Lyon

Lyon ontspringt op het punt waar de Rhône en de Saône samenkomen, 391 km ten zuidoosten van Parijs en 113 km ten zuidwesten van Genève, als de op twee na grootste stad van Frankrijk, maar met een gemeentelijke oppervlakte van slechts 48 km². De kleine historische kern herbergt 522.250 inwoners (volkstelling januari 2021), terwijl de bredere metropool meer dan 2,3 miljoen inwoners omvat, waardoor Lyon de op één na grootste stedelijke agglomeratie van het land is. Sinds 2015 zijn Lyon en 58 voorstedelijke gemeenten samengegaan in de Métropole de Lyon, een rechtstreeks gekozen autoriteit die 1.424.069 inwoners bedient en belast is met de meeste lokale aangelegenheden. Als prefectuur van de regio Auvergne-Rhône-Alpes en zetel van de departementsraad van de Rhône, oefent Lyon zowel bestuurlijke invloed als geografische prominentie uit aan de noordwestelijke uitlopers van de Franse Alpen.

Vanaf de stichting als Lugdunum in 43 v.Chr. – hoofdstad van de Galliërs onder Romeins gezag – tot de opkomst als een renaissance-bank en zijdeweverij, heeft Lyon continuïteit in zijn stedelijke structuur verweven. De historische wijken – Vieux Lyon aan de voet van Fourvière, de ambachtelijke hellingen van Croix-Rousse en de elegante arcaden van het Presqu'île – getuigen van twee millennia aan handel, geloof en vakmanschap. In 1998 riep UNESCO het oude Lyon, Fourvière, het Presqu'île en de hellingen van het Presqu'île op de Werelderfgoedlijst, met de lof voor "een uitzonderlijk getuigenis van de continuïteit van stedelijke bewoning gedurende meer dan twee millennia op een locatie van grote commerciële en strategische betekenis."

De twee heuvels bepalen het karakter en de naamgeving van Lyon: Fourvière, "de heuvel die bidt", bekroont de westelijke oever met de basiliek Notre-Dame de Fourvière, kloosters en de residentie van de aartsbisschop, terwijl La Croix-Rousse, "de heuvel die werkt", de erfenis van canuts met zich meedraagt ​​– de zijdewevers wier ateliers ooit een shuttle-shuttle over smalle traboules lieten rijden. Deze overdekte doorgangen, die voor het eerst in de vierde eeuw ontstonden, slingeren nog steeds door Vieux Lyon en Croix-Rousse en verbinden binnenplaatsen met rivieroevers. Ze dragen de ambachtelijke geest van de stad generaties lang met zich mee.

Op het schiereiland Presqu'île, tussen rivieren, is Place Bellecour het op twee na grootste openbare plein van Frankrijk. Het vormt het ankerpunt van de brede, autovrije Rue de la République, die het stadscentrum in tweeën deelt. Oostwaarts verrijst de moderne wijk La Part-Dieu: Tour Incity, Tour Part-Dieu, Tour Oxygène en Tour Swiss Life vormen een skyline boven het drukste TGV-station van Europa, Lyon-Part-Dieu. In het noorden strekt het Parc de la Tête d'Or zich uit over 117 hectare – een van de meest prestigieuze stadsparken van Europa – naast het Lycée du Parc en het internationale hoofdkantoor van Interpol.

Dit complexe stedelijke weefsel wordt weerspiegeld door Lyons economische breedte. Met een bbp van 124 miljard dollar in 2019 staat de stad op de tweede plaats in nationale welvaart na Parijs en sluit ze zich internationaal aan bij wereldsteden zoals Philadelphia en Mumbai. Banken, chemie, farmacie en biotechnologie vormen traditionele pijlers, terwijl softwareontwikkeling – met name videogames – en een bloeiende start-upscene moderne dynamiek inblazen. Arkane Studios, Ivory Tower, Eden Games, EA France en Bandai Namco Entertainment Europe zijn exemplarisch voor Lyons gaming-historie. Het laboratorium P4 Inserm-Jean Mérieux stimuleert vaccinonderzoek en instellingen zoals Interpol, het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek en Euronews versterken Lyons wereldwijde rol. De vijf universiteiten en hogescholen van de stad trekken bijna 200.000 studenten, waardoor Lyon de op één na grootste studentenstad van Frankrijk is.

Het klimaat in Lyon is vochtig subtropisch (Cfa) en grenst aan oceanisch (Cfb). De winters zijn gemiddeld 4,1 °C in januari, de zomers 22,6 °C in juli, met een jaarlijkse neerslag van ongeveer 820 mm. De extreme temperaturen varieerden van -24,6 °C op 22 december 1938 tot 40,5 °C op 13 augustus 2003. De metropoolregio is verdeeld in negen arrondissementen – elk met een eigen raad – variërend van Vieux Lyon en Fourvière in het 5e arrondissement tot de woonwijken van het 8e arrondissement en de industriële, creatieve zones van het 7e arrondissement. Aan de oevers van de rivier en langs boulevards tonen de wijken van Lyon een sociale en architectonische diversiteit.

Gastronomie is net zo bepalend voor Lyon als de heuvels. Sinds Curnonsky het in 1935 tot "gastronomische hoofdstad van de wereld" uitriep, verhieven chef-koks Marie Bourgeois en Eugénie Brazier de Lyonnaise keuken tot drie Michelinsterrenhoogten, en Paul Bocuse exporteerde de smaken wereldwijd. Traditionele bouchons – bescheiden eetgelegenheden die in de jaren 30 ontstonden toen ontslagen koks de arbeidersklasse voedden – serveren worstjes, eendenpaté en gebraden varkensvlees naast regionale Beaujolais- en Côtes du Rhônewijnen. Gerechten zoals quenelle de brochet, salade lyonnaise en cervelle de canut getuigen van een boerenachtergrond die door culinaire verfijning is getransformeerd. De mâchon aan het einde van de ochtend, een charcuteriebrunch die ooit zijdewerkers in leven hield, is nog steeds een gezellig ritueel. Zoetigheden zoals marron glacé en coussin de Lyon sieren patisserieën, terwijl de recente opkomst van de Franse taco's - ontstaan ​​in Vaulx-en-Velin - duidt op een evoluerende straatvoedselcultuur.

Het culturele leven bruist vanuit het Institut Lumière, gehuisvest in het voormalige huis van Auguste Lumière, dat de uitvinding van de cinematograaf door de broers in 1895 beschrijft en Lyons claim als bakermat van de cinema bevestigt. Elk jaar op 8 december transformeert het Fête des Lumières straten en monumenten met kaarsverlichte ramen en monumentale lichtshows, een dankritueel voor de middeleeuwse bescherming van de Maagd Maria tegen de pest. De Opéra Nouvel van architect Jean Nouvel uit 1993, de middeleeuwse Cathédrale St-Jean en de kerk Saint-Francis-de-Sales – met een ongewijzigd Cavaillé-Coll-orgel – vormen de basis voor een kalender met Nuits de Fourvière, de Biënnale d'art contemporain en de Nuits Sonores-festivals. Trompe-l'oeil-muurschilderingen bestrijken gevels, van de Quais de Saône tot moderne opdrachten van Guillaume Bottazzi.

Transport en connectiviteit versterken de status van Lyon. Luchthaven Lyon-Saint-Exupéry, die via de Rhônexpress in minder dan dertig minuten met La Part-Dieu is verbonden, en luchthaven Lyon-Bron voor binnenlandse vluchten, bedienen een regionaal verzorgingsgebied. In 1981 werd hier de eerste TGV-lijn naar Parijs geopend; tegenwoordig rijden er hogesnelheidstreinen naar Nice, Straatsburg, Lille, Barcelona, ​​Milaan en verder. Een knooppunt van autoroutes – de A6 naar Parijs, de A7 "Autoroute du Soleil" naar Marseille (via een tunnel onder Fourvière), de A42 naar Genève en de A43 naar Grenoble – omringt de stad. Het hart ervan wordt gevormd door een geïntegreerd openbaarvervoersnetwerk – vier metrolijnen, acht trams, trolleybussen, bussen en twee kabelbanen – geëxploiteerd door TCL, dat 62 gemeenten bedient. Vélo'v, in 2005 gelanceerd als Frankrijks eerste grootschalige fietsverhuursysteem, biedt 340 stations; Auto'lib-auto's werden in 2011 geïntroduceerd. Forenzen zijn gemiddeld 45 minuten per dag met het openbaar vervoer onderweg, met 11 minuten wachttijd bij haltes en ritten van gemiddeld 4,7 km.

Toeristen vinden veel gratis te ontdekken: kerken, traboules, parken en historische wijken zijn gratis toegankelijk. Voor museumbezoekers is er de Lyon City Card – € 29 voor één dag tot € 59 voor vier – die vervoer, toegang tot musea en rondleidingen combineert. Gedetailleerde stratenkaarten blijken onmisbaar, want veel verborgen schatten liggen in steegjes waar de plattegronden van de gidsen tekortschieten. De etiquette van het dineren weerspiegelt de Franse traditie: maaltijden van 12.00 tot 14.00 uur en 's avonds van 19.30 tot 22.00 uur, inclusief bediening, brood en kraanwater; een bescheiden fooi volgt op oprechte tevredenheid.

De charme van Lyon schuilt in de gelaagde complexiteit: oude Romeinse ruïnes in Fourvière, gotische en renaissancegevels in Vieux Lyon, brede boulevards op het Presqu'île en de torens van glas en staal in La Part-Dieu. Elk arrondissement – ​​van de zijde- en textielateliers van Croix-Rousse tot de zakelijke hartslag van het 3e arrondissement en de culturele levendigheid van het 1e arrondissement – ​​onthult een laag geschiedenis en moderne ambitie. Toch is het verstandig om bezoekers te waarschuwen: het bruisende nachtleven rond de Rue Sainte-Catherine kan na 3 uur 's nachts uitbundig worden, en liefdadigheidsacties in drukke centra verdienen een nadere beschouwing. Buiten het centrum zijn bepaalde wijken – Guillotière, Gerland, La Duchère – en buitenwijken zoals Villeurbanne een bezoek waard.

In Lyon vloeien geloof en industrie, oudheid en innovatie hand in hand. De rivieren vormen een schiereiland van handel en cultuur; de straten echoën de voetstappen van ambachtslieden en de dromen van cinefielen; de tafels staan ​​vol met gerechten die de oorsprong van de arbeidersklasse in de stad schetsen, maar tegelijkertijd ook tot de top van de haute cuisine reiken. Lyon legt haar bezoekers geen grootse monumenten op; het nodigt hen uit om wijken van bescheiden omvang maar met een diepe resonantie te doorkruisen, om te zien hoe tweeduizend jaar nederzetting een stad heeft gevormd die tegelijk intiem en kosmopolitisch is. Door verder te kijken dan de bezienswaardigheden in reisgidsen, ontdekt men Lyons ware erfgoed: een levend stedelijk palimpsest, waar elke steen, elk bord, elk verlicht raam een ​​verhaal van veerkracht en heruitvinding met zich meedraagt.