La Plagne

La Plagne, położone w sercu doliny Tarentaise w departamencie Savoie w południowo-wschodniej Francji, obejmuje obszar narciarski o powierzchni 100 km² w gminach Aime, Bellentre, Champagny-en-Vanoise i Mâcot-la-Plagne. Od czasu założenia w grudniu 1961 r. jako projekt rewitalizacji obszarów wiejskich, ten alpejski klaster przekształcił się w jeden z najważniejszych zimowych kierunków na świecie, połączony kolejką linową Vanoise Express z sąsiednim Les Arcs pod szyldem Paradiski. Położone na wysokości 1250 m w Montchavin i 3250 m na szczycie lodowca Glacier de la Chiaupe, La Plagne przyciągało ponad 2,5 miliona narciarzy-odwiedzających w sezonie od 2014 r., oferując 225 km oznakowanych tras, rozległą sieć tras poza trasami i nowoczesną infrastrukturę wyciągów należącą do Compagnie des Alpes.

Od samego początku La Plagne było postrzegane nie tylko jako miejsce wypoczynku, ale jako bastion przeciwko wyludnieniu doliny. W obliczu upadku tradycyjnego rolnictwa i górnictwa pod koniec lat 50. cztery gminy — Aime, Bellentre, Longefoy i Macôt — utworzyły sojusz mający na celu stymulowanie odnowy gospodarczej poprzez turystykę zimową. Pod kierownictwem dr Borrionne, ówczesnego burmistrza Aime, w Wigilię 1961 roku otwarto dwa wyciągi orczykowe i cztery stoki. Natychmiastowy sukces ośrodka został przyspieszony przez zaangażowanie mistrza narciarstwa Émile'a Allaisa, którego doświadczenie ukształtowało wczesne projektowanie tras narciarskich i obiekty treningowe. Przełomowy moment nastąpił w 1966 roku, kiedy gospodarz krajowej telewizji Guy Lux wystawił „Interneiges”, stawiając La Plagne przeciwko innemu ośrodkowi w transmitowanym na żywo konkursie, który wzbudził fascynację publiczności i ugruntował reputację młodej stacji.

Nowoczesny system wyciągów La Plagne jest przykładem inżynierii alpejskiej na dużą skalę. Osiem gondoli, trzydzieści sześć wyciągów krzesełkowych — w tym dwa ośmioosobowe, jedenaście sześcioosobowych, dziewiętnaście czteroosobowych i pięć dwuosobowych — oraz trzydzieści osiem wyciągów orczykowych sprawnie przewozi gości przez cztery poziomy wysokości. Kolejka linowo-terenowa Telemetro łączy Plagne Centre z Aime–La Plagne, podczas gdy Vanoise Express, zainaugurowany w 2003 r., przemierza dolinę z prędkością przekraczającą 40 km/h, zyskując reputację jednej z najszybszych dwupoziomowych kolejek linowych w eksploatacji. Instalacje te umożliwiają bezproblemowe przejście między La Plagne i Les Arcs, rozszerzając oznaczone stoki Paradiski do 425 km i łącząc cztery gminy pod jednym karnetem narciarskim.

Przewyższenie ośrodka kiedyś osiągnęło szczyt 3250 m na lodowcu Chiaupe w pobliżu Bellecôte. Jednak pod koniec sezonu zimowego 2022–23 dostęp do wyciągów w Chiaupe został zawieszony na rzecz inicjatywy „rewilding”, której celem jest zachowanie warunków śniegowych na dużych wysokościach. Chociaż narciarze nadal mogą wspinać się na lodowiec Bellecôte powyżej 3000 m, przebudowana domena uznaje wymogi klimatyczne i sygnalizuje zmianę w kierunku ekologicznej opieki w turystyce wysokogórskiej.

Centralnym elementem charakteru La Plagne jest konstelacja jedenastu wiosek-ośrodków, z których każda odzwierciedla odrębny rozdział w alpejskim planowaniu urbanistycznym. Oryginalny zintegrowany model, Plagne Centre (1970 m), odsłonięty w 1961 r. i przemianowany w 1982 r., ucieleśnia funkcjonalistyczną wizję architekta Michela Bezançona. Jego oddzielenie stref narciarskich dla pojazdów i pieszych, podkreślone kaplicą ozdobioną przez projektanta Pierre'a Guariche'a, ustanowiło szablon dla późniejszych projektów. System funitel, Funiplagne, zakotwicza Plagne Centre w szerszej sieci wyciągów, podkreślając jego rolę jako jądra ośrodka.

Na wysokości 2100 m Plagne Aime 2000 — pierwotnie nazwane Aime 2000 — zostało otwarte w grudniu 1969 r. w trakcie sporu planistycznego o przewidywaną liczbę miejsc noclegowych między Międzyresortową Komisją Rozwoju Turystyki Górskiej a deweloperem Robertem Legoux. Nazwany „Snow Liner” ze względu na opływowy kształt, główny budynek uzyskał francuskie oznaczenie „Dziedzictwa XX wieku” w 2008 r. Sąsiadująca z nim czterotrójzębna wioska „Plagne 2100” Club Méditerranée i dawne trzytrójzębne centrum zarządzane przez MMV świadczą o ewoluujących trendach w kurortach wypoczynkowych. Ambitny projekt R'évolution (2015–2024), kierowany przez burmistrza Jeana-Michela Wilmotte'a i grupę Pierre et Vacances, miał na celu podwojenie liczby miejsc noclegowych i wprowadzenie obiektów rekreacyjnych, handlowych i wodnych; Jednakże został on odwołany w grudniu 2024 r. z powodu presji finansowej, obaw o środowisko i zmian na rynku po pandemii COVID-19.

Do dolin należą Champagny-en-Vanoise na wysokości 1250 m, które w 1969 r. zdecydowało się na powiązanie z La Plagne, a nie z Tignes, otwierając swoje zbocza na nasłonecznione południowe ekspozycje pod masywem Vanoise. Montchavin, odrodzone z półzrujnowanej osady, powitało 1500 łóżek w 1972 r. i połączyło się z centralnym La Plagne rok później. Les Coches, zaprojektowane przez Bezançona w 1977 r., zachowuje rodzinną atmosferę, podczas gdy Plagne Villages (2050 m), wprowadzone w 1972 r., odbiegało od jednolitych płaskowyżów, podążając za naturalnymi konturami i polegając na połączeniach wahadłowych i Télébus.

Górne i średnie wzniesienia zostały poddane dalszej ekspansji przez Plagne Bellecôte (1930 m) w 1974 r., którego architektura przypominająca tamę autorstwa Bezançona przekazuje zarówno monumentalność, jak i funkcjonalną wydajność; w 2005 r. szczycił się pierwszym ośmioosobowym wyciągiem krzesełkowym La Plagne, Arpette, aby pomieścić rosnącą liczbę narciarzy po połączeniu Paradiski. Montalbert (1350 m), powstały z trzech departamentalnych ośrodków wypoczynkowych w 1970 r., dojrzał do pełnej wioski narciarskiej do 1980 r. Plagne 1800 (1800 m), zainaugurowany w 1982 r. na byłym terenie górniczym, kontrastuje rozproszone prywatne domki z rezydencjami grupowymi UCPA. Belle-Plagne (2050 m) z 1981 r. zapowiadało powrót „czwartej generacji” do tradycji sabaudzkiej w swoich fasadach w stylu chalet. Wreszcie w 1990 r. Plagne Soleil (2050 m) uzupełniła zespół jedenastu kurortów, tworząc malowniczą, schodkową hierarchię od dna doliny aż po lodowce.

Do 2014 r. jedenaście wiosek łącznie gościło 66 322 łóżek turystycznych w 8 823 obiektach. Samo Plagne Centre odpowiadało za 43 725 łóżek w 5 555 jednostkach, następnie Montchavin-Les Coques z 12 359 łóżkami, Champagny-en-Vanoise z 5 792 i Montalbert z 4 446. Badanie TripAdvisor z tego roku sklasyfikowało La Plagne jako najdroższy ośrodek narciarski we Francji, ze średnimi dziennymi kosztami 322,83 euro — obejmującymi 151 euro za noc i 53,50 euro za karnet narciarski dla dorosłych — co plasuje go na piątym miejscu w Europie za Courchevel, Méribel, Val-d'Isère i Megève.

Podstawą tych udogodnień jest struktura zarządzania, która łączy nadzór publiczny z prywatnymi inwestycjami. Obszar Paradiski, powstały w wyniku połączenia Vanoise Express w 2003 r., obejmuje 1000 hektarów od 1250 m do 3250 m na terenie czterech gmin. 425 km tras narciarskich i znanych tras poza trasami, takich jak północna ściana Bellecôte, przyciąga zarówno ekspertów, jak i narciarzy rekreacyjnych. Promocje Coup-de-coup od 2008 r. oferują zniżki na karnety sobotnie za pośrednictwem samedije skie.com, co odzwierciedla wysiłki na rzecz dywersyfikacji klientów i optymalizacji wykorzystania wyciągów.

Odpowiedzialność operacyjna spoczywa na Société d'aménagement de la Plagne (SAP), spółce zależnej Compagnie des Alpes z siedzibą w budynku Cembraie w Plagne Centre. Roczne inwestycje SAP zwiększają przepustowość wyciągów — wyciągi krzesełkowe Arpette i Colosses należą do najwydajniejszych na świecie. Intercommunal Syndicate of Grande Plagne (SIGP) pełni funkcję organu delegującego wyciągi narciarskie, jednocząc La Plagne Tarentaise, Aime-La Plagne i Champagny-en-Vanoise od 1961 r. Regionalny audyt z 2018 r. wykazał skomplikowaną strukturę cenową, opóźnione raportowanie finansowe i zbyt długi czterdziestoletni kontrakt DSP; skłonił również do wyeliminowania w 2022 r. uprzywilejowanych bezpłatnych karnetów, które kosztowały społeczność szacunkowo 150 000 euro rocznie.

Uzupełniając swoją domenę narciarską, La Plagne jest gospodarzem jedynego czynnego we Francji toru olimpijskiego do bobsleja, saneczkarstwa i skeletonu, rozciągającego się na 1800 m z 19 zakrętami z Igrzysk w Albertville w 1992 r. Ten obiekt, zintegrowany z ofertą sportów zimowych ośrodka, podkreśla dziedzictwo La Plagne w zakresie organizacji elitarnych zawodów i jego zdolność do przekształcania infrastruktury olimpijskiej w całoroczną atrakcję.

Fizycznie La Plagne zajmuje kotlinę na północnych zboczach masywu Vanoise, zorientowaną na północny zachód, aby przechwycić poranne światło i osłonić stoki przed południowymi wiatrami. Dojazd z Paryża, Lyonu i szerszej północno-zachodniej Europy odbywa się autostradami A43 i A430 do Albertville, a następnie dwujezdniową drogą N90 do Moûtiers. Z Aime, D221 wspina się na dwadzieścia jeden zakrętów do Plagne Centre i Bellecôte; drogi departamentalne D225 i D220 obsługują Montchavin-Les Coques, podczas gdy lokalne autobusy łączą doliny w kierunku lądu z ośrodkami wypoczynkowymi w miesiącach zimowych.

Przez ponad sześć dekad La Plagne splatało ambicje ochrony terenów wiejskich, innowacji architektonicznych i autentyczności alpejskiej. Jego warstwowe ośrodki wypoczynkowe podążają trajektorią od funkcjonalnego modernizmu lat 60. do luksusu czterech trójzębów i współczesnej wrażliwości na środowisko. Podczas gdy zmiany klimatyczne zmieniają reżimy śnieżne w wysokich górach, a trendy społeczno-ekonomiczne na nowo definiują wzorce urlopowe, trwające adaptacje La Plagne — od rewildingu lodowców po przerwany plan generalny R'évolution — ujawniają miejsce docelowe w ciągłym dialogu ze swoim dziedzictwem i przyszłością.

Przyjmując zarówno swoje początki jako wspólnotowej linii życia, jak i rolę globalnego zimowego placu zabaw, La Plagne jest przykładem odpornego ducha Alp. Jego zbocza opowiadają historie obywatelskiej determinacji, architektonicznej odwagi i wysiłku sportowego; jego wyciągi i schroniska ucieleśniają ewoluujące pojęcia komfortu, wydajności i ekologicznego zarządzania. Niezbędna dla jego tożsamości jest równowaga między grawitacją a aspiracją: miejsce zakorzenione w glebie doliny, ale sięgające coraz wyżej w niebo, mierzone nie obrotem ani prędkością, ale zbiorowym przekonaniem, że krajobrazy wysokogórskie mogą utrzymać zarówno ludzkie wysiłki, jak i cud natury.