Lissabon – Stad van Street Art
Lissabon is een stad aan de Portugese kust die moderne ideeën vakkundig combineert met de charme van de oude wereld. Lissabon is een wereldcentrum voor street art, hoewel...
Een wandeling over de Amsterdamse Wallen is alsof je een verweerd tapijt van grachten, eeuwenoude bakstenen steegjes en neonverlichte ramen betreedt. Het oudste deel van de stad ontvouwt zich in een netwerk van smalle straatjes – de Oudezijds Voorburgwal, de Oudezijds Achterburgwal, het Oudekerksplein en de ineengestrengelde steegjes – die allemaal samenkomen rond de torenspits van de Oude Kerk, gebouwd in de 13e eeuw. Ooit een havenkwartier waar middeleeuwse kooplieden en zeelieden zich vermengden, heeft deze wijk van één vierkante kilometer nog steeds de verweerde architectuur van de Amsterdamse Gouden Eeuw behouden: hoge grachtenpanden met puntgevels, knoestige houten bruggen en verborgen binnenplaatsen.
Overdag maken de okerkleurige bakstenen gevels en groengetinte houten luiken plaats voor onverwachte taferelen – kleine winkeltjes, terrasjes en zelfs een kleuterschool, verscholen tussen ramen bekleed met rood fluweel. 's Nachts schitteren diezelfde steegjes met weerkaatst neon en gefluisterde beloftes, terwijl neonreclames en roodverlichte kozijnen de grachten in een scharlakenrode gloed hullen. Het is een plek van contrasten: een eeuwenoude woonwijk, een centrum van het nachtleven en een wereldwijd symbool van Nederlandse tolerantie tegelijk.
Fietsen staan opgesteld langs een gracht onder de roodverlichte ramen van De Wallen 's nachts, Amsterdam. Rode lantaarns weerspiegeld in het water creëren een surrealistisch, elektrisch tafereel terwijl de wijk na zonsondergang tot leven komt. Voor een bezoeker kan de geografie van De Wallen labyrintisch aanvoelen. Begin bij het Damrak (de brede grachtenstraat vanaf het Centraal Station), steek onder de stenen Oude Brug door en bevind je op de Oudezijds Voorburgwal. Sla een van de haaks op de straat staande steegjes in – Trompettersteeg, Stoofsteeg, Runsstraat – en je betreedt het nauwe doolhof waar de oudste "raambordelen" van de stad staan. Zoals Rick Steves opmerkt, zijn de grachten van De Wallen de "heilige naald" waar de rosse buurt omheen draait. Lokale gidsen merken zelfs op dat De Wallen zo'n 200 roodverlichte ramen heeft waar sekswerkers hun diensten aanbieden. Een beroemde steeg, de Trompettersteeg, is amper een meter breed – vaak genoemd als de smalste straat ter wereld – waar ooit discreet gordijnen de deuren naar de ramen openden. Deze kronkelige straatjes, waarlangs langzaam varende kanaalboten varen en toeristen lachen, laten de rauwe charme van de wijk zien: het geverniste hout van de gevels uit de 17e eeuw, fietsen vastgemaakt aan gietijzeren hekken en borden voor musea en cafés tussen de prostitutieramen.
Een wandeling door De Wallen is een reis door de geschiedenis. De namen alleen al roepen het verleden op: De Wallen ("de muren") en Walletjes ("muurtjes") verwijzen naar de oude versterkte grachten en stadswallen die dateren uit de 13e eeuw. In de middeleeuwen lag deze wijk aan de grens met Amsterdam, waar buitenlandse kooplieden aanmeerden en levendige kroegen verrezen. Tegen de 16e eeuw was een groot deel van de handel in volwassenen hier verborgen; protestantse stadsbesturen verboden sekswerk kortstondig tijdens de Reformatie, waardoor het ondergronds ging. (Later, in de Napoleontische tijd, legaliseerde Amsterdam prostitutie opnieuw en voerde zelfs verplichte gezondheidscontroles in om soldaten te beschermen – wat sekswerkers een soort "rode kaart" opleverde).
Tegenwoordig draagt De Wallen deze lagen zichtbaar met zich mee: eeuwenoude grachtenpanden staan naast naoorlogse herbouw, en bescheiden groene ruimtes zoals het Oudekerksplein liggen naast neonverlichte seksshops. Als je goed kijkt, verwijzen veel deuren en straatnaamborden naar andere tijden. Zo is Ons' Lieve Heer op Solder, vlak bij de Oudezijds Achterburgwal, een verborgen 17e-eeuwse katholieke kerk in een woonhuis; omwonenden lopen er soms onbewust langs. De Oude Kerk zelf is meer dan een architectonisch wonder (het interieur is bedekt met 2500 grafstenen); het is een cultureel centrum met tot op de dag van vandaag moderne kunsttentoonstellingen. Dit zijn de ankerpunten van de buurt: een middeleeuwse kerk, een verborgen kapel en het kronkelige stratenplan van de grachtengordel, die samen een gemeenschap vormen die in stilte voortbestaat te midden van de drukte.
Om De Wallen echt te waarderen, stippel je een wandelroute uit en verken je de omgeving stap voor stap. Een aanbevolen route begint bij de Dam (aan de noordkant van de Dam) en loopt zuidoostwaarts langs de Oudezijds Voorburgwal. Hier drinken inwoners koffie in cafés aan de gracht en wonen de lokale bewoners boven kleine marktjes. Ga onder een stenen brug door (met uitzicht op het groene water van de gracht) en vervolg je weg richting het Oudekerksplein, waar de Oude Kerk staat. Neem even de tijd om omhoog te kijken naar de gotische torenspits; op een hoek van het plein zie je het Prostitutie Informatie Centrum (PIC) – een klein museum en hulpcentrum gerund door voormalig sekswerker Mariska Majoor (geflankeerd door een bronzen beeld van een arbeider) dat informatie geeft over de handel. Loop verder over de Oudezijds Achterburgwal (de smallere gracht achter de kerk), waar honderden raambordelen zich verzamelen.
Sla rechtsaf de Venussteeg in en vervolgens linksaf de Staalstraat in voor een blik op de iconische smalle ramen met rode gordijnen. Zorg ervoor dat u op de stoep blijft; veel steegjes zijn slechts twee mensen breed en 's nachts bruisend. Loop oostwaarts de Zeedijk op, een levendige straat aan de rand van Chinatown, en sla dan af naar het noorden via de Bloedstraat of Brouwersgracht om door de kleinere straatjes achter de Oude Kerk te lopen. Keer terug via de Vlooienburgstraat of Damstraat om terug te keren naar de Dam. Deze wandelroute voert u langs belangrijke kruispunten: Damrak–Oudezijds (toeristeningangen), Oudekerksplein (het plein bij de Oude Kerk), Oudezijds Achterburgwal–Stoofsteeg (een cluster van bordeelramen) en Zeedijk (de historische Chinatown-straat).
Onderweg passeer je schilderachtige grachtenbruggen en loop je onder hangende lantaarns door. Elke stap voelt sfeervol aan: het kabbelen van water, het geklets van toeristen en – afhankelijk van het tijdstip – de gedempte stemmen van vrouwen achter de ramen of het verre gedreun van nachtclubmuziek. (Voor formelere rondleidingen zijn nabijgelegen bezienswaardigheden zoals het Hash Marihuana & Hemp Museum en de Condomerie, die getuigen van de liberale cultuur van Amsterdam.)
De praktijk die De Wallen zijn internationale faam geeft, heeft hier een lange geschiedenis. Amsterdam legaliseerde prostitutie in 2000, maar de regulering ervan dateert al eeuwen van vóór die tijd. Tegenwoordig is prostitutie in Amsterdam legaal voor volwassenen met wederzijdse toestemming, mits bepaalde regels worden nageleefd. De kern van de industrie in De Wallen is raamprostitutie: sekswerkers huren kleine kantoorruimtes met een raam aan de straatkant, discreet verlicht met rode lampen en vaak blacklights. Elke vrouw is zelfstandig ondernemer: ze betaalt huur (meestal 50-70 euro per uur) aan een bordeeluitbater die de ruimte, beveiliging en schoonmaak verzorgt.
In return, the worker keeps her fees and negotiates prices. There are no pimps; indeed, the Dutch have long championed the idea that sex work should not be hidden but harnessed as a regulated profession. As Rick Steves notes, sex workers here “operate as independent business[people], with no need for pimps,” and they even push panic buttons to summon police if a client turns dangerous. This pragmatic approach is under constant review: in late 2023 the national government announced plans to strengthen sex workers’ labor rights and reduce stigma, and Amsterdam has debated raising the legal age to 21 (it has already stopped hiring workers younger than 21 to its window program).
Het dagelijks leven in een bordeel is verrassend ordelijk. Uitbaters zijn wettelijk verplicht om ramen schoon, goed verlicht en veilig te houden: camera's, privébewakers en paniekknoppen zijn standaard. Politie en gemeentelijke inspecteurs controleren regelmatig de locaties en werknemers moeten aan het begin van een dienst een bewijs (KvK-registratie, verblijfsdocumenten) tonen. Werknemers van hun kant hebben de vrijheid om klanten te weigeren, hun werktijden te beperken (maximaal ~11 uur per dag) en alleen te werken wanneer zij dat willen. Gezondheidscontroles zijn vrijwillig, maar worden aangemoedigd; veel bordelen delen lijsten met lokale klinieken. In de praktijk is de situatie veel legaler dan het voor een vreemdeling misschien lijkt. (Rick Steves noemt het droogjes een "in-your-face, grafisch" schouwspel, maar wijst erop dat "sekswerkers geregistreerd zijn... en een ziektekostenverzekering en regelmatige controles" hebben in het pragmatische Nederlandse systeem.)
Ondanks het wettelijk kader blijven uitbuiting en mensenhandel ernstige problemen in Amsterdam. Gedwongen prostitutie of prostitutie door minderjarigen is streng strafbaar. Slachtoffers worden steeds vaker gehoord: een rapport van de Amsterdamse overheid uit 2023 erkende wijdverbreide vooroordelen tegen sekswerkers en beloofde betere politietraining en slachtofferhulp. In De Wallen hebben sekswerkers zich georganiseerd om zichzelf te beschermen. Het Prostitutie Informatie Centrum (PIC) biedt rondleidingen en advies (gerund door een vakbond van ex-werknemers) en het museum Red Light Secrets biedt een kijkje in de branche.
Sex workers often emphasize safety in numbers: they object strongly to any relocation plan that would isolate them. In October 2023 thousands marched through the district with signs reading “If sex workers are not to blame, why are we being punished?”. This illustrates a key truth: to many workers, De Wallen isn’t just an attraction, but a community where they rely on streetlights, police cameras, and each other for protection. As one worker noted after a recent protest, “closing the windows [and moving them] would only make sex work less safe”.
Overdag voelt de Wallen verrassend rustig aan. De late ochtendzon schijnt door smalle grachten terwijl winkeliers de fruitmarkten bevoorraden en oudere buren hun boodschappenkarretjes voortduwen. Veel ramen zijn leeg of met gordijnen dicht tot de schemering valt. Toeristen mengen zich onder de bewoners: fietsers navigeren voorzichtig langs voetgangers en maken foto's van de architectuur (nooit van iemand zonder toestemming). De lucht ruikt vaag naar friet en koffie van lokale cafés, niet naar sigaretten of sterkere kost. In de vroege namiddag kan het tafereel zelfs ontspannen of pittoresk overkomen.
Rick Steves merkt op dat "'s middags en in de vroege avond de straten vol toeristen zijn en de sfeer heel veilig, zelfs feestelijk aanvoelt". Gezinnen uit nabijgelegen appartementen laten hun honden uit; grootmoeders zitten te kletsen op bankjes; blaffende honden in zonovergoten binnenplaatsen. Het is een mix van alledaags en ongewoon. Op salontafels hangen soms kunstwerken met een seksthema naast fietskaarten. Een toeristengids noemde Amsterdam ooit "een gedurfd experiment in 21e-eeuwse vrijheid", en inderdaad, 's middags is die experimentele sfeer meer academische nieuwsgierigheid dan wat dan ook.
's Nachts transformeert De Wallen echter. Als de schemering valt, lichten rode neonslierten op de grachten op; sekswerkers beginnen aan hun dienst. Feestjes stromen de steegjes binnen en de smalle straatjes gonzen van gebabbel, gelach en clubmuziek. Rick Steves waarschuwt dat na de late avond, wanneer de toeristen verdwenen zijn en er alleen nog maar schimmige figuren overblijven, de wijk "griezelig" wordt. Inderdaad, laat op de avond kan het er rumoerig zijn, vooral in het weekend: groepen jonge mannen (vaak op vrijgezellenfeesten) zijn na zonsondergang gebruikelijk.
Een lokale D66-politicus klaagde dat de wijk "overstroomt met vrijgezellenfeesten en toeristen in penispakken die sekswerkers lastigvallen". Tegen middernacht of later kan het aanvoelen als een openluchtnachtclub: uitsmijters blokkeren bepaalde steegjes, in een paar clubs klinkt livemuziek en er wordt veel buiten gedronken. In juli 2023, na bijzonder chaotische nachten, legde een rechtbank nieuwe sluitingstijden op: cafés mogen na 1:00 uur 's nachts geen nieuwe klanten meer toelaten en bordelen sloten om 3:00 uur 's nachts (voorheen bleven sommige bordelen open tot 6:00 uur 's ochtends).
Zelfs in de nachtelijke drukte is de strikte openbare orde in Amsterdam duidelijk zichtbaar. Politie en beveiliging zijn duidelijk zichtbaar. Tijdens de spitsuren zie je politie te voet of te paard patrouilleren; stadspamfletschrijvers delen stickers uit met de tekst "Geniet van en respecteer Amsterdam" en waarschuwen voor boetes voor zwerfvuil of wildplassen (tot € 140). Lokale toezichthouders leiden feestvierders voorzichtig van de stoep af. In oktober 2023, zelfs toen demonstranten door de rosse buurten marcheerden, keken politiecordons en undercoveragenten stilletjes van een afstandje toe.
DutchNews meldt dat rechters deze maatregelen noodzakelijk achten om de buurt weer leefbaar te maken. Ondanks de reputatie van de wijk blijft De Wallen relatief veilig: gelegenheidsdiefstallen komen voor, maar geweldsmisdrijven zijn er laag. Sterker nog, Amsterdam heeft over het algemeen een lage criminaliteit en een grote politiemacht (vooral hier), dus alleenreizenden hoeven zich niet onnodig bedreigd te voelen. Gebruik je gezonde verstand (let op je tassen, vermijd illegaal aangeboden drugs) en je zult je meestal prima voelen, zelfs na zonsondergang.
Een van de meest kritische gidsen voor De Wallen is: Respect leeft hier. Ondanks het wilde imago van de wijk wonen er veel gewone Amsterdammers in en om de wijk. Ze runnen winkels (bakkerij, kaaswinkel, kledingboetiek), gaan naar de kinderopvang (letterlijk op een hoek van de wijk, waar kinderen af en toe buiten rondlopen) en bezoeken vaak lokale bruine cafés. Traditionele "bruine kroegen" zoals Café Mascini aan de Zeedijk (een gezellige oude kroeg met livemuziek) of Brouwerij De Prael (een sociaal brouwerij-restaurant vlakbij de Oude Kerk) zijn de plekken waar je locals kunt zien ontspannen met een biertje. Foodtrucks die Vlaams Friteshuis Vleminckx-friet verkopen, staan vaak in de rij met zowel inwoners als toeristen; hun zoete friet met mayonaise is een lokale favoriet.
Verwar De Wallen niet met een pretpark: afgezien van de peepshows en een enkele erotische theatervoorstelling is het een echte buurt. Bewoners en werkende professionals (waaronder veel tweede- en derdegeneratie-Nederlandse moslims in winkels aan de Zeedijk) zijn doorgaans beleefd en behulpzaam als je ze begroet. De sleutel is om respect te combineren met nieuwsgierigheid. Zoals een reisgids adviseert: blijf niet buiten de ramen hangen, schreeuw niet in de steegjes en maak nooit foto's van sekswerkers of hun klanten. (In Amsterdam hangen er vaak bordjes met "geen foto's" bij de ramen; minstens één nieuwsbron merkt op dat er boetes of confrontaties kunnen volgen als toeristen een foto van een werknemer maken.) Vermijd ook gebaren of opmerkingen die je in verlegenheid kunnen brengen of intimideren. Als iemand nee zegt, ga dan zonder tegenspraak verder. Geef je barman een normale fooi (10% is gebruikelijk), maar probeer niemand die je tegenkomt te aaien of om te kopen. Kortom, behandel deze buurt zoals je elke andere gemeenschap zou behandelen: met hoffelijkheid, niet met voyeurisme.
Zelfs als je niet geïnteresseerd bent in de losbandige kant ervan, biedt De Wallen tal van interessante culturele locaties. De Oude Kerk (entree €10) is een must-see – stap binnen om hedendaagse kunstinstallaties in het enorme schip te bekijken, of loop over het balkon voor een blik op de wijk vanaf het dak. Ons' Lieve Heer op Solder (entree €12) ligt ook binnen de grenzen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed aan de Oudezijds Voorburgwal; het is een prachtig bewaard gebleven 17e-eeuwse kapel, verscholen boven een huis, die de religieuze geschiedenis van Amsterdam illustreert.
Voor de geschiedenis van de seksindustrie biedt het Red Light Secrets museum (toegang ~€12) een respectvolle, door de arbeiders geleide uitleg over de handel. Cannabisliefhebbers kunnen terecht in het Hash Marihuana & Hemp Museum (toegang ~€12) aan de Oudezijds Voorburgwal, dat de wereldwijde geschiedenis van hennep en marihuana belicht. Deze musea zijn geclusterd in de buurt van de Oude Kerk, dus je kunt binnen een paar stratenblokken een kerk, kapel en museum bezoeken. Theaterliefhebbers moeten de programmering van Theater Frascati of Mascini Theater (beide aan de Zeedijk) bekijken; dit zijn overdag 'bruine cafés' die 's avonds veranderen in fringe theaters en podia voor livemuziek. Ze hebben vaak bijzondere avant-gardevoorstellingen en beide serveren ambachtelijk bier.
Voor een rustiger moment kunt u terecht bij De Koffieschenkerij, verscholen in een aantal grachtenpanden aan de achterkant van de Oude Kerk. Het is een vredige plek met vintage interieur en uitstekende koffie – probeer hun zelfgemaakte appeltaart. Zelfs een wandeling over de kleine Oudezijds Achterburgwal (bij de Oude Kerk) levert lokale pareltjes op: kraampjes verkopen vaak Noord-Hollandse kazen en haring, evenals gerookte paling in de historische Uncle Ben's Smokehouse. En mis de Trompettersteeg zelf niet – u zult het verhaal erover in elke gids tegenkomen (de straat is nauwelijks breder dan een gitaarlengte). Als u de Trompettersteeg noordwaarts volgt tot aan de Nieuwmarkt, vindt u het bruisende plein waar de lokale bevolking op marktdagen (vooral in het weekend) naartoe gaat, en het klassieke café-restaurant In de Waag, gevestigd in een voormalig middeleeuws stadspoortgebouw.
Als het op eten en drinken aankomt, draait het bij De Wallen niet om een sterrenrestaurant, maar het is wel rijk aan karakter. Ontbijten bij De Laatste Kruimel (rond de Nieuwmarkt) of lunchen bij bakkerij Vlaamsch Broodhuys zijn lokale favorieten. Voor het diner trekken veel locals naar aangrenzende wijken (Chinatown in het noorden aan de Zeedijk, of de Jordaan in het westen) voor dim sum of een Nederlands-Indische rijsttafel, maar binnen De Wallen zijn er een paar noemenswaardige plekken: Latei is een charmant vegetarisch café aan de Oudezijds Voorburgwal met een shabby-chic inrichting en huisgemaakte taarten, terwijl Franse Compagnie vlakbij de Oude Kerk goede Frans-Vlaamse gerechten serveert in een warme setting. Na het diner bieden wijnbars zoals Wynand Fockink (aan de rand van de Wallen) ouderwetse jenevers en likeuren aan in een ruimte vol vitrines. Brouwerij de Prael is niet alleen een museum over Nederlands bier, maar ook een gezellige kroeg waar locals en toeristen elkaar ontmoeten. Er worden traditionele blonde wijnen en tripels gebrouwen en in de grote hal met houten lambrisering staan gemeenschappelijke tafels waar je gezellig met elkaar kunt kletsen.
Voor de alledaagse cafécultuur vind je op het Ketelhuisplein en de Molenstraat (net buiten de rosse buurt) buurtbrouwerijen zoals Café Ebeling of Café Chris (dat laatste dateert uit 1624). In de RLD zelf vind je Café 't Arendsnest aan de Prinsengracht (vijf minuten lopen naar het noorden), dat wordt gerund door de Nederlandse Bierbond en 100% Nederlands gebrouwen bieren van de tap serveert – een hit bij liefhebbers van brouwerijcafés. En als je trek hebt in een snack of een stukje brood, zoek dan eens naar kleine bakkerijtjes (broodjeszaken) of marktkraampjes; de lokale bevolking zal je vertellen dat Kaaswinkel van Wonderen een geweldige plek is voor oude Goudse kaas en dergelijke. Het idee is om op te gaan in de maatschappij en de reguliere economie te ondersteunen, niet alleen maar de zogenaamde "koffieshop crawl" of de hoofdstraat te volgen.
Respectvol en veilig navigeren op De Wallen is van het grootste belang. Fotografie: Het is ten strengste verboden om foto's te maken van vrouwen achter de ramen of van mensen die zich bezighouden met seks. Werknemers hebben recht op privacy en reageren vaak boos op camera's. U mag in plaats daarvan de historische gebouwen, kerken en grachten vrijelijk fotograferen. Bij twijfel kunt u beter geen foto maken. Gedrag: Behandel sekswerkers en omwonenden met hoffelijkheid. U kunt "hallo schatje" horen van verkopers die souvenirs proberen te verkopen, maar ongevraagde opmerkingen (vooral seksueel getinte) richting mensen achter de ramen worden afgekeurd en kunnen zelfs leiden tot boetes.
Zeg altijd "alstublieft" of "dankuwel" ("alsjeblieft" en "dankjewel") in het Nederlands als je iets koopt. Probeer nooit een bordeel binnen te gaan zonder uitnodiging. Openbare dronkenschap is illegaal (en wordt gehandhaafd): de gemeente adverteert dat geopende alcoholflessen of pijpen boetes opleveren. Gebruik vuilnisbakken (sigaretten- en jointpeuken vervuilen de ochtendlijke schoonmaakploegen, niet het landschap). Wees voorzichtig op de keien: ze kunnen glad zijn en de grachten hebben nergens vangrails. Kortom, De Wallen is een werkplek en thuis voor honderden; gedraag je alsof je te gast bent in een kerk of café in de buurt.
De houding van Amsterdam ten opzichte van De Wallen is in beweging. De eerste vrouwelijke burgemeester van de stad, Femke Halsema, heeft grote stappen gezet om de wijk te hervormen. Hoewel het Nederlandse model van gelegaliseerde prostitutie vaak wordt geprezen (sekswerk wordt belast en prostituees hebben een zorgverzekering en vakbondsvertegenwoordiging), maken veel ambtenaren zich zorgen dat de reputatie van De Wallen als partycentrum de kwaliteit van leven in Amsterdam schaadt. De stad telde in 2019 inderdaad 17 miljoen bezoekers, en een groot deel daarvan trekt naar deze wijk, vaak op zoek naar een bruisend nachtleven. Amsterdam ziet vandaag de dag bijna recordaantallen toeristen en lokale bestuurders maken zich zorgen dat velen De Wallen "overspoelen" om alleen maar te staren of zich te misdragen. Klachten variëren van lawaai en dronkenschap tot opdringerig gedrag: sekswerkers beweren stelselmatig dat toeristen zonder toestemming foto's van hen maken en hen uitdagen.
Als reactie hierop is Amsterdam strengere maatregelen gaan nemen. Bars verliezen nu de vergunning om na 1 uur 's nachts nieuwe klanten toe te laten en elk bordeel moet om 3 uur 's nachts zijn deuren sluiten. Van donderdag tot en met zondag sluit de wijk officieel rond 1-3 uur 's nachts: cafés stoppen met serveren om 2 uur 's nachts en bordelen sluiten om 3 uur 's nachts. De campagne "Stay Away" die in 2023 werd gelanceerd, waarschuwt jonge buitenlandse toeristen (met name uit het Verenigd Koninkrijk) specifiek dat Amsterdam respectvolle bezoekers zoekt, geen luidruchtige feestgangers. De toeristenbelasting is gestegen tot 12,5% (het hoogste percentage in de EU) in een poging overtoerisme tegen te gaan. Plannen voor een zogenaamd "erotisch centrum" aan de rand van de stad (een locatie buiten de openbare weg met speciaal gebouwde ramen) werden aangekondigd, wat tot felle discussies leidde. Het idee: veel raamprostituees verplaatsen naar een nieuwe locatie nabij het RAI-congrescentrum en De Wallen terugbrengen tot een kleinere zone. Voorstanders zeggen dat dit een evenwicht creëert tussen de open cultuur van Amsterdam en de zorgen van de bewoners. Tegenstanders – met name sekswerkers zelf en lokale bedrijven – stellen dat het de werknemers dreigt te isoleren en hun bestaansmiddelen kan schaden. In maart 2023 marcheerden meer dan duizend sekswerkers en sympathisanten zelfs naar het stadhuis, scanderend dat ze zich "gestraft" voelden voor het wangedrag van anderen. Eén werkneemster, "Lucie", deed het plan af als "één groot gentrificatieproject" en protesteerde dat bestaande ramen rond bloeiende bars en voetgangers worden gebouwd.
Gentrificatie en verandering zijn voelbaar op straat. Rick Steves merkt op dat trendy restaurants en boetiekjes zich naast de slordigheid zijn gaan vestigen. In het afgelopen decennium zijn sommige van de louche seksshops gesloten of veranderd in doorsnee souvenirwinkels. Tegen de avond lopen sommige voorheen luidruchtige bars leeg, zoals reclames suggereren: "Dit is geen toeristische attractie." Of deze inspanningen slagen, blijft onzeker. Velen verwachten een compromis: het behoud van een deel van het rosse erfgoed en tegelijkertijd een betere integratie ervan in het stadsleven. Voor de reiziger van vandaag is de balans: De Wallen is nog steeds een actieve sekswijk en toeristische trekpleister, maar er zijn ook avondklokken ingesteld en lokale campagnes zijn erop gericht bezoekers te informeren. De sfeer om je heen verandert snel – zoals een Amsterdammer klaagde: "het voelt gewoon niet meer alsof dit mijn stad is" door de rumoerige menigte – wat de stad ertoe aanzet te experimenteren met nieuw beleid.
Uiteindelijk draait een weloverwogen bezoek aan de Amsterdamse Wallen evenveel om context als om spektakel. Staar niet alleen naar de ramen; luister naar de stemmen van de stad. Wandel door de smalle, stenen straatjes van de Oudezijds Voorburgwal en stel je eeuwen geschiedenis voor die in die bakstenen schuilgaat. Pauzeer in het rustige De Koffieschenkerij om een zacht biertje te drinken, weg van de neondrukte. Praat met een barman bij Mascini over lokale politiek of een straatverkoper over de oude, millennialistische architectuur. Dit is een levendige buurt, die nog steeds zeelieden en zoekers bedient zoals 400 jaar geleden, maar die ook de kern vormt van Amsterdams strijd om zichzelf te definiëren.
Op een willekeurige avond zie je misschien een groep plechtige vrouwen met maskers die protesteren voor hun rechten, en een paar minuten later passeer je een lachende groep toeristen in bizarre kostuums. De Nederlanders hebben ervoor gekozen de seksindustrie te tolereren en te reguleren in plaats van te verbieden – een houding die in feite zegt: "We accepteren de keuzes van anderen en vermijden nieuwe gevangenissen." Je kunt dat pragmatisme verkwikkend of verontrustend vinden. Hoe dan ook, het is ongetwijfeld fascinerend.
Tegen de tijd dat je De Wallen uitstapt en oog in oog staat met de stille Oudezijds Voorburgwal of het zondagochtendlicht, dringt het contrast tot je door: de stad achter je is ruw en teder, heilig en profaan. Het is, kortom, Amsterdam in het klein – chaotisch en prachtig, steeds veranderend maar doordrenkt van traditie. Adem de grachtenlucht diep in en je draagt een herinnering met je mee aan een stad die ooit haar kwaadaardige lantaarns fel durfde te laten branden voor iedereen.
Lissabon is een stad aan de Portugese kust die moderne ideeën vakkundig combineert met de charme van de oude wereld. Lissabon is een wereldcentrum voor street art, hoewel...
Ontdek het bruisende nachtleven van Europa's meest fascinerende steden en reis naar onvergetelijke bestemmingen! Van de levendige schoonheid van Londen tot de opwindende energie…
Van Rio's sambaspektakel tot Venetië's gemaskerde elegantie, ontdek 10 unieke festivals die menselijke creativiteit, culturele diversiteit en de universele geest van feestvieren laten zien. Ontdek…
Griekenland is een populaire bestemming voor wie op zoek is naar een meer ontspannen strandvakantie, dankzij de overvloed aan kustschatten en wereldberoemde historische locaties, fascinerende…
Terwijl veel van Europa's prachtige steden overschaduwd worden door hun bekendere tegenhangers, is het een schatkamer van betoverde steden. Van de artistieke aantrekkingskracht…
