezien is Taiwan een gekanteld breukblok. De vijf bergketens in het oosten omvatten toppen boven de 3500 meter; de hoogste, Yu Shan, reikt tot 3952 meter, waarmee Taiwan het vierde hoogste eiland van Oost-Azië is. Actieve tektoniek en onderzees vulkanisme veroorzaken frequente aardbevingen. Vier ecoregio's op het land – subtropische immergroene wouden, moessonregenwouden, eilanden in de Zuid-Chinese Zee en zuidelijke moessonbossen – bieden een gevarieerde flora en fauna. De integriteit van de bosbedekking scoorde in 2019 een 6,38 uit 10, waarmee Taiwan op de zesenzeventigste plaats van de 172 landen kwam.

Klimaattechnisch gezien ligt Taiwan op de Kreeftskeerkring. De jaarlijkse neerslag bedraagt ​​gemiddeld 2600 millimeter, met zware buien van mei tot en met september vanwege de Oost-Aziatische moesson. Van juni tot en met september, wanneer tyfonen het vaakst voorkomen, houdt het warme, vochtige weer aan. De winters, van november tot en met maart, brengen aanhoudende regenval in het noordoosten, terwijl het in de centrale en zuidelijke zones relatief droog en zonnig blijft. De gemiddelde temperaturen zijn de afgelopen eeuw met 1,4 °C gestegen – het dubbele van de wereldwijde gemiddelde stijging – wat de overheid ertoe aanzet de uitstoot met 20 procent te verminderen in 2030 en met 50 procent in 2050 ten opzichte van het niveau van 2005.

De politieke status van het eiland blijft onopgelost. Taiwan verloor zijn zetel in de Verenigde Naties in 1971, toen de leden de Volksrepubliek China erkenden; de regering van de Republiek China liet in 1991 haar claim uit 1949 om heel China te vertegenwoordigen varen. Peking blijft volhouden dat Taiwan deel uitmaakt van zijn grondgebied en weigert diplomatieke erkenning aan staten die formele banden met Taipei onderhouden. De Republiek China onderhoudt tegenwoordig officiële betrekkingen met elf VN-leden en de Heilige Stoel, terwijl andere landen de facto ambassades onder verschillende namen huisvesten. De binnenlandse politiek draait om twee coalities: pan-blauwe partijen zijn voorstander van uiteindelijke eenwording onder de Republiek China, terwijl pan-groene groepen formele onafhankelijkheid bepleiten. Beide partijen hebben hun standpunten gematigd om een ​​breder publiek aan te spreken.

Transportnetwerken concentreren zich waar mensen samenkomen. In maart 2019 vervoerden 13,86 miljoen scooters inwoners, twee keer zoveel als auto's. Snelwegen strekken zich uit over 1619 kilometer, voornamelijk langs de kust. De Taiwanese Spoorwegenadministratie exploiteert een cirkelvormig systeem; de Taiwanese hogesnelheidslijn verbindt steden in het westen. Stedelijke metrolijnen bedienen Taipei, Nieuw-Taipei, Kaohsiung, Taoyuan en Taichung. Luchthavens in Taoyuan, Kaohsiung, Songshan en Taichung verwerken burgerluchtvaart. Zeven binnenlandse luchtvaartmaatschappijen zijn actief, met China Airlines en EVA Air voorop. Zeven zeehavens, waarvan Kaohsiung in 2021 58,6 procent van de 750 miljoen ton aan goederen verwerkte, ondersteunen de maritieme handel.

De Taiwanese bevolking, ongeveer 23,4 miljoen in 2022, bestaat voor 95 procent uit Han-Chinezen, 2,4 procent uit inheemse Austronesiërs en 2,6 procent uit recentere nieuwkomers uit China en Zuidoost-Azië. Onder de Han-Chinezen vertegenwoordigt de Hoklo-afkomst ongeveer 70 procent, de Hakka 15 procent en de "waishengren"-afkomsten die verbonden zijn met migranten van na 1949. Genetische analyses wijzen op een Zuid-Chinese oorsprong met vermenging tussen Austronesische groepen vóór de migratie. Zestien inheemse gemeenschappen - Ami, Atayal, Bunun, Kanakanavu, Kavalan, Paiwan, Puyuma, Rukai, Saisiyat, Saaroa, Sakizaya, Sediq, Thao, Truku, Tsou en Yami - bewonen de oostelijke hooglanden en Orchid Island. Hun talen behoren tot Austronesische families en gebruiken het Latijnse schrift; het gebruik ervan is buiten de culturele heroplevingsinspanningen afgenomen.

Mandarijn domineert het bedrijfsleven en het onderwijs zonder een wettelijk voorgeschreven officiële taal. Traditionele Chinese karakters blijven het standaardschrift. Taiwanese Hokkien, gesproken door 70 procent van de bevolking, en Hakka, met 14-18 procent, zijn sinds de jaren negentig weer terug in het openbare leven. Een beweging streeft ernaar juridische teksten te vereenvoudigen tot volkstaal Chinees, aangezien veel uitspraken nog steeds klassieke vormen gebruiken. Klassiek Chinees leeft voort in formele ceremoniële contexten, waaronder het volkslied.

Godsdienstvrijheid is verankerd in de grondwet. In 2020 vertegenwoordigden volksreligies 43,8 procent van de aanhangers, boeddhisme 21,2 procent, taoïstische praktijken 15,5 procent, niet-religieuze 13,7 procent, christendom 5,8 procent en islam 1 procent. Er zijn ongeveer 15.175 religieuze gebouwen – één op elke 1.572 inwoners – waaronder 2.317 boeddhistische tempels, 9.684 taoïstische tempels en 2.845 kerken. Inheemse christenen vormen een aanzienlijke minderheid. Hoge scores voor godsdienstvrijheid hebben Taiwan tot een van de weinige "open" samenlevingen in de regio Azië-Pacific gemaakt.

Een mix van Han-Chinese tradities, inheemse gebruiken, Japanse koloniale erfenissen en westerse ideeën vormt de Taiwanese cultuur. Tijdens de staat van beleg bevorderden de Kuomintang-autoriteiten een "Chinese Culturele Renaissance" om traditionele kunsten en taal te behouden. Na 1987 werden de beperkingen versoepeld, wat een bloei van literatuur, media en de academische wereld mogelijk maakte. In 2022 stond Taiwan op de tweede plaats in de regio Azië-Pacific op de Democratie-index; burgerlijke vrijheden en vrijheid van meningsuiting ondersteunen een levendige culturele scene. Recente migrantenstromen vanuit Hongkong hebben het discours verrijkt, met gemiddeld bijna 9000 aankomsten per jaar tussen 2019 en 2022.

Administratief gezien is Taiwan verdeeld in Noordelijke, Centrale, Oostelijke en Zuidelijke regio's en afgelegen eilanden. Noord-Taiwan, met Taipei als ankerpunt, fungeert als politiek en technologisch centrum. De centrale gebieden omvatten Changhua, Miaoli, Nantou en Taichung, bekend om de bergen, meren en parken. De oostelijke districten Yilan, Hualien en Taitung liggen buiten de centrale ruggengraat, met hun inheemse erfgoed en natuurlijke vergezichten. De zuidelijke gebieden – Chiayi, Kaohsiung, Pingtung en Tainan – bieden tropische kusten en historische architectuur. De afgelegen eilanden – Kinmen, Matsu, Penghu, Green en Orchid – bieden lokale retraites.

Stedelijke centra variëren van Taipei, een wereldmetropool met bezienswaardigheden zoals Taipei 101 en het Nationaal Paleismuseum, tot Jiufen, een voormalig mijnwerkersdorpje beroemd om zijn smalle straatjes en uitzicht op zee. Tainan behoudt zijn status als oudste stad van Taiwan, met tempels en koloniale overblijfselen zoals het Anping Tree House. Kaohsiung, de op twee na grootste stad, heeft een van de drukste havens en een moderne waterkant. Taichung trekt bezoekers met zijn bakkerijen en culturele parken; Hualien en Taitung bieden toegang tot de Taroko-kloof en de kliffen aan de kust.

Buitenactiviteiten trekken het hele eiland. Warmwaterbronnen in Beitou, Wulai en Yangmingshan weerspiegelen een vulkanisch erfgoed; openbare baden vereisen een grondige reiniging voor toegang en zijn vaak gescheiden per geslacht, hoewel sommige privébaden bieden waar een badpak verplicht is. Bergpaden variëren van rustige routes door Taipei City tot meerdaagse trektochten door Yushan en de Wuling Sixiu, waarvoor vergunningen en accommodatieloterijen gelden. Garnalenvissen in overdekte baden, gevuld met Thaise garnalen en gecombineerd met koken ter plaatse, is populair geworden bij zowel de lokale bevolking als bezoekers.

De Nieuwe Taiwanese dollar (NT$) is onderverdeeld in 100 cent (分); in de volksmond duiden yuan en kuài de eenheid aan, terwijl fēn, jiǎo en máo fractionele bedragen aanduiden. De kosten van levensonderhoud liggen onder die van Japan en Zuid-Korea, maar boven die van veel bestemmingen in Zuidoost-Azië. Een minimaal dagbudget kan beginnen bij NT$ 1.000; straatmaaltijden kosten NT$ 50 of minder, fastfood rond de NT$ 150 en luxe restaurants boven de NT$ 1.000. Luxe hotels bieden soms kamers aan voor NT$ 5.000 of meer. Taxi's rijden met een meter of een vast tarief, met de mogelijkheid tot onderhandelen; fooien zijn ongebruikelijk, afgezien van fooien van piccolo's.

Gebruiken en etiquette weerspiegelen de confucianistische principes van respect en harmonie. Visitekaartjes worden met beide handen en een lichte buiging uitgewisseld. Taboegeschenken zijn onder andere klokken, schoenen, messen en paraplu's, vanwege taalkundige of symbolische associaties. Schoenen moeten worden uitgetrokken voordat men een huis betreedt, er worden slippers verstrekt. Anoniem geschenken geven onder vrienden nodigt uit tot wederkerigheid in alle rust. Het openbaar vervoer reserveert voorrangsplaatsen voor ouderen, gehandicapten en zwangere passagiers. In tempels dienen bezoekers te buigen voor goden, niet op drempels te stappen en niet met één vinger te wijzen.

De identiteit van Taiwan blijft evolueren te midden van externe druk en interne debatten. Sommigen benadrukken een uniek Chinees erfgoed; anderen omarmen een uitgesproken Taiwanees nationalisme of multicultureel perspectief dat verhalen van inheemse volkeren, het vasteland en immigranten combineert. Deze dynamiek weerspiegelt meer dan een eeuw van scheiding van het vasteland en een toewijding aan democratische vrijheden, die de samenleving, cultuur en internationale aanwezigheid van Taiwan bepalen.