Zhuhai

Zhuhai beslaat een smalle strook land aan de westelijke oever van de monding van de Parelrivier, waar zoet water de Zuid-Chinese Zee ontmoet. De naam, in het Chinees vertaald als "Parelzee", verwijst zowel naar de ligging aan de kust als naar de oorsprong van de stad aan een riviermonding die al lang geliefd was vanwege de visserij en handel. Sinds de verheffing tot stad in 1979 heeft Zhuhai de aandacht getrokken vanwege de ligging aan zee en het beleid dat gericht is op het versnellen van de groei en het openstellen van de regio voor extern kapitaal.

Zhuhai grenst in het westen aan Jiangmen, in het noorden aan Zhongshan en in het zuidoosten aan Macau en vormt een hoek van de dichtbevolkte cluster van gemeenten in de Parelrivierdelta. Aan de overkant van de riviermonding liggen Shenzhen en Hongkong, beide bereikbaar via water of een brug. Binnen de eigen grenzen ligt de stedelijke kern in het district Xiangzhou, direct grenzend aan Macau, waar de grensovergangen bij Gongbei en de Lotusbrug dagelijkse stromen forenzen en vracht verwerken.

In 1980 wees de centrale overheid Zhuhai aan als een van de vier eerste Speciale Economische Zones. Deze status introduceerde belastingvoordelen, gestroomlijnde douaneprocedures en soepelere controles op buitenlandse investeringen. De planners hadden een veelzijdig knooppunt voor ogen, waar havenactiviteiten, wetenschap en onderwijs, toerisme en transport zouden worden gecombineerd. De nabijheid van de stad tot Macau bood een toegangspoort tot overzeese markten en versterkte de handelsbetrekkingen die lange tijd via koloniale havens op het schiereiland hadden bestaan.

In de loop der decennia volgde de infrastructuur het beleid. Een diepwaterhaven in Gaolan werd opengesteld voor grote vrachtschepen, terwijl de kleinere haven van Jiuzhou zich specialiseerde in passagiersvervoer. Investeringen van in totaal meer dan 10 miljard dollar in 2008 weerspiegelden toezeggingen van multinationals zoals ExxonMobil, BP en Siemens. Als onderdeel van het algemene plan voor de Parelrivierdelta, goedgekeurd door de Staatsraad, kreeg Zhuhai de status van middelgrote havenmetropool, met zowel regionale logistieke clusters als clusters van niche-industrieën.

Het Xiangzhou District behoort, samen met Macau, tot de Guangdong-Hongkong-Macau Greater Bay Area, momenteel 's werelds meest bevolkte bebouwde regio. De volkstelling van 2020 telde meer dan 65 miljoen inwoners in steden als Shenzhen, Dongguan, Foshan en Zhongshan. Hoewel Hongkong bestuurlijk gezien gescheiden blijft, hebben stedelijke uitbreiding en transportverbindingen de kloof tussen deze centra verkleind, waardoor Zhuhai is uitgegroeid tot een aaneengesloten gordel van productiegebieden, kantorenparken en nieuwe woonwijken.

Zhuhai, oorspronkelijk een Kantoneestalige stad, bestaat nu uit een groot aantal Mandarijnsprekenden die vanuit de provincies in het binnenland zijn gemigreerd. Ze komen voor banen in de bouw, fabrieken of in de dienstensector en sluiten zich aan bij vaste bewoners wiens families al generaties lang in de rivieren van de delta werken. Deze demografische verschuiving heeft de lokale handel en het sociale leven veranderd: winkels en scholen bieden beide dialecten aan; eetgelegenheden variëren van traditionele viskraampjes tot noedelrestaurants in noordelijke stijl.

Het klimaat van de stad heeft haar reputatie als een plek om te wonen en te bezoeken in de wintermaanden gevormd. Vochtige subtropische omstandigheden zorgen voor lange, warme zomers, afgewisseld met onweersbuien, en korte, droge winters met gemiddelde temperaturen rond de 18 °C. Vorst of sneeuw is nooit in de stadskern voorgekomen en extreme hittegolven blijven zeldzaam. Een rapport uit 2014 van de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen noemde Zhuhai de meest leefbare stad van China, een oordeel dat wordt versterkt door de aanhoudende vraag naar woningen van gepensioneerden uit het noorden die mildere winters zoeken.

Het bestuurlijke gebied van Zhuhai omvat zo'n 690 kilometer kustlijn en 217 eilanden, waarvan 147 groter zijn dan 500 vierkante meter. De eilanden voor de kust – Hengqin, Qi'ao en Yeli – zijn met elkaar verbonden door middel van verhoogde wegen en bruggen en vormen uitbreidingen van het wegennet van het vasteland. Daarachter ligt de Wanshan-archipel, verspreid over de Zuid-Chinese Zee en in sommige gevallen dichter bij Hongkong dan bij het belangrijkste stedelijke gebied van Zhuhai. Tot 2009 viel Nei Lingding Island onder Zhuhai's jurisdictie, voordat het werd overgedragen aan Shenzhen.

De afgelopen jaren heeft de stad vakbeurzen en tentoonstellingen ontwikkeld tot een pijler van haar economie. Het congrescentrum organiseert evenementen op verschillende gebieden, van maritieme technologie tot consumptiegoederen. Zhuhai introduceerde ook China's eerste permanente racecircuit. Op het lokale circuit zijn nationale series en incidenteel internationale wedstrijden gehouden, wat de interesse van de stad onderstreept om zich te diversifiëren buiten de haven- en fabrieksactiviteiten.

De vliegverbindingen beginnen op Zhuhai Jinwan Airport, voorheen Sanzao Airfield, dat de meeste provinciehoofdsteden verbindt en jaarlijks een vliegshow organiseert. In Xiangzhou ligt Jiuzhou Airport, een faciliteit met een korte landingsbaan en helikopterplatform, die voornamelijk wordt gebruikt voor medische evacuaties en offshore chartervluchten. Macau International Airport, hoewel buiten de grenzen van Zhuhai, ligt dichter bij het stadscentrum dan Jinwan en biedt een "Express Link" die passagiers die naar Hengqin reizen de douane van Macau omzeilt. Sinds september 2018 verkort de Hong Kong-Zhuhai-Macau-brug de toegang tot Hong Kong International Airport, terwijl bus- en veerbootverbindingen Shenzhen Bao'an Airport bedienen.

De spoorweginfrastructuur concentreert zich op het treinstation van Zhuhai, grenzend aan de haven van Gongbei. Hogesnelheidstreinen vervoeren passagiers naar Guangzhou, Beijing, Shanghai, Chengdu en Guilin. Er is een lightrailverbinding in aanbouw die Gongbei met de luchthaven verbindt. Deze moet de reistijd terugbrengen tot ongeveer dertig minuten wanneer deze rond 2024 volledig operationeel is. Een tramlijn die in 2017 werd geopend, werd in januari 2021 gestaakt vanwege technische problemen en een laag reizigersaantal.

Maritieme diensten vormen een aanvulling op het land- en luchtvervoer. Chu Kong Passenger Transport verzorgt veerdiensten van de haven van Jiuzhou naar de Shekou-terminal in Hongkong en rechtstreeks naar de skypier van de luchthaven. In juli 2007 werd een aparte verbinding voor vliegtuigpassagiers naar Hongkong International Airport geopend, die reizigers een naadloze overstap biedt. Havens met natuurlijk diep water geven Zhuhai een unieke status aan de westelijke rand van de delta, in tegenstelling tot de ondiepere havens in het oosten.

Wegverbindingen omvatten de G94 Pearl River Delta Ring Expressway, die het grootstedelijk gebied van Guangzhou omcirkelt en Zhuhai verbindt met het Sanshui District in Foshan. De G0425 Guangzhou-Macau Expressway vormt een directe aftakking van de nationale noord-zuidcorridor. Naast de hoop op toekomstige uitbreidingen in Hengqin, verlichtte de stad in 1999 de grenscongestie met de Lotusbrug, waardoor verkeer werd omgeleid van de drukke grenspost Gongbei.

De stedelijke groei leidde in de jaren tachtig tot zorgen over vervuiling en habitatverlies. Zhuhai reageerde hierop door strenge milieuregels uit te vaardigen en ingenieursbureaus uit Singapore in te schakelen om het stedenbouwkundig plan te verfijnen. Groene zones, parken en kustreservaten vormen nu een buffer voor industriële gebieden. Lokale overheden promoten nieuwe toeristische zones op eilanden voor de kust – Hengqin, Dong'ao, Hebao, Qi'ao en Yeli – en beschermen tegelijkertijd mariene ecosystemen en landbouwgrond aan de kust.

Tegenwoordig combineert Zhuhai zijn oorsprong als vissersdistrict met een rol als havenexploitant, beursorganisator en transportknooppunt. Het milde winterklimaat trekt gepensioneerden. De strategische ligging, versterkt door bruggen en hogesnelheidstreinen, verbindt de markten op het vasteland met Macau en Hongkong. De voortdurende nadruk op milieubeheer en toeristische infrastructuur vormt een stad tussen deltastromingen en open zee, waar handel, recreatie en het dagelijks leven zich afspelen langs kustlijnen die ooit alleen dienstdeden als kleine bootjes en visnetten.