Băile Herculane

Băile Herculane nằm ở độ cao 168 mét trong thung lũng sông Cerna, nằm giữa dãy núi Mehedinţi ở phía đông và dãy núi Cerna ở phía tây. Với dân số 3.787 người, thị trấn spa Banat của Romania này quản lý ngôi làng Pecinişca. Quy mô khiêm tốn của thị trấn này che giấu lịch sử cư trú liên tục của con người kéo dài từ thời kỳ đồ đá cũ. Sức hấp dẫn lâu dài của Băile Herculane bắt nguồn từ nguồn nước phun ra ở nhiệt độ từ 38°C đến 60°C, chứa lưu huỳnh, canxi, natri và các nguyên tố vi lượng được cho là mang lại lợi ích trị liệu. Trong diện tích nhỏ gọn của mình, thị trấn này gói gọn hàng thiên niên kỷ nỗ lực của con người, tham vọng đế quốc và sự tái tạo hiện đại.

Các cuộc điều tra khảo cổ học tại Peştera Hoţilor—“Hang động của những tên trộm”—đã tiết lộ các lớp cư trú liên tiếp. Các hiện vật Mousterian chứng thực sự hiện diện của người Neanderthal, trong khi các tập hợp Epigravettian muộn nói lên sự liên tục của thời kỳ đồ đá giữa. Các trầm tích thời kỳ đồ đá mới sau đó chỉ ra các cộng đồng nông nghiệp định cư đã coi thung lũng Cerna vừa là nơi trú ẩn vừa là nguồn tài nguyên. Phả hệ tiền sử sâu sắc này tạo tiền đề cho việc người La Mã chiếm đoạt địa điểm này, khi họ đặt tên cho nó là Ad Aquas Herculis. Theo truyền thuyết, Hercules đã dừng lại ở đây để tắm; người La Mã đã chấp nhận huyền thoại này, dựng lên các khu phức hợp tắm công phu được trang trí bằng sáu bức tượng đại diện cho vị á thần. Một bản sao bằng đồng của một tác phẩm điêu khắc như vậy, được đúc vào năm 1874, vẫn ngự trị Quảng trường Hercules cho đến ngày nay.

Các cơ sở nhiệt La Mã, được lập bản đồ lần đầu tiên vào năm 1774, cho thấy một dãy gồm mười một phòng được bố trí xung quanh hai hồ bơi chính. Bể bơi hình tròn, đường kính năm mét, đi xuống sàn bằng các bậc thang xếp tầng; phía sau nó là một bể hình chữ nhật có kích thước 8 mét x 4,2 mét. Trên bờ sông dốc, năm tòa nhà phụ trợ che chở cho các suối khác. Dấu chân kiến ​​trúc mở rộng đến một giảng đường - hiện đã bị thu hẹp thành đống đổ nát - nằm cách bờ trái của con sông khoảng 43 mét với đường kính ngoài là 47,4 mét. Các nhà quy hoạch người Áo vào những thế kỷ sau đã bảo tồn những di tích này bằng cách tích hợp chúng vào một công viên có sân hiên có bãi cỏ thẳng đứng và những lối đi dạo neo giữ trung tâm thị trấn.

Cuộc tranh giành đế quốc và sự hỗn loạn quân sự đã in dấu lên Băile Herculane. Vào mùa hè năm 1788, sau một thất bại của quân Áo tại Mehadia, quân đội Ottoman đã chiếm thị trấn vào ngày 7 tháng 9 và tiến về Caransebeş. Mười một tháng sau, vào cuối tháng 9 năm 1789, quân Áo đã tái khẳng định quyền kiểm soát. Không bên nào trong hai đế chế này nán lại đủ lâu để dựng lên các tượng đài mới, nhưng cuộc đụng độ vũ trang đã nhấn mạnh sức nặng chiến lược của hành lang Cerna. Những thế kỷ sau đó chứng kiến ​​sự đầu tư của Habsburg vào spa, ngay cả khi các giáo đoàn Chính thống giáo và Công giáo La Mã địa phương thiết lập được chỗ đứng tôn giáo lâu dài ở vùng rìa của nó.

Về mặt khí hậu, Băile Herculane được ghi nhận là lục địa ẩm với các điểm uốn cận Địa Trung Hải. Mùa đông lạnh nhưng được điều hòa bởi vùng trũng nội núi, mùa hè ấm áp nhưng được điều hòa bởi độ cao. Lượng mưa phân bố tương đối đều trong suốt cả năm, duy trì cả rừng rậm trên các sườn đồi liền kề và hệ sinh thái ven sông dọc theo Cerna. Sự ion hóa khí quyển, một hiện tượng được cho là do sự tương tác của hơi nước với các suối khoáng, góp phần tạo nên sức hấp dẫn hiện đại của spa bên cạnh các bồn tắm nước nóng giàu đồng vị phóng xạ.

Di sản Đông La Mã, được khẳng định lại bởi các kiến ​​trúc sư Áo-Hung, đã tạo ra một hình thái đô thị trường tồn ngay cả khi mỗi thời đại để lại dấu ấn của nó. Trong thời kỳ giữa hai cuộc chiến tranh, việc khai trương khách sạn H Cerna vào năm 1930 báo hiệu sự hồi sinh của chế độ bảo trợ Tây Âu. Những thập kỷ Cộng sản sau đó đã chứng kiến ​​việc xây dựng các khách sạn bê tông cao tầng—Roman, Hercules A và B, Afrodita, Minerva, Diana trong số đó—nổi lên trên các mái vòm và hàng cột lịch sử. Những công trình kiến ​​trúc nguyên khối này, biểu tượng của du lịch đại chúng những năm 1960, đã cung cấp chỗ ở cho công nhân nhà máy và người về hưu tại các khu nghỉ dưỡng sức khỏe do nhà nước trợ cấp. Những mặt tiền phong hóa của chúng hiện in bóng trên thung lũng, gợi nhớ về thời kỳ mà các phương pháp chữa bệnh spa tập thể đã làm lu mờ sự giải trí cá nhân.

Sự tư nhân hóa sau năm 1989 đã thúc đẩy một cảnh quan phân nhánh. Một làn sóng các nhà nghỉ tư nhân và khách sạn boutique xuất hiện dọc theo bờ sông, các sân hiên của họ nhìn ra dòng chảy trong vắt của Cerna. Tuy nhiên, nhiều phòng tắm thời Áo-Hung đã xuống cấp do bị bỏ bê và quản lý kém. Để ứng phó, những người ủng hộ địa phương đã thành lập Dự án Herculane vào cuối những năm 2010 để ổn định và khôi phục các công trình lịch sử. Công việc của họ đã bắt đầu ngăn chặn sự xuống cấp, phục hồi các mặt tiền tân cổ điển và gia cố nền móng cho việc bảo tồn trong tương lai.

Danh tiếng của Băile Herculane như một khu nghỉ dưỡng spa lâu đời nhất của Romania không chỉ dựa trên truyền thuyết. Nơi đây nằm trong số những điểm đến spa cố định đáng kính nhất của Đông Âu. Các liệu pháp của nơi này bao gồm các phòng tắm nước nóng, hít khí dung, điện trị liệu, các chương trình vật lý trị liệu và quấn bùn parafin-sapropelic. Mofettas—các phòng điều trị phát ra khí carbon dioxide—nằm cạnh các cơ sở xông hơi khô và liệu pháp đông lạnh. Các hồ bơi thủy động trị liệu tổ chức các bài tập dưới nước có hướng dẫn trong khi các buổi phản xạ học và châm cứu giải quyết các bệnh về thần kinh, da liễu và nhi khoa. Phục hồi chức năng tim mạch chia sẻ không gian với các giao thức nắn xương và thấp khớp. Sự tích hợp của các phương thức như vậy phản ánh cả sự giàu khoáng chất của các suối nước nóng và các truyền thống y học đã tích tụ xung quanh chúng.

Các chuyến du ngoạn tự nhiên nằm ở rìa địa hình canh tác. Những con đường mòn từ khu nghỉ mát xuyên qua khu bảo tồn thiên nhiên Domogled–Caraş Gorge, nơi những vách đá vôi cao chót vót trên nhánh sông Nera. Thác nước Beușnița đổ xuống theo một loạt các bậc thang trước khi đổ xuống các hồ nước trong vắt. Tượng Nhân sư Banat, một tảng đá bất thường được chạm khắc bởi hàng thiên niên kỷ băng giá, quan sát thung lũng như một người lính canh im lặng. Hồ Devil, được hình thành trong một trận lở đất, lấp đầy một vùng trũng bằng nước màu ngọc lục bảo, độ sâu của nó được che phủ trong huyền thoại. Banat Semmering, một tuyến đường sắt đầu tiên uốn lượn qua những khu rừng lăng kính và cầu cạn, gợi lên tinh thần cần cù của thế kỷ 19. Hang Comarnic tạo ra những nhũ đá lấp lánh dưới ánh đuốc. Mỗi địa điểm nằm trong hành trình kéo dài nửa ngày, mở rộng lời hứa trị liệu của spa đến cõi siêu việt của thiên nhiên.

Kiến trúc tôn giáo bổ sung chiều kích tâm linh vào hình ảnh của thị trấn. Nhà thờ Chính thống giáo Romania về Sự biến hình nằm trên một địa điểm được thánh hiến bởi linh mục Nicolae Stoica de Haţeg vào năm 1799. Được đánh dấu bằng một cây thánh giá bằng gỗ, mặt đất bắt đầu chuyển đổi theo thỏa thuận hợp đồng vào ngày 12 tháng 9 năm đó. Thợ thủ công Lorentz Seewald của Orşova đã hoàn thành công trình bằng đá vào ngày 6 tháng 8 năm 1804, khánh thành lễ hội Sự biến hình như lễ kỷ niệm bổn mạng của nhà thờ. Gần đó, nhà nguyện Công giáo La Mã về Sự lên trời của Đức Mẹ Đồng trinh Maria, hoàn thành vào năm 1838, tích hợp các cột Ionic bên dưới một mái đầu hồi có khắc ngày thánh hiến. Một tháp chuông thanh mảnh mọc lên phía sau, có thể lên bằng cầu thang quanh co được vạch ra trên sườn rừng.

Dân số phản ánh cả xu hướng giảm dân số và các đường nét văn hóa lâu dài. Trong khoảng thời gian từ cuộc điều tra dân số năm 2011 đến năm 2021, dân số đã giảm từ 5.008 xuống còn 3.787. Thành phần dân tộc ghi nhận 83,81 phần trăm là người Romania, 1,66 phần trăm là người Roma và 13,97 phần trăm không xác định. Về mặt thú nhận, 82,31 phần trăm tự nhận là Chính thống giáo và 1,85 phần trăm là Công giáo La Mã, với 14,47 phần trăm không được báo cáo. Những con số như vậy nhấn mạnh áp lực kép của tình trạng di cư ra khỏi vùng nông thôn và sức hấp dẫn của các trung tâm đô thị, ngay cả khi việc tái đầu tư vào spa mang lại những cơ hội mới cho địa phương về dịch vụ và lòng hiếu khách.

Sự phục hồi kinh tế diễn ra sau những cải thiện về cơ sở hạ tầng gần đây. Mạng lưới đường bộ nối Băile Herculane với Reşiţa và Drobeta-Turnu Severin đã được trải lại mặt đường, rút ​​ngắn thời gian di chuyển cho khách du lịch trong khu vực. Một đập thủy điện tại điểm cuối của Cerna cung cấp điện cho lưới điện của thị trấn và cho phép dòng chảy của sông được điều tiết, ổn định môi trường nước. Internet băng thông rộng hiện đã mở rộng đến các thôn xóm ngoại vi, tạo điều kiện cho công việc từ xa và thu hút nhóm nhân khẩu trẻ hơn. Các doanh nghiệp nhỏ trong lĩnh vực thương mại, thủ công mỹ nghệ và ẩm thực đã bén rễ, cung cấp các loại pho mát địa phương, giăm bông hun khói, rượu thủ công và bánh ngọt kết hợp giữa ảnh hưởng của Banat với truyền thống của Transylvania.

Vị trí chiến lược gần biên giới quốc gia—cách Quận Mehedinţi tám km và cách Serbia 25 km—đặt Băile Herculane như một ngã tư của các nền văn hóa. Du khách từ Timişoara, Belgrade và Zagreb tụ họp tại các suối của thị trấn, bị thu hút bởi lời hứa về sự phục hồi sức khỏe nằm trong một cảnh quan được kiến ​​tạo bởi kiến ​​tạo và thời gian. Những hướng dẫn viên địa phương, thấm nhuần cả di sản của Romania và Hungary, kể lại những truyền thuyết về Hercules và kể lại những cuộc đối đầu giữa Ottoman và Áo với sự nhiệt tình như nhau. Những câu chuyện như vậy, vừa mang tính học thuật vừa mang tính giai thoại, chứng thực cho bản sắc đa dạng của thị trấn.

Các khoản đầu tư hiện đại đã tuân thủ các tiêu chuẩn bảo tồn nghiêm ngặt. Các khách sạn mới sử dụng vật liệu ít tác động và kết hợp mái nhà xanh để hài hòa với các khu rừng xung quanh. Các nhà khách được tân trang theo phong cách cổ điển triển khai vật liệu cách nhiệt giúp giảm mức tiêu thụ năng lượng vào mùa đông. Cơn sốt xây dựng của khu vực tư nhân đã được điều chỉnh theo các quy định của thành phố nhằm bảo vệ tầm nhìn đến các di tích quan trọng và cấm các khối bê tông quá khổ. Các kiến ​​trúc sư cảnh quan đã trồng lại các bậc thang bằng hệ thực vật bản địa—cây dẻ gai, cây trăn và cây sồi—khôi phục các hành lang đa dạng sinh học cho hệ động vật đặc hữu.

Khi đại dịch do vi-rút corona lắng xuống vào đầu những năm 2020, Băile Herculane đã chứng kiến ​​sự gia tăng mạnh mẽ của du lịch trong nước. Các gia đình người Romania có ý thức về sức khỏe và những du khách đi một mình đều tìm kiếm những lợi ích kết hợp của việc ngâm mình trong khoáng chất và không khí trên núi. Các lễ hội văn hóa do các tổ chức phi chính phủ tổ chức, với các buổi biểu diễn nhạc thính phòng trong các tàn tích của nhà hát ngoài trời, đã tận dụng âm thanh và bầu không khí của thị trấn. Các cuộc triển lãm tạm thời về các hiện vật La Mã, được mượn từ các bảo tàng quốc gia, đã giáo dục các thế hệ trẻ hơn về di sản cổ điển của địa điểm này. Một học viện mùa hè dành cho sinh viên y học spa hiện đang họp hàng năm, thu hút các giảng viên từ Bucharest và Vienna.

Lời hứa của Băile Herculane nằm ở sự cân bằng giữa khát vọng của con người và nguồn tài nguyên địa chất. Những dòng nước từng xoa dịu quân đoàn La Mã tiếp tục thu hút du khách thế kỷ 21. Những tác phẩm chạm khắc đá về Hercules thể hiện sự cộng hưởng huyền thoại vượt qua các thời đại, trong khi các hồ nước nóng được thiết kế hiện đại phục vụ cho việc phục hồi dựa trên bằng chứng. Những sườn núi ôm ấp thị trấn như những cánh tay bảo vệ, những rặng núi vang vọng tiếng bước chân thời tiền sử. Cả quá khứ và hiện tại giao thoa tại đây, nơi sự yên tĩnh của thị trấn nhỏ nhường chỗ cho dòng chảy ngầm của sự chữa lành và lịch sử.

Câu chuyện về Băile Herculane vẫn chưa được viết ra ngoài những con đường mòn đã mòn, vì thị trấn này phát triển trong cuộc đối thoại với các suối và đá của nó. Mỗi thời đại đã khắc họa những chương mới: lò sưởi thời tiền sử, phòng tắm La Mã, khu vườn Habsburg, tòa nhà chọc trời xã hội chủ nghĩa và các điền trang hậu cộng sản. Tuy nhiên, Sông Cerna vẫn tồn tại, tạo nên một lối đi liên tục qua đá và ký ức. Bước vào Băile Herculane là bước vào bản palimpsest sống động của nền văn hóa spa châu Âu—một minh chứng lâu dài cho sự tương tác giữa truyền thuyết, khoa học và mong muốn phục hồi đơn giản của con người.