Chennai

Chennai, tot 1996 bekend als Madras, ligt aan de zuidoostelijke rand van India, waar de Coromandelkust de Golf van Bengalen ontmoet. De gemeente, opgericht in 1688, is ouder dan alle Indiase stadsbesturen en staat qua leeftijd alleen achter Londen. Door de eeuwen heen is Chennai uitgegroeid van een bescheiden vissersdorpje – Madrasapattinam – tot de hoofdstad en het uitgestrekte stedelijke hart van Tamil Nadu. Tegenwoordig vormen de stad en haar voorsteden een grootstedelijke agglomeratie die qua bevolkingsomvang tot de vijfendertig grootste ter wereld behoort en een van India's meest gevarieerde lokale economieën ondersteunt.

Een opeenvolging van Zuid-Indiase dynastieën – de Chola, Pandya, Pallava en Vijayanagara – heerste ooit over deze kust. In de zeventiende eeuw droeg de Nayak-heerser Chennapa Nayaka het kustdorp over aan de Britse Oost-Indische Compagnie, die Fort St. George bouwde, het eerste Engelse bolwerk in India. Na verloop van tijd diende de havenstad als winterresidentie voor het presidentschap van Madras onder Brits-Indië. Na de onafhankelijkheid in 1947 bleef Madras de hoofdstad van de gereorganiseerde staat Madras en, sinds de staat in 1969 werd omgedoopt tot Tamil Nadu, van zijn moderne opvolger. De wetgeving van 1996 herstelde de stad naar haar vroegere Tamil-naam, Chennai.

Binnen de 174 km² van de oorspronkelijke grenzen woonden volgens de volkstelling van 2011 4,65 miljoen inwoners; na uitbreiding tot 426 km² omvatte de Greater Chennai Corporation 6,75 miljoen inwoners. Migranten blijven arriveren: in 2001 kwam bijna een derde van de nieuwkomers van elders in India en een kleiner deel uit het buitenland. Velen leven op of onder de armoedegrens – ongeveer 40 procent van de gezinnen – en meer dan 300.000 huishoudens wonen in meer dan duizend informele nederzettingen. Tamil blijft de lingua franca, gesproken door bijna 80 procent van de bevolking; andere Indiase talen zoals Telugu, Urdu, Hindi en Malayalam volgen, naast varianten van het Engels in professionele kringen en verschillende talen onder expats. Het hindoeïsme heeft een duidelijke meerderheid, terwijl moslim- en christelijke gemeenschappen opvallende minderheden vormen, terwijl tientallen andere religies hun eigen gebedshuizen behouden.

Chennai bevindt zich economisch gezien op het kruispunt van verleden en heden. De twee havens en de internationale luchthaven verbinden de stad met de wereldhandel; een geschat bbp van 143,9 miljard dollar (maart 2023) plaatst de grootstedelijke productie tot de hoogste van India. De industriële basis van de stad omvat de automobielindustrie – die de bijnaam "Detroit van India" verdient – ​​software- en hardwarediensten, gezondheidszorg en financiële diensten. Chennai, een leider in medisch toerisme, trekt patiënten uit heel Azië en daarbuiten aan. De ziekenhuizen en klinieken worden gezamenlijk de gezondheidshoofdstad van het land genoemd. Ook de export overtreft de nationale districtgemiddelden en overschreed de afgelopen jaren de 256,3 miljard dollar.

Architectonische erfenissen komen in chronologische lagen tot uiting. De vroegste bouwwerken dateren uit de zesde tot en met de achtste eeuw n.Chr.: de Kapaleeshwarar-tempel in Mylapore en de Parthasarathy-tempel in Triplicane zijn exemplarisch voor Dravidisch design, met hun rijkelijk gebeeldhouwde mantapa's en torenhoge gopurams binnen vierkante terreinen. Traditionele rijwoningen, of Agraharams, grenzen nog steeds aan het tempelterrein. De middeleeuwen en de koloniale tijd introduceerden een synthese van stijlen: islamitische motieven en neogotische details vermengden zich in het Indo-Saraceense idioom. Paul Benfields Chepauk Palace, Fort St. George, Amir Mahal en de Victoria Public Hall getuigen van deze fase; het Madras High Court en het Ripon Building completeren de lijst. Rond de eeuwwisseling van de twintigste eeuw verscheen art deco in de gebouwen van United India en Burma Shell in George Town, terwijl modernistische impulsen na 1947 opdoken in betonnen constructies zoals het hoofdkantoor van de LIC.

De bouwhoogte bleef tot 2009 bescheiden – niet hoger dan 60 meter – binnen tien kilometer van de haven van Chennai, vanwege beperkingen door luchtvaartradar. Het centrale zakendistrict breidde zich daardoor eerder naar buiten dan naar boven uit. De perifere zones zijn sindsdien forser gestegen, met de hoogste torens die 161 meter bereiken.

De keuken van Chennai is gebaseerd op rijst en lokale kruiden, vaak geserveerd op bananenbladeren in eeuwenoude stijl. Idyll en dosa staan ​​centraal bij het ontbijt; straatkraampjes bieden gefrituurde snacks en regionale specialiteiten. De stedelijke groei heeft restaurants opgeleverd die Noord-Indiase, Chinese en continentale gerechten serveren, evenals Japanse en Koreaanse gerechten voor expats. In 2015 plaatste National Geographic Chennai in de "Top 10 food cities" en in 2018 werd het in een onderzoek uitgeroepen tot India's meest veganvriendelijke metropool.

Transportnetwerken spreiden zich uit vanuit de kern. Chennai International Airport in Tirusulam staat op de vierde plaats in India wat betreft passagiers- en vrachtvervoer; plannen voor een greenfield-faciliteit wachten op goedkeuring. De stad ligt op een knooppunt van de operaties van Southern Air Command, met luchtmachtbases in Tambaram, Arakkonam en Chennai ten dienste van de luchtmacht en marine. Spoorwegen begonnen hier: een lijn uit 1837 verbond Little Mount met Chintadripet, en in 1856 liepen er sporen naar Arcot. Southern Railway, met hoofdkantoor in Chennai sinds 1951, beheert vier grote stations – Central, Egmore, Beach en Tambaram – waarvan Central tot de drukste van India behoort. De metro van Chennai, geopend in 2015, beslaat twee lijnen en heeft een lengte van 54 kilometer, met nog eens drie lijnen gepland voor een uitbreiding van nog eens 116 kilometer.

De totale lengte van de verkeersaders bedraagt ​​zo'n 1780 kilometer en kruist nationale snelwegen die Chennai verbinden met onder andere Mumbai en Kolkata. Twee ringwegen omringen de stad, terwijl snelwegen naar Maduravoyal en Bangalore nog in aanbouw zijn. Meer dan zes miljoen voertuigen hebben een lokaal kenteken. De Metropolitan Transport Corporation (MPC) rijdt met meer dan 3200 bussen binnen de stadsgrenzen en de State Express Transport Corporation verbindt Chennai met aangrenzende staten via langeafstandsbussen. De Chennai Mofussil Bus Terminus, een van de grootste van Azië, verwerkt het verkeer van buiten de stad; autoriksja's, taxi's en app-diensten vullen de gaten elders.

Langs de kustlijn en in de parken biedt Chennai recreatiemogelijkheden te midden van de stedelijke uitbreiding. Marina Beach strekt zich dertien kilometer uit en is daarmee het op één na langste stadsstrand ter wereld; Elliot's Beach ligt vlakbij de monding van de Adyar. Meer dan achthonderd openbare parken zijn verspreid over de metropool, waarvan het grootste het 143 hectare grote Tholkappia Poonga is, ontworpen om mangrovemoerassen te herstellen. Thematische tuinen, slangenparken, dierentuinen en botanische reservaten vergroten de groene ruimte: Guindy National Park, Madras Crocodile Bank en Arignar Anna Zoological Park trekken jaarlijks miljoenen bezoekers.

Het culturele leven bloeit op dankzij voorstellingen en films. "Kollywood", de Tamil-talige bioscoop in Chennai, produceert jaarlijks honderden speelfilms. Er zijn meer dan 120 bioscoopschermen en multiplexen in de stad, terwijl theaters toneelstukken in diverse talen opvoeren. Om te winkelen en te socializen, kunt u terecht in glimmende winkelcentra en juwelierszaken in wijken zoals Anna Nagar en Nungambakkam, enkele van de duurste winkelstraten van India.

Muziek en dans blijven verweven met de identiteit van Chennai. De Carnatische traditie, die door de eeuwen heen is verfijnd, is gebaseerd op de leer van de vijftiende-eeuwse componist Purandara Dasa en de achttiende- en negentiende-eeuwse Drie-eenheid – Tyagaraja, Muthuswami Dikshitar en Syama Sastri. Hun kritis vormen het kernrepertoire van het Chennai Music Season, dat van half december tot half januari plaatsvindt in auditoria, tempels en koloniale bungalows. Meer dan tweeduizend artiesten geven meer dan driehonderd concerten met vocale en instrumentale recitals, percussiesolo's en klassieke dansstukken. De instrumenten variëren van de veena en fluit tot de nagaswaram, mridangam en ghatam. De Tamil-filmmuzieksector van de stad draagt ​​ook bij aan het lokale geluidsbeeld en weerspiegelt evoluerende smaken en technologieën.

Klassieke Bharatanatyam-dans blijft nauw verbonden met Chennai. Dansers nemen de araimandi-houding aan – een halfzittende houding die geometrische harmonie tussen hoofd, torso en ledematen belichaamt – en vertolken verhalen uit mythen en devotionele poëzie. Deze kunstvorm legt de nadruk op een precieze uitlijning, expressieve gebaren en ritmisch voetenwerk, met ingewikkelde kostuums zoals de sari of gespecialiseerde gestikte ensembles.

Kledinggebruiken roepen de lokale filosofie op: de sari, een ongenaaide omslagdoek die de vorm van de drager accentueert, en de dhoti of lungi voor mannen, vervullen zowel praktische als symbolische functies. Kunstzinnig gewikkeld verbinden deze kledingstukken lichaam en omgeving op een manier die de ambachtslieden van Chennai voortdurend verfijnen.

Toerisme onderstreept Chennai's positie als toegangspoort tot Zuid-India. De stad ontvangt jaarlijks meer dan elf miljoen binnenlandse en 630.000 buitenlandse bezoekers, die zich begeven naar nabijgelegen bezienswaardigheden zoals de UNESCO-monumenten van Mahabalipuram, de tempelstad Kanchipuram, de ashrams van Pondicherry en het vogelreservaat Vedanthangal. De horeca-infrastructuur is uitgebreid om aan de vraag te voldoen, met zo'n 7.000 luxe kamers, voornamelijk gericht op zakenreizigers.

De structuur van Chennai verweeft eeuwenoude tempelsculpturen en koloniale gevels met de drukte van moderne handel. De economie pulseert door havens en fabrieken, ziekenhuizen en ateliers, terwijl de straten gonzen van het gerinkel van autoassemblagelijnen en de klanken van fluit en veena. In elke buurt – van de rustige straatjes van Mylapore tot de hoogbouwranden van OMR – komen lagen van geschiedenis en gemeenschapsleven samen. Het verhaal van Chennai leeft voort in het ritme van rituelen en handel, de afgemeten evolutie van skyline en cultuur, en de dagelijkse verweving van verleden en heden door de inwoners tot een blijvend stedelijk tapijt.