Karachi

Karachi staat op de drempel waar land zich overgeeft aan de Arabische Zee. De uitgestrektheid verweeft tijdperken van menselijke nederzettingen, de ambities van imperialistische mogendheden, de hoop van nieuwkomers en de meedogenloze polsslag van de moderne handel. Als hoofdstad van de provincie Sindh en Pakistans grootste metropool – met meer dan twintig miljoen inwoners – is het uitgegroeid van een bescheiden versterkt dorp tot een stad met een economische productie die die van hele naties evenaart. Deze transformatie is noch soepel noch gelijkmatig verlopen. In plaats daarvan heeft Karachi de wisselvalligheden van de Zuid-Aziatische geschiedenis geabsorbeerd en weerspiegeld: koloniale plannen, de schokken van de deling, golven van arbeids- en vluchtelingenmigratie, en de gelijktijdige opkomst van industrie en onderwerktheid. Maar onder de uitgestrekte asfalt- en glazen gevel liggen met mangroven omzoomde kreken, gehavende koloniale overblijfselen, verschuivende kustlijnen en gemeenschappen waarvan het ritme vaak afwijkt van het officiële verhaal van vooruitgang.

Lang vóór de formele stichting in 1729 als Kolachi, werd de kustvlakte rond de haven van Karachi seizoensgebonden bewoond door vissers- en handelsgemeenschappen. De natuurlijke inham van het dorp bood een bescheiden ankerplaats voor dhows die routes over de Arabische Zee bevoeren en Sindh met Arabië en Oost-Afrika verbonden. Toch was het pas halverwege de negentiende eeuw, met de komst van de Britse Oost-Indische Compagnie, dat de koers van de nederzetting drastisch veranderde. Koloniale bestuurders erkenden de strategische waarde van de haven en initieerden infrastructuurwerken om kanalen te verdiepen, kades aan te leggen en Karachi per spoor te verbinden met het uitgebreide subcontinentale netwerk. Tegen het einde van de 19e eeuw was de stad verdeeld in een "Nieuwe Stad" – gepland, met een roosterstructuur, voorzien van riolering, elektriciteit en brede boulevards – en een "Oude Stad", waar inheemse bewoners nog steeds samengeklonterd zaten in kronkelende straatjes zonder basisvoorzieningen. Het Britse kantonnement en de kustplaats Clifton, met zijn ruime bungalows, werden symbolen van keizerlijk zelfvertrouwen en exclusiviteit.

Aan de vooravond van de deling in 1947 telde Karachi zo'n vierhonderdduizend inwoners. Binnen enkele maanden werd de stad een smeltkroes van een van de grootste bevolkingsuitwisselingen uit de geschiedenis. Honderdduizenden moslimmigranten – muhajirs – uit heel Noord- en West-India stroomden de stad binnen, terwijl de meeste hindoeïstische inwoners vertrokken naar de pas gevormde Republiek India. Deze demografische revolutie en de snelle industriële expansie na de onafhankelijkheid trokken verdere migranten aan uit elke provincie van Pakistan en daarbuiten: Bengalen, Afghaanse vluchtelingen, Rohingya uit Myanmar en kleinere aantallen uit Sri Lanka en Centraal-Azië. Vandaag de dag is Karachi nog steeds de meest taalkundig, etnisch en religieus diverse stad van het land, met meer dan twee miljoen Bengalen, een miljoen Afghanen en bijna een half miljoen Rohingya's onder de twintig miljoen inwoners. Meer dan zesennegentig procent van de inwoners identificeert zich als moslim – soennieten, sjiieten, barelvi, deobandi, ismailieten en anderen – terwijl er in de metropool nog steeds kleine gemeenschappen van christenen, hindoes, parsi's en zoroastriërs bestaan.

Karachi domineert de formele economie van Pakistan. In 2021 overschreed het bruto binnenlands product op basis van koopkrachtpariteit de tweehonderd miljard dollar, goed voor ongeveer een kwart van de nationale productie en goed voor vijfendertig procent van de belastinginkomsten. Bijna negen tiende van de industriële goederen van het land is hier afkomstig, en de twee grootste zeehavens – de haven van Karachi en de haven van Qasim – verwerken meer dan vijfennegentig procent van de buitenlandse handel. De stad herbergt de hoofdkantoren van elke bank in Pakistan en bijna alle multinationals die binnen de grenzen actief zijn. Naast de formele sector onderhoudt Karachi echter een uitgebreide informele economie – straatverkopers, kleine werkplaatsen en thuisbedrijven – die tot zesendertig procent van de totale economische activiteit van Pakistan kan vertegenwoordigen en werk biedt aan ongeveer zeventig procent van de beroepsbevolking van de stad. De kledingateliers van Korangi, de drukpersen van Garden City, de meubelmakers van Noord-Nazimabad en de specerijenmarkten van Saddar getuigen gezamenlijk van de ondernemingszin van de stad.

Karachi beslaat een kustvlakte die wordt onderbroken door twee lage bergruggen – de Khasa Hills en de Mulri Hills – die deel uitmaken van het Kirthargebergte dat tot iets meer dan vijfhonderd meter hoog is. Ten oosten liggen de overstromingsvlakten van de Indus, ten zuidoosten de uitgestrekte mangrovebossen van de Delta en Chinna Creek. Westelijker biedt Ras Muari (Kaap Monze) zeekliffen en door de wind geteisterde zandsteenbaaien. De convergerende Indische en Arabische tektonische platen lopen vlak voor de kust, waardoor de regio seismisch actief is, hoewel Karachi zelf aan de stabiele westelijke rand van de Indische Plaat ligt.

Het klimaat van de stad wordt gekenmerkt als tropisch semi-aride: lange, vochtige zomers met temperaturen die af en toe boven de 45 graden Celsius uitkomen, getemperd door een briesje van zee; een winterperiode van december tot en met februari die opvallend koeler en droger is. De jaarlijkse regenval bedraagt ​​gemiddeld iets minder dan driehonderd millimeter, geconcentreerd in de moessonmaanden juli tot en met september. Desondanks overspoelen stortvloeden de rioleringssystemen sporadisch, met historische pieken – zoals de ruim vierhonderd millimeter in één maand in juli 1967 – waardoor de straten onder water komen te staan. In de afgelopen decennia zijn de frequentie en intensiteit van stormen toegenomen, zelfs nu toenemende hittegolven de kwetsbaarheid van de stad voor klimaatverandering onderstrepen.

Karachi's voetafdruk heeft zich gestaag uitgebreid vanuit de historische kern rond Mithadar en Saddar. Noord-Nazimabad en Nazimabad, aangelegd in de jaren 50, huisvestten migranten uit de middenklasse in overzichtelijke blokken. In het oosten ontwikkelden de Defence Housing Authority (DHA) en Clifton zich tot chique enclaves, met brede lanen vol luxe appartementen, designerboetieks en ambassades. Aan de rand van de stad verrezen na de jaren 70 Gulshan-e-Iqbal, Gulistan-e-Johar, Malir, Landhi en Korangi om een ​​groeiende beroepsbevolking te huisvesten, maar vaak zonder adequate voorzieningen. Maar liefst 35 procent van de inwoners van Karachi woont in ongeplande nederzettingen – katchi abadis – zonder officiële water-, sanitaire voorzieningen of elektriciteitsaansluitingen. De stadsgrenzen omvatten ook rivier-eilanden, zoals Baba, Bhit en Oyster Rocks, en het voormalige eiland Manora, dat nu met elkaar verbonden is door een smalle zandbank.

De hoofdwegen van Karachi variëren van verkeerslichtenloze corridors – lange stedelijke snelwegen die dwars door de files heen snijden – tot de uitgestrekte snelweg M-9 die de metropool verbindt met Hyderabad en het nationale snelwegennet. De Lyari- en Malir-snelwegen lopen langs hun gelijknamige rivieren, terwijl de Karachi Northern Bypass het vrachtverkeer omleidt langs de noordrand van de stad. Ondanks al deze wegeninfrastructuur komen er dagelijks wel duizend nieuwe voertuigen bij, waardoor het verkeer vastloopt en het toch al kwetsbare wegdek sneller slijt.

Het spoor blijft essentieel voor het goederenvervoer en verbindt de havens met bestemmingen in Punjab en Khyber Pakhtunkhwa via de Main Line-1, die binnenkort wordt gemoderniseerd in het kader van de China-Pakistan Economic Corridor voor snelheden tot 160 km/u. De ringweg van Karachi, die tussen 1969 en 1999 volledig operationeel was, is sinds 2020 gedeeltelijk hersteld en zal naar verwachting in 2025 volledig worden gerestaureerd. De ringweg verbindt de kerndistricten met gerenoveerde stations en ongelijkvloerse kruisingen. Sinds de ingebruikname van de Metrobus in 2016 is het aantal snelle busverbindingen sterk toegenomen, met groene en oranje lijnen die dagelijks duizenden mensen vervoeren. Provinciale initiatieven hebben geleid tot roze "People's Buses" met airconditioning en rolstoeltoegang, speciaal voor vrouwen, en elektrische witte bussen. Een voorgestelde moderne tramlijn, gesteund door Turkse expertise, doet denken aan het tramnetwerk van de stad uit de late negentiende eeuw. Jinnah International Airport is nog steeds de drukste luchthaven van het land en verwerkt miljoenen passagiers op routes door Azië, de Golfregio, Europa en Noord-Amerika.

Als meest kosmopolitische stad van Pakistan koestert Karachi instellingen in elk creatief vakgebied. De National Academy of Performing Arts, gehuisvest in een voormalige hindoeïstische gymkhana, biedt trainingen in klassieke muziek en hedendaags theater; Thespianz Theatre bevordert gemeenschapsgerichte performances in het hele land. Urdu-cinema heeft hier voet aan de grond gekregen en het jaarlijkse Kara Film Festival zet onafhankelijke filmmakers in de schijnwerpers. Galerijen in Clifton en Saddar tonen hedendaags werk naast historische collecties in het Nationaal Museum en het Mohatta Paleis. Quaid-e-Azam House en Wazir Mansion bewaren de nalatenschap van Muhammad Ali Jinnah, terwijl de musea van de Pakistaanse luchtmacht en het maritiem museum de nationale defensie in kaart brengen. Een bloeiende underground muziekscene combineert traditionele Zuid-Aziatische elementen met westerse invloeden, waardoor Karachi een smeltkroes is voor opkomend talent.

De bebouwde omgeving van Karachi omspant een eeuw van eclectische stijlen. Saddars neoklassieke douanekantoor en het Sindh High Court delen terreinen met de Indogotische Frere Hall en Empress Market. De Mock Tudor Karachi Gymkhana contrasteert met de neorenaissance St. Joseph's en Sind Club. Tegen de late koloniale tijd combineerden architecten Mogolmotieven met Angelsaksische kaders, zoals te zien is in de Hindu Gymkhana en het Mohatta Paleis. Inspanningen op het gebied van adaptief hergebruik – geïllustreerd door de verplaatsing van een negentiende-eeuws Nusserwanjee-herenhuis naar de campus van de Indus Valley School of Art and Architecture – tonen een groeiende ethos van behoud. In de afgelopen jaren hebben wolkenkrabbers zoals Habib Bank Plaza, UBL Tower en MCB Tower de skyline opnieuw gedefinieerd, terwijl hedendaagse projecten zoals het hoofdkantoor van Pakistan State Oil, de Grand Jamia Moskee en de Bahria Icon Tower (in aanbouw) de aanhoudende architectonische ambitie van Karachi benadrukken.

De moderne geschiedenis van de stad heeft ook periodes van acuut geweld gekend. In de jaren 80 wakkerde de toestroom van wapens tijdens de Sovjet-Afghaanse Oorlog sektarische en etnische conflicten aan. Begin jaren 2000 behoorde Karachi tot de gevaarlijkste steden ter wereld wat betreft geweldsmisdrijven. Een ingrijpende veiligheidsoperatie, in 2013 gelanceerd door de Pakistan Rangers, gericht tegen criminele netwerken, islamitische militanten en politieke militanten, leidde tot een duidelijke daling van het aantal moorden en ontvoeringen; tussen 2014 en 2022 zakte de stad van de zesde naar de 128e plaats op de wereldwijde ranglijst van criminaliteitscijfers. Toch zijn interetnische spanningen – met name tussen de MQM-partij en Sindhi, Pashtun en Punjabi gemeenschappen – met tussenpozen blijven oplaaien, ook al is de bredere context van het conflict verdwenen.

Ondertussen heeft de snelle expansie van Karachi de stedelijke planning en dienstverlening overtroffen. De watervoorziening en riolering staan ​​onder druk door de explosieve groei; vervallen wegen en een gebrekkig openbaar vervoer belemmeren de mobiliteit. De luchtkwaliteit behoort tot de slechtste ter wereld, doordat stof uit de nabijgelegen Tharwoestijn zich vermengt met uitlaatgassen van voertuigen en de industrie. Geluidsoverlast doordringt de drukke straten, terwijl onbehandeld afvalwater van de Malir- en Lyari-rivieren de kustlijn verontreinigt. Op papier bestaan ​​er drie gemeentelijke afvalwaterzuiveringsinstallaties, maar deze zijn grotendeels inactief en lozen ongezuiverd rioolwater in de Arabische Zee.

Karachi belichaamt een paradox. Het is zowel de financiële motor van Pakistan als een stad die geteisterd wordt door gapende ongelijkheid; een knooppunt van globalisering en een slagveld voor lokale politiek; een citadel van glazen torens en een doolhof van krotten. Het kosmopolitische karakter blijft bestaan, naast diepe breuklijnen tussen klasse, etniciteit en toegang. Toch blijven de gemeente, provinciale autoriteiten en maatschappelijke organisaties initiatieven ontwikkelen op het gebied van openbaar vervoer, erfgoedbehoud, klimaatbestendigheid en buurtpolitie. Als de toekomst van Karachi afhangt van het verenigen van groei met duurzaamheid en cohesie, dan zal dat gebeuren door dezelfde ondernemende energie en sociale vrijgevigheid te benutten die de stad door bijna drie eeuwen van verandering hebben gedragen. Met zijn drukke straten en stille mangrovekreken blijft Karachi een levend bewijs van menselijk aanpassingsvermogen, wachtend op nieuwe hoofdstukken in zijn zich ontvouwende verhaal.