Galway

Galway is een compacte stad van 57,3 vierkante kilometer aan de westkust van Ierland, waar de rivier de Corrib zich tussen Lough Corrib en Galway Bay slingert. Met een bevolking van 85.910 inwoners (2022) is het het belangrijkste stedelijke centrum van Connacht en de vierde grootste stad van de Republiek Ierland. De oorsprong ervan gaat terug tot een vesting die in 1124 werd gebouwd door koning Tairrdelbach Ua Conchobair, en de historische straten dragen nog steeds de sporen van middeleeuwse muren, koopmansgilden en zeehandel.

Galway's vroegste hoofdstuk speelde zich af rond Dún Gaillimhe, het "fort aan de monding van de Gaillimh", voltooid in 1124 in opdracht van Tairrdelbach Ua Conchobair, wiens vloot patrouilleerde langs de Atlantische kust. Binnen iets meer dan een eeuw veroverden Normandische troepen onder Richard Mor de Burgh de buitenpost tijdens hun verovering van Connacht in de jaren 1230. Het kasteel en de omliggende nederzetting bleven echter niet stevig in Normandische handen; de heren van de Burgh namen geleidelijk de Ierse gebruiken over, en tegen de late middeleeuwen werd de stad gevormd door een oligarchie van veertien koopmansfamilies, bekend als de Tribes of Galway. In december 1484 verleende een koninklijk charter de burgers van de ommuurde stad de status van burgemeester, waarmee het bestuur van een haven die floreerde dankzij de handel met Spanje en Frankrijk, werd geformaliseerd.

Gedurende de vijftiende en zestiende eeuw floreerde het middeleeuwse Galway dankzij de trans-Atlantische handel in wol, wijn, zout en vis. De Spaanse Boog, of ceann an bhalla, gebouwd tijdens William Martins burgemeesterschap van 1519-1520, blijft een eenzame herinnering aan de ooit omringende muren. De handelselite van de stad – twaalf van Normandische afkomst en twee van Gaelische afkomst – onderhield terughoudende betrekkingen met hun Gaelische achterland en plaatste zelfs een waarschuwing boven de westpoort, die bescherming afsmeekte tegen "de woeste O'Flahertys". Een uitsluitingsverordening uit die tijd verbood elke O' of Mac om zonder vergunning door de straten van Galway te pronken. Ondanks dergelijke verdeeldheid was de kosmopolitische haven getuige van de marges van Christoffel Columbus' Imago Mundi, waar hij zich verwonderde over Inuit die door stromingen aan land waren gespoeld – een ontmoeting die getuigde van Galways rol in een opkomend mondiaal zeelandschap.

De zeventiende eeuw bracht turbulente loyaliteiten met zich mee. Galway bleef aanvankelijk loyaal aan de Engelse Kroon tijdens de heropleving van het Gaelisch, maar in 1642 sloot het zich aan bij de Katholieke Confederatie van Kilkenny in de Drie Koninkrijkenoorlogen. Na een langdurig beleg van negen maanden veroverden Cromwells troepen de stad in 1652. Een latere alliantie met de Jacobieten tijdens de Willemitische Oorlog in de jaren 1690 eindigde al snel in een nederlaag na Aughrim, waarbij veel stammen werden onteigend. Daarna kwijnde Galway weg tot de achttiende eeuw, toen een bescheiden opleving onder de protestantse overheersing weinig meer opleverde dan een routineuze handel. De Grote Hongersnood van 1845-1852 veroorzaakte verdere ontberingen, toen de bevolking afnam en oude handelsnetwerken wankelden.

In de negentiende eeuw bliezen de spoorwegen nieuw leven in de welvaart van Galway. De komst van de Midland Great Western Railway in 1851 verbond de stad rechtstreeks met Dublin, en knooppunten in Athenry openden lijnen naar Ennis, Limerick en Sligo. Hoewel zijlijnen naar Clifden en verder halverwege de twintigste eeuw zouden sluiten, hernieuwden de diensten op de Western Rail Corridor nu de verbindingen naar het westen, waarbij elk traject de contouren van het landelijke achterland van Connacht volgt. Ook het wegennet evolueerde: de snelwegen M6 en M17 komen nu samen rond Galway, terwijl de M18 en N63 de stad respectievelijk verbinden met Limerick, Cork en het noordwesten. Plannen voor een buitenringweg en een ringweg wachten nog steeds op uitvoering.

Galway ligt in een van de mildste klimaten ter wereld voor zijn breedtegraad, beschermd door de Noord-Atlantische stroom en de Golfstroom. De temperaturen komen zelden onder het vriespunt of boven de dertig graden Celsius; de recordhoogte is 31,7 °C (juli 1921) en de recordlaagte -11,7 °C (januari 1945). De jaarlijkse neerslag bedraagt ​​gemiddeld 1156 mm, gelijkmatig verdeeld over de seizoenen, hoewel krachtige Atlantische depressies zware windstormen kunnen veroorzaken tussen de late herfst en het vroege voorjaar. Zomerdagen strekken zich uit van zonsopgang om 05:07 uur tot zonsondergang om 22:07 uur tijdens de zonnewende, terwijl het midwinterlicht duurt van 08:49 uur tot 16:19 uur.

De twintigste eeuw luidde een culturele heropleving en demografische dynamiek in. Volgens de volkstelling van 2006 was bijna 80 procent van de inwoners van Galway Iers; een toestroom in de jaren 2000 verhoogde het aandeel niet-Ieren tot ongeveer 20 procent in 2018, voornamelijk uit Polen, Letland en Litouwen, naast kleinere gemeenschappen uit Afrika en Azië. De volkstelling van 2022 registreerde dat 64,3 procent zich identificeerde als blank Iers, 12,98 procent als overig blank, 4,7 procent als Aziatisch/Aziatisch Iers, 2,8 procent als zwart/zwart Iers en 2,7 procent als overige etniciteiten, terwijl 10,3 procent niet geregistreerd was. De 17.245 gezinnen in de stad hebben gemiddeld 1,10 kinderen per persoon, onder de nationale norm, en de universiteit en de technologiesector hebben Galway's reputatie als een jeugdig, kosmopolitisch centrum gevestigd.

Binnen de middeleeuwse kern ontvouwt Eyre Square zich als het hart van de stad, officieus vernoemd naar de negentiende-eeuwse burgemeester wiens donatie deze groene ruimte tegenover John F. Kennedy Park creëerde. Vanaf hier loopt William Street westwaarts en gaat over in Shop Street, High Street en Quay Street, allemaal geschikt voor voetgangers, langs Lynch's Castle, een vijftiende-eeuws herenhuis dat nu een bank huisvest, en de St. Nicholas Collegiate Church, gesticht in 1320 en nog steeds in gebruik. Een korte omweg brengt u naar het Claddagh Ring Museum aan Shop Street, ter nagedachtenis aan het ontwerp van gevouwen handen, hart en kroon dat Galway's symbool van trouw is geworden.

Achter de oude muren ligt het moderne panorama van Galway. De Hall of the Red Earl, een fragment van het stadhuis van de Burgo, bewaakt Druid Lane, waar de Civic Trust rondleidingen aanbiedt. De Spanish Arch huisvest het Galway City Museum, met galerieën die archeologie, maritiem erfgoed en artistieke prestaties in kaart brengen. Een paar huizen verderop staat het huis waar Nora Barnacle volwassen werd voordat ze haar noodlottige band met James Joyce smeedde. Ten zuiden ervan torent de Cathedral of Our Lady Assumed in Heaven and Saint Nicholas, ingewijd in 1965 op de plek van een oude gevangenis, uit over Gaol Road met zijn renaissancekoepel en recitals op een gerestaureerd orgel.

Langs de Corrib overspannen vier bruggen – Quincentennial, Salmon Weir, William O'Brien en Wolfe Tone – de snelle afdaling van de rivier naar de baai. Het negentiende-eeuwse Eglintonkanaal omzeilt stroomversnellingen om waterkrachtcentrales van stroom te voorzien, waarvan sommige door de Universiteit van Galway zijn omgebouwd tot waterkrachtcentrales. Stroomopwaarts vaart zalm in de vroege zomer de rivier op; stroomafwaarts meren schepen tot wel 10.000 ton aan in de haven, de meest centraal gelegen haven aan de westkust van Ierland. Veerboten vertrekken naar de Aran-eilanden, waarvan de ruïnes van Dún Aonghasa rotsachtige voorgebergten bekronen.

Recreatieve promenades volgen de kustlijn voorbij de Claddagh. De Salthill Promenade, ooit eindigend bij een duikplatform op twee niveaus, strekt zich uit tot Silverstrand, hoewel de plannen voor uitbreiding nog steeds niet gefinancierd zijn. Langs Seapoint ligt het nationale aquarium, waar inheemse zeedieren – waaronder haaien – worden tentoongesteld naast krabben en andere wezens van het Atlantische plat. Een verhoogde weg vanaf de Claddagh leidt naar Mutton Island, waar de vuurtoren een decor vormt voor trouwfoto's en, discreet, de rioolwaterzuiveringsinstallatie van de stad.

De culturele resonantie van Galway reikt verder dan de compacte omvang. Sinds de titel Europese Regio van de Gastronomie in 2018 en het medeorganiseren van Culturele Hoofdstad van Europa in 2020, heeft de stad haar rol als cultureel hart van Ierland bevestigd. De stad beschikt over een UNESCO-titel als Filmstad, organiseert jaarlijks het Galway International Arts Festival, organiseert elk jaar in november het Tulca Festival of Visual Arts en heeft een netwerk van dansgroepen, film- en Ierstalige organisaties, muziekensembles, theatergezelschappen en beeldende kunstgroepen. Meer dan vijftig gespecialiseerde podia – van concertzalen tot galerieën – onderstrepen haar toewijding aan creativiteit.

Het economische leven buiten het toerisme is verankerd in professionele dienstverlening, productie en geavanceerde technologie. Bijna de helft van de beroepsbevolking is werkzaam in de handel en professionele sectoren, met 17 procent in de productie, met name in medische apparatuur, elektronica en software, waar bedrijven zoals Boston Scientific, Medtronic, EA Games, Cisco en SAP kantoren hebben. Ook speelgoedretailer Smyths heeft zijn hoofdkantoor in Galway. In 2000 verwelkomde de stad meer dan 2,1 miljoen bezoekers, goed voor een omzet van meer dan € 400 miljoen – een bewijs van de blijvende aantrekkingskracht van haar straten en festivals.

De gelaagde geschiedenis van Galway – van koninklijk fort tot Normandische vesting, van handelsrepubliek tot moderne universiteitsstad – resoneert in steen en verhaal. Het gematigde klimaat, de maritieme omgeving en het zonnewendelicht hullen elke straat in een veranderende glans. In elke tegel van het glas-in-loodraam van Sint-Nicolaas, elke golf die over de kade kabbelt en elke noot van een straatmuzikant in het Quartier Latin, blijft Galway het trage verstrijken van de tijd met zowel eerbied als levendigheid observeren. Hier is het verleden nooit ver weg, maar beweegt de stad zich met een vastberaden stap naar het volgende hoofdstuk.