Zakynthos

Zakynthos is een Grieks eiland in de Ionische Zee met een oppervlakte van 405,55 km² en een kustlijn van 123 km. Volgens de volkstelling van 2011 telde het 40.759 inwoners. Het ligt ongeveer 20 km ten westen van het vasteland van de Peloponnesos en 15 km ten zuiden van Kefalonia en staat qua grootte op de derde plaats van de Ionische Eilanden. Het landoppervlak reikt tot 758 m bij de berg Vrachionas en de hoofdstad, eveneens Zakynthos, ligt aan de oostkant van de noordkust.

Van de pre-Myceense naam tot de Venetiaanse bijnaam "Bloem van het Oosten", de identiteit van het eiland weerspiegelt eeuwenlange menselijke en natuurlijke invloeden. De pijlvormige vorm, met Kaap Skinari aan de noordwestelijke rand, scheidt een ruig westelijk plateau en kliffen van een vruchtbare oostelijke vlakte waar dorpen zich langs zandbaaien bevinden. Deze dualiteit bepaalt zowel de landbouwproductie van het eiland – olijfolie, bessen, druiven en citrusvruchten – als de toeristische routes, die ontdekkingsreizigers naar zowel hoge kliffen als kalme stranden trekken.

In de oudheid verscheen het eiland in mythen als het rijk van Zacynthus, zoon van een legendarische Arcadische leider. De Venetiaanse heerschappij van 1484 tot 1797 liet stenen muren, ruïnes van kapelletjes en de naam die Italiaanstaligen nog steeds gebruiken, Zacinto of Zante, achter. Een aardbeving in 1953 verwoestte veel van de Venetiaanse architectuur, maar er zijn nog resten over in de verwoeste kasteelmuren op de Bochali-heuvel en verspreid metselwerk op Kaap Skinari.

De westelijke helft van het eiland rijst op in een plateau dat afdaalt in steile kliffen bij Keri en langs het stuk van de vuurtoren van Keri tot Skinari. Hier heeft het door de wind geteisterde water van de Ionische Zee bogen en grotten in witte rotsen uitgehouwen, het meest spectaculair in de Blauwe Grotten ten noorden van Kaap Skinari. Deze kanalen onthullen water dat zo helder is dat de uithoeken in het ochtendlicht elektrisch blauw lijken. Bootbestuurders vertrekken vanuit Agios Nikolaos en Alykanas en varen door nauwe openingen om de Kianoungrot, de grootste van deze formaties, te bezichtigen.

Aan de oostkant vlakt het land af tot een dichtbevolkte vlakte. De hoofdstad, plaatselijk bekend als Chora, herbergt de belangrijkste haven, een veerverbinding naar Kyllini en steegjes met winkels en taverna's die qua indeling, zo niet qua ornamenten, doen denken aan het San Marcoplein van Venetië. Wegen spreiden zich uit naar buiten: één naar Volimes in het noorden, een andere naar Keri in het zuiden en een derde naar het schiereiland Vassilikos in het noordoosten. Een kronkelende route door het binnenland verbindt deze hoofdwegen en vormt een circuit dat het eiland omcirkelt.

De baai van Laganas in het zuidoosten omsluit een ondiepe vlakte die beschermd wordt door de schiereilanden Vassilikos en Marathia. Hier beschermt het eerste nationale zeereservaat van Griekenland de broedplaatsen van de karetschildpad. Tussen mei en begin juli komen de vrouwtjes aan land op de stranden van Gerakas en Dafni om nesten uit te graven. Lichtvervuiling van badplaatsen misleidde ooit de pasgeboren schildpadden; ligstoelen verpletterden eieren en verwaarlozing buiten het seizoen bedreigden de opkomende schildpadden. Recente interventies door autoriteiten en vrijwilligers hebben de verstoring verminderd, hoewel sommige privé-schildpaddentours de bedreigde populatie nog steeds onder druk zetten.

Navagio Beach aan de noordwestkust is een voorbeeld van de dramatische contrasten van het eiland. In 1981 strandde een smokkelaarsboot in een baai, geflankeerd door kalkstenen muren. Om de drukte te vermijden – vaak tientallen boten die tegen het middaguur honderden bezoekers afzetten – is een aankomst vóór 10.00 uur of na 15.00 uur een goede optie. Een smalle weg naar het Agios Gergiosklooster leidt naar een uitkijkplatform 180 meter boven het strand, vanwaar het panorama meer te zien is dan het zand eronder.

Verder naar het zuiden ligt het eilandje Marathonissi – "Schildpaddeneiland" – met palmachtige vegetatie en verborgen zeegrotten. De toegang vanaf Limni Keriou maakt de dorpservaring in Keri compleet, waar een gehucht op een heuveltop en een vuurtoren uitkijken over kliffen die tot in de turquoise diepten afdalen. De hoofdweg in dit gebied loopt langs een schilderachtig meer en daalt af naar kiezelstranden met cafés.

Aan de noordoostkust vormen Tsilivi en Alykes/Alykanas gezinsvriendelijke resorts. Tsilivi strekt zich uit langs een lange zandstrand met watersportwinkels en ligbedden. Alykes en het aangrenzende Alykanas delen een aaneengesloten strook met bars en restaurants. Aan de oostkant van Alykanas ligt Xehoriati Beach, een smalle landtong met fijn zand die langzaam afloopt in het water, zelden dieper dan een paar meter. Twee lokale restaurants – Redskins en Shoestring – serveren een mix van Italiaanse en Griekse gerechten met uitzicht op zee, en kinderen klimmen aan boord van een gezonken jacht dat voor de kust ligt afgemeerd.

In het zuidoosten delen Kalamaki en Laganas een ongerept strand. Kalamaki biedt onderdak aan gezinnen in bescheiden hotels, terwijl Laganas met zijn concentratie van bars en nachtclubs jongere mensen aantrekt. Beide steden profiteren van de nabijgelegen luchthaven, geopend in 1972 en gelegen op 4,3 km van de stad. Van mei tot oktober vertrekken er chartervluchten vanuit Noord-Europa en het hele jaar door binnenlandse vluchten naar Athene. EasyJet en Wizz Air onderhouden seizoensgebonden verbindingen met steden in het Verenigd Koninkrijk en Centraal-Europa. De luchthaven sluit 's nachts en het grondvervoer omvat taxi's voor € 10-15 of een wandeling van 1,5 uur langs bewegwijzerde wegen.

Het dorp Agios Nikolaos op het noordoostelijke schiereiland herbergt de tweede haven met veerboten naar Kefalonia. Dagboten vertrekken hier naar de noordelijke grotten, en restaurants aan de kust liggen tussen de walnotenbomen. Elders op het schiereiland Vassilikos liggen de stranden van Gerakas en Dafni in een autovrije zone; Gerakas reserveert uitgestrekte zandvlaktes voor jonge zeeschildpadden, terwijl Dafni een rustig gebied blijft met weinig voorzieningen.

Dorpjes in het binnenland, zoals Volimes en Kampi, bewaren traditioneel handwerk en gastvrijheid. Volimes, aan de noordrand van de bergen, handelt in geweven textiel en keramiek. Kampi, een nederzetting op een klif aan de westkust, biedt uitzicht op de zonsondergang, maar is beperkt bereikbaar via de weg. Tussen hen in ligt de baai van Limnionas – afgelegen, rustig en met slechts één taverna boven het water.

Buitenactiviteiten variëren van duiken bij "The Arch" en de Keri Caves tot fietsen over vlakkere oostelijke wegen. Overbevissing heeft de lokale visstand verminderd, maar duikers verkennen nog steeds rotspartijen en ondergelopen grotten. Verhuurbedrijven in Laganas, Keri en Tsilivi rusten liefhebbers uit voor dagtochten. Er worden schildpaddenspottingtours georganiseerd langs de zuidkust, hoewel er ethische bezwaren ontstaan ​​wanneer boten nestelende vrouwtjes of jonge schildpadden verstoren; ambtenaren adviseren passieve observatie van de kustlijn.

Lokale producten benadrukken het eilandleven. Olijfoliepersen draaien het hele jaar door, bessen worden in de nazomer geoogst en wijngaarden leveren kleine, pitloze Zante-druiven op die bestemd zijn voor de export. Citrusboomgaarden – mandarijn, citroen en sinaasappel – omzomen de beekjes die in de winterregens aanzwellen. De gemiddelde jaartemperatuur van 18,5 °C en de hoge luchtvochtigheid zorgen voor een dichte ondergroei; op de hellingen boven de vlaktes zijn fragmenten van laurier-, cipressen- en dennenbos te vinden.

Het sociale leven speelt zich af in cafés, dorpspleinen en bars. In Zakynthos-stad variëren de etablissementen van kleine koffiehuisjes tot bars die gespecialiseerd zijn in lokale wijnen en Metaxa-brandewijn. Op de stranden vind je naast de standaard ouzo ook Griekse Mythos- en Alfa-bieren. Laganas herbergt pubs en clubs in Britse stijl die zich richten op internationale bezoekers.

Een autorondreis blijft de ideale introductie. Vanuit de hoofdstad kunt u de kust volgen naar Tsilivi, vervolgens omhoog klimmen naar Alykes, oversteken naar Agios Nikolaos en noordwaarts verder rijden langs het Navagio-uitkijkplatform naar Volimes. Limnionas, westwaarts, biedt een pauze voordat de weg zuidwaarts naar Kampi en de vuurtoren van Keri gaat. Een laatste etappe door het plateau keert terug naar de stad, langs wijngaarden en olijfboomgaarden, voordat de lus wordt afgesloten.

Het openbaar vervoer bestaat uit onregelmatige buslijnen die de grotere plaatsen met elkaar verbinden; de dienstregelingen veranderen in het laagseizoen. Taxi's bedienen dorpen zonder vaste haltes. Voor meer flexibiliteit zijn er huurauto's beschikbaar bij verhuurbedrijven op de luchthaven, in de haven en in badplaatsen, waarbij vierwielaandrijving wordt aanbevolen voor ruwe wegen. Scooters en motoren bieden wendbaar vervoer, maar vereisen voorzichtigheid op steile, smalle routes. Fietsverhuur kost € 4-8 per dag, vaak inclusief slot en mandje, hoewel de heuvelachtigste gebieden bijna alle, behalve ervaren, fietsers afschrikken.

Culturele bezienswaardigheden zijn onder andere het scheepswrak van Navagio, de ruïnes van Venetiaanse vestingwerken op Kaap Skinari en het Dionysios Solomos Museum in de stad, ter nagedachtenis aan de auteur van het Griekse volkslied. Het Maritiem Museum van Milaan in Agios Sostis bewaart artefacten van het maritieme erfgoed van het eiland, onder toezicht van lokale vrijwilligers.

Ondanks de toestroom van toeristen – met name bezoekers uit het Verenigd Koninkrijk – behoudt het eiland een binnenland met stille heuvels en bloeiende velden. In de lente trekt een paasprocessie door de dorpen en sieren wilde bloemen de hellingen. De zomer brengt warmte en het gelach van vakantiegangers, maar zelfs dan kun je je nog terugtrekken langs bergpaden om afgelegen kloosters en verborgen baaien te ontdekken. Winterregens vullen bronnen en beken, en het schaarse toeristenseizoen maakt plaats voor het dagelijks leven tussen olijfbomen en de kustwind.

Zakynthos combineert zijn rol als bestemming met het behoud van ecologische en culturele rijkdommen. Beschermde stranden beschermen schildpadden, terwijl lokale autoriteiten en vrijwilligers de nestplaatsen patrouilleren. Pogingen om de verlichting te beperken en voertuigen op broedzand te weren, tonen aan dat het eiland oog heeft voor de behoeften van zijn dieren. Tegelijkertijd passen horecagelegenheden hun aanbod aan op het ritme van de seizoenen: rustig na zonsondergang, ingetogen wanneer de wind van de kust opsteekt.

De essentie van dit eiland komt tot uiting in de contrasten: vruchtbare vlaktes die olie en druiven opleveren, rotsachtige plateaus die de wind vangen, ruïnes die fluisteren van vroegere heersers en moderne dorpen die bezoekers van over de hele wereld verwelkomen. De wegen en de zee verbinden havens met afgelegen schiereilanden, terwijl de lokroep van de kluizenaarshut van Bochali of de stilte van het strand van Dafni degenen belonen die de hoofdwegen verlaten. Zakynthos is een plek waar geschiedenis, cultuur en natuur samenkomen, zichtbaar in steen en zand, in olijfbomen en schildpaddennesten, in zonovergoten cafés en eenzame kapelletjes op winderige kliffen.