Medina

Medina neemt een unieke plaats in de menselijke geschiedenis in: een nederzetting die ruim een ​​millennium ouder was dan de islam, maar die de wereld in de zevende eeuw van de gewone jaartelling onherroepelijk transformeerde. Tegenwoordig roept de naam – al-Madīnah al-Munawwarah, "De Verlichte Stad" – zowel de stralende aura van geloof op als de lagen van menselijk streven die de stenen, tuinen en woestijnen hebben gevormd. De stad, die bijna 600 vierkante kilometer van het Hidjazplateau beslaat, bestaat uit een mix van ongeveer 1,4 miljoen inwoners, bestaande Saoedische families, migranten en pelgrims die worden aangetrokken door de religieuze, culturele en economische aantrekkingskracht van de stad.

Vanaf de vroegste incarnatie als Yathrib werd de identiteit van Medina gevormd op het kruispunt van handel, landbouw en stammenverbondenheid. De vruchtbare wadi's van Aql, Aqiq en Himdh verzamelden schaarse regenval om palmbossen en graan te verbouwen in een verder dorre omgeving van basaltgrond en vulkanische as. De omliggende bergruggen – Sal'aa in het noordwesten, Jabal al-ʻIr in het zuiden en de torenhoge berg Uhud – vormden een plateau dat al lang vóór Mohammeds migratie uit Mekka in 622 n.Chr. koloniseerde. In die pre-islamitische eeuwen werd het land beheerd door Joods-Arabische stammen, onderbroken door clusters van basaltstenen torens die wezen op de strategische waarde van dit kruispunt.

Met de komst van Mohammed en zijn volgelingen – de Muhājirūn uit Mekka en de Ansār, afkomstig uit Yathrib – trad de stad een nieuw tijdperk in. Hernoemd tot Madīnat an-Nabī ('Stad van de Profeet') en later al-Madīnah al-Munawwarah, werd het de bakermat van het islamitische gemeenschapsleven en bestuur. De Moskee van de Profeet verrees aan de rand van de vroege nederzetting naast Mohammeds eigen woning, een eenvoudige binnenplaats omlijst door dadelpalmstammen en bedekt met stof. Hier kwam de ontluikende moslimgemeenschap bijeen, aanbad en rechtsprak, terwijl de omliggende dadelboomgaarden zowel in hun levensonderhoud als in hun inkomsten voorzagen. Naarmate de openbaringen in de Koran de focus verlegden van Mekkaanse hoofdstukken naar langere, gemeenschapsgerichte soera's uit Medina, verdiepte het jonge geloof zijn juridische, ethische en sociale fundamenten.

Tegenwoordig wordt de skyline van Medina gedomineerd door de uitgebreide al-Masjid an-Nabawi. De glinsterende groene koepel bekroont de rawḍah, de grafkamer van de Profeet, naast die van Abu Bakr en Omar. Onder een luifel van 250 opvouwbare parasols staan ​​gelovigen stil bij de preekstoel – of minbar – waar Mohammed ooit sprak. De opeenvolgende uitbreidingen van de moskee, inclusief Ottomaanse zuilen en moderne faciliteiten, weerspiegelen de zich ontvouwende geschiedenis van de islam. Een paar kilometer verderop staat de Quba-moskee – gebouwd op Mohammeds eerste stop buiten Yathrib – als het oudste islamitische gebedshuis. Volgens de traditie zijn twee rak'ahs die hier op zaterdag worden gehouden de verdienste van een volledige 'umrah-bedevaart, wat de plaats ervan in de devotionele praktijk bevestigt. Masjid al-Qiblatayn, waar de gebedsrichting van Jeruzalem naar Mekka verschoof, verankert het zich ontvouwende spirituele verhaal van de stad verder in steen en mortel.

Maar het erfgoed van Medina reikt verder dan de moskeeën. De begraafplaats van Al-Baqī ligt aan de zuidrand van de stad en bevat de graven van vroege metgezellen en vereerde figuren wier levens de islamitische vroomheid hebben gevormd. De berg Uhud, de locatie van de gelijknamige slag in 625 n.Chr., herinnert nog steeds aan de moed en opoffering die de vastberadenheid van de gemeenschap vormden. Zelfs de vulkanische heuvels in het zuiden, ooit stille monumenten uit de geologische tijd, bieden pelgrims en inwoners schaduw en perspectief.

Door de eeuwen heen ging Medina over in opeenvolgende machten: van de Rashidun-kaliefen tot de Omajjaden en Abbasiden; later onder Mamelukse en Ottomaanse gouverneurs; kortstondig als onderdeel van de eerste Saoedische en Egyptisch-Ottomaanse invloedssferen; en uiteindelijk, in 1925, opgenomen in het moderne koninkrijk Saoedi-Arabië. Elk tijdperk liet zijn sporen na – of het nu de Hidjaz-spoorlijn was, aangelegd door de Ottomanen tussen 1904 en 1908, waarvan het eindpunt in Medina vandaag de dag nog steeds als een rustig museum dient, of de snelwegen en stedelijke gebieden die onder Saoedisch bestuur werden aangelegd. De twaalf administratieve districten omvatten nu zowel dichtbevolkte stedelijke gebieden en olijfgaarden, slapende vulkaankegels als droge ravijnen.

Het klimaat van Medina onderstreept het karakter van een woestijnoase. Op 620 meter boven zeeniveau – bijna twee keer zo hoog als Mekka – kent de stad verzengende zomers met temperaturen boven de 45 °C, terwijl de winternachten dalen tot 8 °C. Regenval is schaars en valt voornamelijk van november tot mei, waardoor de palmen en dadelsoorten die al lange tijd de basis vormen van de lokale agrarische economie, worden gevoed. In 1920 verbouwden boeren 139 dadelcultivars naast groenten die geschikt waren voor de bodem van de overstromingsvlakten. Hoewel de stad inmiddels verder is gegroeid dan alleen boomgaarden, blijven de landbouwgronden aan de rand van de stad en de omliggende vulkanische velden een herinnering aan haar ecologische erfgoed.

Het sociaaleconomische landschap van Medina draait tegenwoordig om religieus toerisme, culturele initiatieven en opkomende industrie. Als de op één na heiligste stad van de islam – na Mekka en vóór Jeruzalem – trekt de stad jaarlijks miljoenen mensen, of het nu pelgrims zijn die de hadj voltooien of bezoekers die het hele jaar door de moskeeën en historische bezienswaardigheden bezoeken. Om hen te ondersteunen, is het King Fahd Complex for Printing the Holy Quran 's werelds grootste uitgever van de Koran, met honderdduizenden exemplaren in tientallen talen. Vlakbij belichten het Al Madinah Museum en het Dar Al Madinah Museum de archeologische, architectonische en spirituele erfenis van de stad, terwijl het Hidjaz Spoorwegmuseum fluisteringen van Ottomaanse stoommachines bewaart.

Naast deze instellingen weerspiegelen het Madinah Arts Center en de forums over Arabische kalligrafie en live beeldhouwkunst een groeiende betrokkenheid bij de beeldende kunst en podiumkunsten. Dit laatste centrum brengt kunstenaars uit de hele regio samen om de eeuwenoude wortels van de beeldhouwkunst te verkennen en een nieuwe generatie te inspireren, terwijl het Centrum voor Arabische kalligrafie – nu het Prince Mohammed bin Salman Center – de ambitie uitstraalt om het schrift tot een internationale discipline te verheffen.

Economische diversificatie heeft geleid tot twee industriële zones met meer dan 230 fabrieken die alles produceren, van aardoliederivaten tot voedingsmiddelen. De Knowledge Economic City, geopend in 2010, belooft verdere groei in technologie en vastgoedontwikkeling. Ook de connectiviteit is verbeterd: Prince Mohammad bin Abdulaziz International Airport, erkend met zijn LEED Gold-certificering en wereldwijde engineering awards, verwerkte in 2018 meer dan acht miljoen passagiers, terwijl de Haramain hogesnelheidslijn Medina met Mekka, Jeddah en King Abdullah Economic City verbindt met een snelheid van 300 km/u.

Binnen de stad is het openbaar vervoer uitgebreid van één enkele busmaatschappij in 2012 tot tientallen lijnen – waaronder speciale lijnen voor toeristische attracties – die gelovigen en bezoekers naar belangrijke locaties brengen. Plannen voor snelle busverbindingen en zelfs een metronetwerk met drie lijnen weerspiegelen de visie van de gemeente Medina voor een modern stedelijk weefsel dat het verleden eer aandoet en tegelijkertijd tegemoetkomt aan de eisen van vandaag.

De demografische samenstelling van Medina is eveneens gelaagd. Saoedische burgers vormen bijna 59 procent van de inwoners, terwijl buitenlandse inwoners – vaak verbonden aan religieus toerisme, overheidsdiensten of industriële banen – de rest vormen. Soennitische moslims van verschillende rechtsscholen overheersen, maar de stad kent ook levendige gemeenschappen van sjiieten, geëmigreerde christenen, hindoes en anderen, die buiten de haram-grenzen leven en bijdragen aan de multiculturele sfeer.

Ten slotte is de ervaring van een bezoek aan Medina vandaag de dag zowel vertrouwd als nieuw. Niet-moslims mogen nu de buitengrens van de Moskee van de Profeet naderen – een verandering die in 2021 werd doorgevoerd – hoewel de toegang voorbehouden blijft aan gelovigen. Binnen en buiten de heilige ruimte moeten bezoekers zich aan bescheiden kledingvoorschriften houden, indachtig dat zelfs een nonchalante misstap ongewenste aandacht kan trekken in deze zeer respectvolle context. Bezoekers met een hadjvisum bewandelen de door de overheid gereguleerde paden, terwijl bezoekers met een gewoon toeristenvisum zich welkom voelen in een stad waarvan de gelaagde geschiedenis zowel toewijding als nieuwsgierigheid beloont.

De essentie van Medina ligt in het samenspel van oude stenen en moderne ambities, de woestijnachtige fundamenten en gecultiveerde palmbomen, de gewijde moskeeën en de bruisende markten. Hier resoneren de echo's van zevende-eeuwse openbaringen te midden van het gezoem van hogesnelheidstreinen en het gefluister van dadelpalmen. Overal in de valleien en heuvels voelt men een continuïteit van doel: een plek waar geloof gemeenschap deed ontstaan, waar gemeenschap structuren van rechtvaardigheid en liefdadigheid eiste, en waar die structuren zich blijven ontwikkelen in steen, staal en geest. In het ritme van gebed, de schaduw van parasols en de kalligrafiewerkplaatsen die de pleinen verlevendigen, staat Medina als een blijvend heiligdom én een levende stad – gevormd door het verleden, betrokken bij het heden en geleid door principes die de straten bijna veertien eeuwen lang hebben verlicht.