Kazan

Kazan ligt aan de samenvloeiing van de Wolga en de Kazanka, met een silhouet dat de contouren van twee waterwegen volgt die haar lot hebben bepaald. Met een oppervlakte van 425,3 vierkante kilometer (164,2 vierkante mijl) telt de stad meer dan 1,3 miljoen inwoners binnen haar grenzen en bijna twee miljoen in de grotere metropoolregio. Als vijfde grootste stad van de Russische Federatie en de meest bevolkte stad aan de Wolga, vormt Kazan zowel administratief als symbolisch het hart van het Federaal District Wolga.

Al meer dan een millennium verweeft deze nederzetting historische en culturele stromen. Het was de hoofdstad van het Tataars-Mongoolse kanaat Kazan, voordat het in 1552 ten prooi viel aan de troepen van Ivan IV. De muren werden afgebroken en de bevolking werd opgenomen in het groeiende tsarenrijk Rusland. Halverwege de 18e eeuw vond er opnieuw verwoesting plaats onder de vlag van de Poegatsjev-opstand (1773-1775), maar Catharina II gaf kort daarna opdracht tot de wederopbouw. ​​In de daaropvolgende eeuwen groeide de stad uit tot een cruciaal industrieel, cultureel en religieus centrum. In 1920 riepen de nieuw gevormde Sovjetautoriteiten Kazan uit tot hoofdstad van de Tataarse Autonome Socialistische Sovjetrepubliek. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 behield Kazan zijn status als hoofdstad van de Republiek Tatarstan.

Tegenwoordig bevindt Kazan zich op het kruispunt van meerdere identiteiten. Het wordt geprezen om zijn harmonieuze mix van Tataars en Russisch erfgoed, waar minaretten en uivormige koepels de skyline delen en waar de omgangstaal tussen Tataars en Russisch zweeft. Het Kremlin – met paleizen, moskeeën en kathedralen – heeft de status van UNESCO Werelderfgoed en was in 2023 goed voor zo'n 4,5 miljoen bezoekers, hetzelfde jaar dat de stad in totaal bijna 4 miljoen toeristen trok. In de ogen van het Russische Octrooibureau mag Kazan zich de "Derde Hoofdstad van Rusland" noemen, een onderscheiding die in april 2009 werd toegekend. Dat jaar werd het ook gedoopt tot "sporthoofdstad" van het land, een titel die werd versterkt door de Zomeruniversiade van 2013, deelname als locatie voor het WK voetbal van 2018 en, meest recent, de BRICS-spelen van 12 tot en met 23 juni 2024, waaraan zevenentwintig sportdisciplines deelnamen.

Administratief gezien heeft Kazan de titel "stad van republieke betekenis", wat haar een gezag geeft dat gelijkwaardig is aan dat van regionale districten. Gemeentelijk vormt het de stedelijke okroeg van Kazan. Deze status onderstreept haar rol als een belangrijk industrieel en financieel centrum binnen de economische regio van de Wolga. In 2011 bereikte Kazans bruto regionaal product 380 miljard roebel, terwijl het bankkapitaal landelijk op de derde plaats stond. De metropool herbergt diverse industrieën – machinebouw, chemische en petrochemische productie, lichte industrie en voedselverwerking – naast een van de grootste wetenschapsparken van Oost-Europa, een symbool van de bloeiende informatietechnologiesector. Al in 1999 plaatste Mercer's Worldwide Quality of Living Survey Kazan wereldwijd op de 186e plaats, een indicator van gestage verbeteringen in stedelijke voorzieningen.

Vervoersnetwerken ontvouwen zich over het stadsgebied in vele vormen. Bussen, geïntroduceerd in 1925, vervoeren nog steeds bijna driekwart van de dagelijkse reizigers. In 2017 besloegen 62 routes ongeveer 1980 kilometer, bediend door zo'n 840 voertuigen die via satellietnavigatie werden gevolgd en in realtime online zichtbaar waren voor passagiers. Een vlootrenovatie in 2007 zorgde voor een standaardkleurstelling – 1444 rode bussen, waarvan de helft geïmporteerde modellen – terwijl de tarieven in januari 2024 42 roebel bedroegen voor contante betaling en 38 roebel bij elektronische betaling.

Trams rijden al sinds 20 november 1899 door de straten van Kazan, waarmee het een van de vroegste tramsystemen van Rusland is. Acht actieve lijnen, waaronder een historische excursieroute die het treinstation met de rivierhaven verbindt, laten dagelijks zo'n 87 trams rijden. Een modernisering rond de eeuwwisseling schrapte de sporen in de binnenstad om de congestie te verminderen. Van 2009 tot 2020 werden belangrijke verkeersaders heraangelegd en nieuwe segmenten toegevoegd. Deze werkzaamheden maakten de introductie van de ringweg 5/5a mogelijk, die een versnelde dienstregeling biedt langs de Grote Ring van Kazan. Aankondigingen aan boord worden weergegeven in het Russisch, Tataars en Engels, met een duur tot negentig seconden, en de tariefstructuren zijn gelijk aan die van het busnetwerk.

Het trolleybusnetwerk, dat op 27 november 1948 werd geopend, is eveneens geëvolueerd. Twee depots beheren meer dan tweehonderd groene voertuigen, verspreid over tien routes met een totale lengte van bijna 360 kilometer. De Kazan Aircraft Production Association ondernam begin deze eeuw een grondige revisie van oudere modellen. Net als andere openbare vervoermiddelen maken trolleybussen gebruik van satellietgestuurde, geautomatiseerde bediening en hanteren ze hetzelfde tarief: 42 roebel contant, 38 roebel elektronisch.

Onder de straten van de stad vervoert de metro sinds 27 augustus 2005 reizigers. De elf stations lopen van noord naar zuidoost en kruisen de Kazanka-rivier in een eenzame tunnel. Plannen voor een tweede lijn waren in februari 2024 in uitvoering, wat de capaciteit zou vergroten en de dienstregeling zou uitbreiden.

Spoorverbindingen lopen van Kazan naar Moskou, Oeljanovsk, Josjkar-Ola en Jekaterinenburg. Het belangrijkste knooppunt, Kazan-Passazhirskaja, werd in 1894 opgericht; het hoofdgebouw en de bijbehorende faciliteiten uit 1896 beheren zesendertig intercitytreinen en verwerken jaarlijks meer dan acht miljoen passagiers. Een tweede eindpunt, Kazan-2, bevindt zich in het noorden, terwijl negentien perrons en vierentwintig extra haltes het voorstads- en forensenverkeer afhandelen.

Naast gemechaniseerd vervoer introduceerde het Veli'k-deelfietsensysteem, dat op 1 juli 2013 van start ging, zeven zelfbedieningsstations en honderd fietsen. Abonnementen variëren van dag- tot maandabonnementen en het gebruik piekt elk seizoen boven de vijftienduizend ritten. De eerste speciale fietsstroken verschenen in 2015 en verdere uitbreiding is gepland.

Het waterverkeer vindt plaats via de rivierhaven van Kazan, bekend als de "haven van de vijf zeeën" vanwege zijn netwerk van kanalen. Begin jaren 60 werd het belangrijkste rivierstation gebouwd, dat in 2005 werd gerenoveerd. In de zomer varen intercity- en forensenschepen – sommige met hoge snelheid – naar bestemmingen zoals Kamski Oestje, Sviyazhsk en Sadovaja, met dagelijks tot wel zesduizend passagiers. In de winter verbinden luchtkussenboten de stad met Verkhny Oestlon.

Wegverbindingen verbinden Kazan met Moskou en Oefa via de E22, met Orenburg via de R239, en met Oeljanovsk en Igra via de R241 en R242. De R175 en de in aanbouw zijnde corridor "Noord-Europa - West-China" doorkruisen de periferie. Vijf bruggen overspannen de Kazanka binnen de stadsgrenzen, waarvan er één verbinding biedt met de overkant van de Wolga. Intercitybusdiensten vertrekken vanuit twee terminals – Centraal en Zuid – die Kazan verbinden met districten in Tatarstan en aangrenzende regio's.

Luchtverkeer arriveert op Kazan International Airport, zo'n 26 kilometer van het centrum. Als knooppunt voor UVT Aero en Kazan Air Enterprise huisvest het elf luchtvaartmaatschappijen en is het verbonden met de stad via buslijn 97 en een voorstadstrein. Vlakbij ligt vliegveld Kazan Borisoglebskoye, dat de Kazan Aircraft Production Association huisvest, onderdeel van een productiedistrict dat bekendstaat als Aviastroitelny. Daar hebben faciliteiten, de 16e en 22e Zavods, motoren en vliegtuigframes geproduceerd, variërend van Tupolev 204-varianten tot strategische en tactische bommenwerpers. De aangrenzende arbeiderswoningen vormen een aparte stedelijke wijk.

Cijfers van de volkstelling tonen de demografische groei van Kazan. Van 1.094.378 inwoners in de Sovjet-telling van 1989 tot 1.105.289 twintig jaar eerder, vervolgens een stijging tot 1.143.535 inwoners in 2010 en 1.308.660 inwoners in de volkstelling van 2021, weerspiegelt de gemeente een gestage groei. Klimaattechnisch valt de gemeente in het vochtige continentale regime (Köppen Dfb): de winters hebben gemiddelde temperaturen in januari van -10,4 °C (13,3 °F), kouder dan Moskou, terwijl de maximumtemperaturen in juli gemiddeld 20,2 °C (68,4 °F) bedragen. De hittegolf op het noordelijk halfrond in 2010 deed de thermometers kortstondig stijgen tot 39 °C (102 °F), wat recordhoogtes markeerde.

De levenskwaliteit scoort hoog op nationaal niveau. Kazan concurreert met Moskou en Sint-Petersburg om topkwaliteit, ondersteund door robuuste openbare diensten, onderwijsinstellingen en een cultureel aanbod. De stad beschikt over de Kazan Federal University – een van de oudste van Rusland – naast de Kazan State Technological University, de Kazan State Technical University en de "Energa" Universiteit. Daarnaast zijn er gespecialiseerde instituten zoals het Kazan Finance Institute en talloze middelbare scholen die tot de beste van Rusland behoren. Een aanzienlijke aanwezigheid van buitenlandse studenten accentueert het kosmopolitische karakter van de stad.

Religieuze architectuur onderstreept spirituele pluraliteit. Het Kremlingebied herbergt zowel de herbouwde Kul-Sharif-moskee (voltooid in 2005) als de 16e-eeuwse Maria Boodschapkathedraal. Buiten de vestingmuren bevinden zich een synagoge en een moderne katholieke kerk, getuigen van blijvende tolerantie tussen islamitische en christelijke gemeenschappen.

Binnen het Kremlin domineert de Spasskaya-toren het Oelitsa Kreml, met zijn witte wijzerplaat die bezoekers dagelijks van 8.00 tot 22.00 uur verwelkomt. Vanuit het zuiden kunnen voetgangers even stoppen bij de bescheiden Sint-Nicolaas-Ratnykerk voordat ze het Natuurhistorisch Museum bezoeken, geopend van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 18.00 uur. De galerijen met fossielen en mineralen vertellen over het geologische verleden van Tatarstan. De lotusvormige koepel van de Kul-Sjarif-moskee herbergt een gebedsruimte met malachietzuilen en inscripties van de negenennegentig namen van God; op de benedenverdieping bevindt zich een museum dat het regionale erfgoed van de islam in kaart brengt.

De Hermitage – Kazan-vestiging is geopend van woensdag tot en met zondag en biedt wisselende tentoonstellingen die te delicaat zijn om in Sint-Petersburg te worden tentoongesteld. Vlakbij vindt u het Dukh Voina-museum (Krijgersgeest) dat de evolutie van wapens en krijgskunst in Rusland belicht. De Nationale Galerie van Hazine presenteert Tataarse en Russische kunst van dinsdag tot en met zaterdag, terwijl de Allerheiligenkerk en de Paleiskerk – alleen toegankelijk voor VIP-gasten in staatslimousines – de veeleisende bezoeker kerkelijke hoogstandjes bieden.

De Suyumbike-toren, die 58 meter boven de muren van het Kremlin uitsteekt, belichaamt legendes en overleveringen. Vernoemd naar de 16e-eeuwse regentes prinses Söyembikä, staat hij na de stabilisatie in de 20e eeuw niet meer scheef. Hoewel de binnenkant gesloten blijft, zijn de verdiepingen vanaf de binnenplaats te bewonderen.

Achter het fort wacht een scala aan musea. Het Moonshine Museum aan de Baumanastraat verkent de traditionele distillatierituelen, compleet met proeverijen en naspelingen. Het Nationaal Museum van de Republiek Tatarstan belicht de lokale geschiedenis van de nederzetting Wolga-Bolgar tot en met het Sovjettijdperk, terwijl het Museum voor de Sovjet-levensstijl een levende collage van artefacten en persoonlijke verhalen biedt. Moderne kunst vindt een thuis in de Slava Zaitsev-galerie, en luchtvaartliefhebbers kunnen zich vergapen aan een bewaard gebleven Tupolev Tu-144 "Concordski" voor het Duits-Russische Instituut voor Nieuwe Technologieën.

In september 2023 kregen twee observatoria van de Federale Universiteit van Kazan de UNESCO-werelderfgoedstatus. Het Stedelijk Astronomisch Observatorium, opgericht in de jaren 1830, herinnert aan de eerste astronomiefaculteit van de universiteit uit 1810. Het Engelhardt Observatorium, voltooid in 1901, is een buitenwijk en combineert het met een aangrenzend planetarium om sterrenkunde te presenteren via meeslepende shows.

Festivals en culturele evenementen domineren de jaarlijkse kalender van Kazan. Internationale opera- en balletvoorstellingen trekken liefhebbers naar de theaters van Tatarstan. Muziekfestivals en concerten van gerenommeerde artiesten vullen de zomeravonden. Elk jaar in juni herdenkt het Sabantuy-festival de Tataarse landbouwtradities met paardenraces, worstelen en gemeenschappelijke feesten. In 2013 reden dubbeldekkers van City Sightseeing bezoekers door het centrum, compleet met meertalige audiogidsen. Hoewel deze bussen in 2019 niet meer reden, blijft de Baumanstraat een voetgangersroute die het Kremlin verbindt met het Tukay-plein, met boetieks, cafés en sculpturale installaties die een nuchtere blik belonen.

Het verhaal van Kazan is er een van continuïteit en aanpassing – waar rivieren samenkomen onder torenspitsen, waar tramlijnen eeuwenlang echoën en waar culturen zich met afgemeten gratie verweven. Het is een stad waar de stromingen van de geschiedenis zichtbaar, maar toch altijd in beweging zijn, en waar de aandachtige reiziger wordt uitgenodigd om te blijven hangen en na te denken over de verschillende lagen van menselijk streven die de structuur ervan hebben gevormd.