Stad Calamba

Calamba, officieel de stad Calamba (Filipijns: Lungsod ng Calamba), neemt een strategische positie in in de Filipijnse provincie Laguna. Gelegen op vijftig kilometer ten zuiden van Manilla en zevenendertig kilometer ten westen van de provinciehoofdstad Santa Cruz, is de stad uitgegroeid van een bescheiden wijk tot een bloeiende deelstad die de regio Calabarzon in een stroomversnelling brengt. De bebouwde omgeving, natuurlijke rijkdommen en historische associaties komen samen in een stad die zowel ijverig als reflectief is – een stad die een levendige economie in stand houdt, maar tegelijkertijd de sporen van haar rijke verleden bewaart.

Calamba, gelegen op de lagere hellingen van Mount Makiling, een uitgedoofde vulkaan waarvan de beboste flanken zowel schaduw als water aan de stad geven, rijst zachtjes op vanaf de oevers van Laguna de Bay aan de noordoostelijke grens. Het meer, het grootste van de Filipijnen, spoelt aan tegen een kustlijn die eeuwenlang nederzettingen en lokale levenswijzen heeft gevormd. Westwaarts maakt de provinciegrens plaats voor het glooiende achterland van Cavite – Silang in het noordwesten en Tagaytay in het zuidwesten – terwijl direct ten zuiden de Batangas-steden Tanauan en Santo Tomas liggen. In het noorden deelt Cabuyao in Calamba's snelle expansie.

De stad zelf beslaat 14.950 hectare – zo'n 37.000 acres – en is daarmee qua oppervlakte de op één na grootste stad in Laguna, na San Pablo. Het landschap loopt van de vlakte van het meer naar glooiende heuvels en vandaar naar ruigere, beboste hooglanden. Deze barangays in het hoogland – Canlubang, Real, La Mesa, Milagrosa, Makiling, Punta, Barandal, Batino en Prinza – herbergen zowel een weelderige vegetatie als belangrijke industriële installaties.

Volgens de volkstelling van 2020 wonen er 539.671 mensen in Calamba, waarmee het de dichtstbevolkte stad in de provincie Laguna is. Met een bevolkingsdichtheid van meer dan 2600 inwoners per vierkante kilometer staat de stad op de vijfde plaats qua bevolkingsconcentratie, na San Pedro, Biñan, Cabuyao en Santa Rosa. Die bevolkingsdichtheid verhult echter een stadsbeeld met verschillende wijken: het compacte Poblacion in het noord-centrale deel contrasteert met de ruimere wijken van Canlubang en de met resorts omzoomde hellingen van Pansol.

Tussen 1995 en 2000 groeide de bevolking van Calamba met 5 procent tussen de volkeren – een trend die zich in de daaropvolgende decennia voortzette, met uitzondering van een pauze tussen 2007 en 2010. Deze snelle groei onderstreept zowel de aantrekkingskracht van de stad als de druk op huisvesting, transport en openbare diensten. In de Cities and Municipalities Competitiveness Index van 2014, uitgegeven door de National Competitiveness Council, stond Calamba op de achttiende plaats van alle steden in het land en op de eerste plaats binnen Calabarzon. De aanhoudend sterke prestaties zijn grotendeels te danken aan een gediversifieerde economie en degelijk lokaal bestuur.

Calamba heeft de titel "Rijkste Stad van Calabarzon" gekregen in het jaarverslag van de Auditcommissie van 2014, met een totale omzet van ₱2.501.048.126,00. De maakindustrie en aanverwante industrieën vormen de basis van die rijkdom. De barangays in het hoger gelegen deel van de stad herbergen talloze economische faciliteiten, van lichte assemblagewerkplaatsen tot productielocaties voor zwaar materieel. Samen met het uitgestrekte industriegebied Canlubang en de opkomende multifunctionele ontwikkeling Nuvali – gedeeld met de naburige steden Cabuyao en Santa Rosa – genereren deze faciliteiten werkgelegenheid en trekken ze aanverwante bedrijven aan in de logistiek, detailhandel en dienstverlening.

Toerisme levert een tweede inkomstenbron. De titel "Lenteoordhoofdstad van de Filipijnen" weerspiegelt de toename van warmwaterbronnen in de barangays Pansol, Bucal, Bagong Kalsada en Lingga. Veel resorts liggen aan bergkreken of in de rand van bossen en bieden baden aan de voet van Makiling, gehouwen uit steen of beton. Bezoekers uit Metro Manila en omstreken zoeken de therapeutische warmte van deze bronnen op en onderhouden er een cluster van restaurants, guesthouses en kleinschalige winkels.

De landbouw behoudt een belangrijke positie in de economie van de stad, met name in laaggelegen gebieden grenzend aan Laguna de Bay of in zacht glooiend terrein. Rijstvelden, bananenplantages en moestuinen bevinden zich tussen snelwegen en fabrieken. Diensten – van bankieren tot informatietechnologie – completeren het lokale economische profiel. Calamba is dan ook aangemerkt als een van de "Next Wave Cities" voor bedrijven die bedrijfsprocessen uitbesteden, een bewijs van de hoogopgeleide beroepsbevolking en de verbeterende infrastructuur.

Het transportnetwerk van Calamba ondersteunt zowel de industriële vitaliteit als de toeristische aantrekkingskracht. De stad vormt het zuidelijke eindpunt van de South Luzon Expressway (SLEX), onderdeel van Asian Highway 26, die het verkeer vanuit Metro Manila naar de provincies Calabarzon leidt. Vier knooppunten – Mayapa, Calamba, Canlubang/Mayapa (afslag 47) en Santa Rosa – verbinden verschillende stadsdelen, en voorgestelde uitbreidingen zoals de Calamba-Los Baños Expressway en de Laguna Lakeshore Expressway Dike zullen de regionale mobiliteit verder veranderen. De eerste zou de oever van het meer volgen van SLEX naar Bay Town; de tweede zou een aangelegde dijk langs Laguna de Bay vormen, die overstromingsbeheersing combineert met snelwegcapaciteit.

Drie nationale snelwegen doorkruisen Calamba. De Manila South Road vervoert lokaal en intercitybusverkeer langs de vlakte aan het meer. De Pan-Philippine (Maharlika) Highway buigt zuidwaarts richting Santo Tomas, terwijl de Calamba-Pagsanjan Road Los Baños en Santa Cruz met elkaar verbindt. Arteriële verkeersaders - Chipeco Avenue, Tagaytay-Calamba Road en Mayapa-Canlubang Cadre Road - dienen om het verkeer te verdelen en groeicorridors in de voorsteden te ontsluiten.

Op het spoor stopt de Philippine National Railways (PNR) Metro Commuter Line bij station Calamba in de stad zelf en bij een halte in Pansol, die resortbezoekers en medewerkers van het International Rice Research Institute in Los Baños bedient. In de toekomst zal station Calamba het eindpunt worden van de Noord-Zuid Commuter Railway, waarmee intercityverbindingen naar het zuiden naar Batangas en Bicol worden hersteld.

Calamba's oorsprong gaat terug tot de Spaanse koloniale tijd. Oorspronkelijk maakte het deel uit van Tabuko – het huidige Cabuyao – en ontwikkelde het zich tot de wijk Sucol. Begin negentiende eeuw deelden dominicaanse monniken hun land aan de lokale bevolking, waaronder de familie Rizal. José Rizal, die de belangrijkste nationale figuur van de Filipijnen zou worden, werd in 1861 geboren in de woonwijk van de stad.

De twintigste eeuw bracht duistere tijden met zich mee. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bezetten Japanse troepen Calamba en pleegden, in een gruwelijke handeling in de wijk Real, massamoorden en seksueel geweld tegen burgers. De parochiekerk van Sint-Jan de Doper, oorspronkelijk gebouwd in de 19e eeuw, werd toen in brand gestoken. De herinneringen aan deze gebeurtenissen blijven gegrift in het lokale bewustzijn.

Op 21 april 2001 ondertekende president Gloria Macapagal-Arroyo de Republiekwet nr. 9024, de Calamba City Charter Act. Kort daarna stemden de inwoners in een referendum vóór de status van stad. Sindsdien heeft de overgang van gemeente naar stad de stedelijke ontwikkeling versneld en de overheidsinkomsten verhoogd, wat nieuwe investeringen in wegen, scholen en volksgezondheid mogelijk maakte.

Administratief gezien bestaat Calamba uit vierenvijftig barangays, waarvan er zeven het Poblacion vormen. Dit centrale cluster – ooit de gehele gemeente – heeft de hoogste bevolkingsdichtheid en fungeert als het commerciële en maatschappelijke hart. Hier vormt de kruising van de Maharlika Highway (Route 1) en de National Highway (Route 66) bij Calamba Crossing het knooppunt van winkels, kantoren en vervoersterminals.

De omliggende barangays vertonen een gevarieerd karakter. Pansol staat nog steeds synoniem voor warmwaterbronnen, terwijl Canlubang is getransformeerd van suikerplantages tot een uitgestrekt woon- en handelsgebied, met Nuvali en Camp Vicente Lim als belangrijkste centra. Deze laatste faciliteit, een militair reservaat, naast twee industrieparken in Canlubang, ondersteunt de lokale werkgelegenheid en veiligheidsoperaties.

Calamba's meest vereerde bezienswaardigheid is het Rizal-heiligdom in het poblacion, het voorouderlijk huis van José Rizal. Het is gerestaureerd en onderhouden als museum en biedt bezoekers een kijkje in de bescheiden bahay na bato-architectuur van midden 19e eeuw en de huiselijke context die de jeugd vormgaf van de man die later schrijver, hervormer en martelaar zou worden.

Vlakbij staat de parochiekerk van St. John the Baptist, herbouwd na de verwoestingen tijdens de oorlog en nog steeds een centrum van gemeenschapsleven. Naast het heiligdom en de kerk staat in Rizal Park – ook wel bekend als de Plaza – een 7 meter hoog standbeeld van Rizal. De hoogte symboliseert de 22 talen en dialecten die Rizal in zijn geschriften sprak. De sokkel telt vijftien treden, waarmee hij een decennium na zijn geboorte in 1861 markeert. Jarenlang was dit het hoogste monument voor Rizal ter wereld, totdat een installatie in Santa Cruz het inhaalde tijdens de Palarong Pambansa in 2014, die werd ingehuldigd door president Benigno Aquino III ter gelegenheid van Rizals 150-jarig bestaan ​​op 19 juni 2011.

Een ander stadssymbool is de Calamba Claypot, oftewel "Calambanga", een torenhoge potconstructie die verwijst naar de lokale folklore rond de naamgeving van de stad. Volgens de legende verwarden dorpelingen het woord "kalamba" met de kleikruiken die gebruikt werden voor wateropslag, en de naam bleef bestaan.

Daarnaast biedt de stad Republic Wakepark in het Nuvali-ontwikkelingsgebied, een waterski- en wakeboardfaciliteit die sportliefhebbers trekt, en Calamba Island, een klein eilandje in Laguna de Bay dat dienstdoet als weekendverblijf voor picknickers en kampeerders.

In 2013 opende burgemeester Justin Marc SB. Chipeco het Buhayani Festival om zowel de vooruitgang van de stad als haar beroemdste zoon te vieren. De naam is een samenvoeging van "buhay" (leven) en "bayani" (held), en verwijst naar twee thema's: het leven van José Rizal en het idee dat elke burger heldendom kan nastreven in dagelijkse actie. De slogan - "Het leven van een held, het leven van een held" - staat symbool voor die twee concepten.

De festivalactiviteiten omvatten educatieve, culturele en maatschappelijke programma's. "Kuwentong Bayani" brengt een aantal leerlingen uit groep 5 in gesprek over Rizals leven; de "Talinong Rizal Quiz Bee" test de kennis van zijn werk; sportonderdelen omvatten de Buhayani Football Cup; een banenbeurs op Onafhankelijkheidsdag brengt werkgevers in contact met lokaal talent; en streetdance, fanfarewedstrijden en het Baile de Gala benadrukken artistieke expressie. Gemeenschapswerk zoals de Buhayani Eye Care Mission breidt de gezondheidszorg uit.

Burgemeester Chipeco verklaarde in een verklaring ter gelegenheid van het festival: "We willen onze nationale held modern en relevant maken in de huidige uitdagende tijden, en we willen de heldhaftigheid vieren die in elke Filipino leeft." Het festival positioneert Calamba niet alleen als hoeder van Rizals nalatenschap, maar ook als een gemeenschap die vastbesloten is om patriottisch enthousiasme nieuw leven in te blazen om de uitdagingen van deze tijd het hoofd te bieden.

Calamba herbergt meerdere instellingen voor hoger onderwijs, waaronder afdelingen van staatsuniversiteiten en particuliere hogescholen. Deze richten zich niet alleen op stadsbewoners, maar ook op studenten uit naburige steden, wat de regionale centrumpositie van Calamba versterkt. Basisscholen en middelbare scholen – zowel openbaar als particulier – zijn verspreid over de barangays, terwijl de gezondheidszorg bestaat uit een mix van overheidsziekenhuizen, plattelandsgezondheidscentra en privéklinieken.

Calamba staat op het kruispunt van geschiedenis en moderniteit. De welvaart, geworteld in de maakindustrie en de dienstverlenende sector, financiert infrastructuuruitbreidingen die de druk van de bevolkingsgroei opvangen. Zowel bestaande als geplande vervoersverbindingen beloven de stad nauwer te integreren met Metro Manila en de zuidelijke provincies van Luzon. Toch blijft in gemeentehuizen en gemeenschapscentra de aandacht voor cultureel erfgoed en maatschappelijk welzijn bestaan: de Rizal-schrijn, het Claypot-monument en het Buhayani-festival getuigen allemaal van burgertrots en historisch besef.

De ligging van de stad – waar meer, vlakte en berg samenkomen – blijft zowel de materiële vooruitgang als de identiteit ervan bepalen. Van de rustige warmte van de warmwaterbronnen van Pansol tot de bruisende straten van de Poblacion, combineert Calamba het vertrouwde ritme van het leven in een kleine stad met de energie van een regionaal knooppunt. De toekomst zal waarschijnlijk verdere verdichting, nieuwe economische ontwikkelingen en uitgebreide onderwijs- en gezondheidsdiensten met zich meebrengen. Door dit alles heen blijft de geest van de "Mensen van Rizal's Thuis" bestaan: ijverig, bedachtzaam en klaar om de volgende fase van hun ontvouwende verhaal tegemoet te treden.