Azerbaixhan

Turizmi është një komponent i rëndësishëm i ekonomisë së Azerbajxhanit. Në vitet 1980, vendi ishte një destinacion popullor turistik. Megjithatë, rënia e Bashkimit Sovjetik, si dhe Lufta e Nagorno-Karabakut në vitet 1990, dëmtuan sektorin e turizmit dhe reputacionin e Azerbajxhanit si një destinacion turistik.

Sektori i turizmit nuk filloi të ringjallej deri në vitet 2000, dhe kombi ka parë më pas një rritje të shpejtë të numrit të vizitorëve dhe qëndrimeve brenda natës. Azerbajxhani ka qenë gjithashtu një destinacion popullor për turizmin fetar, spa dhe kujdesin shëndetësor në vitet e fundit. Gjatë dimrit, Shahdag Mountain Resort ofron ski me pajisje moderne.

Zhvillimi i Azerbajxhanit si një destinacion elitar turistik është një objektiv kyç për qeverinë e Azerbajxhanit. Është pjesë e një plani kombëtar për ta bërë turizmin një kontribues të rëndësishëm, nëse jo të vetmin, në ekonominë e Azerbajxhanit. Këto aktivitete drejtohen nga Ministria e Kulturës dhe Turizmit të Azerbajxhanit.

Azerbajxhani ndodhet në zonën e Kaukazit Jugor të Euroazisë, që përfshin Azinë Perëndimore dhe Evropën Lindore. Ndodhet midis gjerësisë gjeografike 38° dhe 42° në veri dhe gjatësisë 44° dhe 51° lindore. E gjithë gjatësia e kufijve tokësorë të Azerbajxhanit është 2,648 kilometra (1,645 mi), me Armeninë që llogaritet për 1007 kilometra, Irani llogaritet për 756 kilometra, Gjeorgjia me 480 kilometra, Rusia me 390 kilometra dhe Turqia me 15 kilometra. Vija bregdetare shtrihet për 800 kilometra (497 milje), ndërsa gjerësia e pjesës së Azerbajxhanit të Detit Kaspik është 456 kilometra (283 mi). Zona e Azerbajxhanit shtrihet 400 km (249 mi) nga veriu në jug dhe 500 km (311 mi) nga perëndimi në lindje.

Azerbajxhani dominohet nga tre veçori gjeografike: Deti Kaspik, vija bregdetare e të cilit siguron një kufi natyror në lindje; vargmalet e Kaukazit të Madh në veri; dhe rrafshnaltat e gjera në mes të vendit. Ekzistojnë gjithashtu tre vargmale, Kaukazi i Madh dhe i Vogël, si dhe malet Talysh, të cilat përfshijnë rreth 40% të kombit. Mali Bazardüzü (4,466 m) është pika më e lartë e Azerbajxhanit, ndërsa Deti Kaspik (28 m) është pika më e ulët. Azerbajxhani është shtëpia e pothuajse gjysmës së të gjithë vullkaneve të baltës në planet; këto vullkane u nominuan gjithashtu për mrekullitë e reja të natyrës.

Rrugët ujore sipërfaqësore janë burimet kryesore të ujit. Megjithatë, vetëm 24 nga 8,350 lumenjtë janë më të gjatë se 100 kilometra (62 milje). Të gjithë lumenjtë derdhen në Detin Kaspik në lindje të vendit. Sarysu (67 km2) është liqeni më i madh, ndërsa Kur (1,515 km) është lumi më i gjatë, që të dyja janë ndërkufitare. Katër ishujt kryesorë të Azerbajxhanit në Detin Kaspik kanë një sipërfaqe prej më shumë se tridhjetë kilometra katrorë.

Që nga pavarësia e Azerbajxhanit në vitin 1991, qeveria e Azerbajxhanit ka bërë përpjekje të konsiderueshme për të mbrojtur ekologjinë e vendit. Megjithatë, mbrojtja kombëtare e mjedisit filloi të përmirësohej realisht pas vitit 2001, kur buxheti i shtetit u zgjerua për shkak të fondeve shtesë të siguruara nga gazsjellësi Baku-Tbilisi-Cejhan. Zonat e mbrojtura u katërfishuan në katër vjet dhe aktualisht mbulojnë 8% të sipërfaqes së vendit. Që nga viti 2001, qeveria ka krijuar shtatë rezerva të mëdha dhe pothuajse katërfishoi ndarjen buxhetore për ruajtjen e mjedisit.

Peizazh

Azerbajxhani ka një gamë të larmishme peizazhesh. Mbi gjysma e masës tokësore të Azerbajxhanit përbëhet nga kreshta malore, kreshta, yaila dhe pllaja që ngrihen në nivele hipsometrike prej 400-1000 metrash (duke përfshirë ultësirën e mesme dhe të poshtme), 100-120 metra në disa vende (Talis, Jeyranchol- Ajinohur, dhe Langabiz-Alat foreranges), dhe 0–50 metra në të tjera (Qobustan, Absheron). Pjesa e mbetur e topografisë së Azerbajxhanit përbëhet nga fusha dhe ultësira. Shenjat hipsometrikë në Kaukaz variojnë nga afërsisht 28 metra përgjatë bregut të Detit Kaspik deri në 4,466 metra (mali Bazardüzü).

Klima e Azerbajxhanit ndikohet kryesisht nga masat ajrore të ftohta arktike të anticikloneve skandinave, anticikloneve të buta siberiane dhe anticikloneve të Azisë Qendrore. Terreni i larmishëm i Azerbajxhanit ndikon në mënyrën se si masat ajrore i afrohen kombit. Kaukazi i Madh mbron kombin nga efektet e drejtpërdrejta të masave ajrore të ftohta nga veriu. Si rezultat, shumica e ultësirave dhe fushave të vendit kanë një klimë subtropikale. Ndërkohë, ultësirat dhe shpatet kanë shkallë të lartë të rrezatimit diellor.

Azerbajxhani ka nëntë nga njëmbëdhjetë zonat klimatike të botës. Julfa dhe Ordubad kishin temperaturat më të ulëta absolute prej 33 gradë Celsius (27.4 gradë Fahrenheit) dhe temperaturat e larta absolute prej 46 gradë Celsius (114.8 gradë Fahrenheit). Reshjet më të larta vjetore bien në Lankaran (1,600-1,800 mm ose 63-71 inç) dhe më të ulëtat në Absheron (200 deri në 350 mm ose 7.9 deri në 13.8 inç).

Lumenjtë dhe liqenet janë përbërësit kryesorë të sistemeve ujore të Azerbajxhanit; ato u zhvilluan gjatë një periudhe të gjerë kohore gjeologjike dhe u ndryshuan në mënyrë të konsiderueshme gjatë asaj kohe. Kjo është veçanërisht e dukshme në mbetjet e lumenjve të lashtë të vendosur në të gjithë vendin. Sistemet ujore të vendit po ndryshojnë vazhdimisht si rezultat i forcave natyrore dhe aktivitetit industrial të iniciuar nga njeriu. Sistemet ujore të Azerbajxhanit përfshijnë lumenj artificialë (kanale) dhe pellgje. Për sa i përket disponueshmërisë së ujit, Azerbajxhani është më pak se mesatarja globale, me rreth 100,000 metra kub (3,531,467 këmbë kub) ujë për kilometër katror në vit. Kur është themeli për të gjithë rezervuarët e mëdhenj të ujit. Hidrografia e Azerbajxhanit lidhet kryesisht me pellgun e Detit Kaspik.

Azerbajxhani ka rreth 8,350 lumenj me gjatësi të ndryshme. Vetëm 24 lumenj janë më të gjatë se 100 kilometra. Lumenjtë Kura dhe Aras rrjedhin nëpër ultësirën Kura-Aras dhe janë lumenjtë më të njohur në Azerbajxhan. Lumenjtë që derdhen drejt e në Detin Kaspik burojnë kryesisht në shpatet veriperëndimore të Kaukazit të Madh dhe maleve Talysh dhe kalojnë nëpër fushat e Samur-Devechi dhe Lankaran.

Yanar Dag, që përkthehet si "mal që digjet", është një zjarr me gaz natyror që digjet vazhdimisht në një kodër në gadishullin Absheron në Detin Kaspik afër Baku, i njohur si "vendi i zjarrit". Flakët shpërthejnë në ajër nga një shtresë e hollë, e depërtueshme guri ranor. Është një atraksion turistik për turistët e Baku.

Që nga korriku 2011, afërsisht 52 për qind e të gjithë popullsisë prej 9,165,000 banorësh jetonte në qytete, ndërsa 48 për qind e mbetur jetonte në zona rurale. Femrat përbënin 51% të popullsisë së përgjithshme. Si rezultat, raporti gjinor për të gjithë popullsinë atë vit ishte 0.97 burra për çdo femër.

Shkalla e rritjes së popullsisë në vitin 2011 ishte 0.85 për qind, krahasuar me 1.09 për qind në nivel global. Shkalla e lartë e migrimit është një faktor kryesor që kufizon zgjerimin e popullsisë. Azerbajxhani kishte migrim prej 1.14 për 1,000 banorë në vitin 2011.

Diaspora e Azerbajxhanit është e pranishme në 42 vende, dhe ka qendra të shumta për pakicat etnike brenda Azerbajxhanit, si shoqëria kulturore gjermane "Karelhaus", qendra kulturore sllave, komuniteti azerbajxhano-izraelit, qendra kulturore kurde, shoqata ndërkombëtare Talysh, qendra kombëtare Lezgin " Samur”, komuniteti Azerbajxhano-Tatar, Shoqëria Tatarët e Krimesë, e kështu me radhë.

Sipas regjistrimit të popullsisë të vitit 2009, përbërja etnike e popullsisë është si vijon: 91.60 për qind Azerbajxhanë, 2.02 për qind Lezgë, 1.35 për qind armenë (pothuajse të gjithë armenët jetojnë në rajonin separatist të Nagorno-Karabakut), 1.34 për qind rusë, 1.26 për qind talish. , 0.56 për qind avarët, 0.43 për qind turq, 0.29 për qind tatarë, 0.28 për qind tatë, 0.24 për qind ukrainas, 0.14 për qind tsakhurs, 0.11 për qind gjeorgjianë,

Azerbajxhanët iranianë janë deri tani pakica më e madhe e Iranit. Për më tepër, numri i Azerbajxhanasve etnikë në Iran është dukshëm më i madh se numri i atyre në Azerbajxhanin fqinj. Sipas CIA World Factbook, Azerbajxhanët iranianë përbëjnë të paktën 16% të popullsisë së Iranit.

Myslimanët përbëjnë rreth 98 për qind të popullsisë. Republika e Azerbajxhanit ka përqindjen e dytë më të madhe të popullsisë shiite në botë, me 92 për qind të myslimanëve që janë shiitë dhe 8 për qind sunitë. Fetë e tjera praktikohen nga grupe të ndryshme etnike në vend. Azerbajxhani është një shtet laik që garanton lirinë fetare, sipas nenit 48 të Kushtetutës së tij. Në një sondazh të Gallup të kryer midis 2006 dhe 2008, vetëm 21% e të anketuarve nga Azerbajxhani thanë se feja është një komponent thelbësor i jetës së tyre të përditshme.

Të krishterët përbëjnë rreth 280,000 (3.1 për qind) të pakicave fetare të kombit, me shumicë ruse, ortodokse gjeorgjiane dhe apostolike armene (pothuajse të gjithë armenët jetojnë në rajonin e shkëputur të Nagorno-Karabakut). Kishte 250 katolikë në vitin 2003. Luteranët, Baptistët dhe Molokanët ishin ndër besimet e tjera të krishtera në vitin 2002. Përveç kësaj, ekziston një komunitet i vogël protestant. Azerbajxhani gjithashtu krenohet me një komunitet hebre 2,500-vjeçar; Grupet hebreje vlerësojnë se 10,000-20,000 hebrenj ekzistojnë në Azerbajxhan. Anëtarët e grupeve Bahá', Hare Krishna dhe Dëshmitarët e Jehovait, si dhe pasues të komuniteteve të tjera fetare, jetojnë në Azerbajxhan. Kufizime jozyrtare për lirinë fetare janë vendosur për grupe të caktuara fetare. Sipas një raporti të Departamentit të Shtetit mbi këtë temë, anëtarët e disa organizatave myslimane dhe të krishtera janë arrestuar dhe grupe të shumta kanë vështirësi të regjistrohen në SCWRA.

Azercell, Bakcell, Nar Mobile dhe Azerfon-Vodafone janë tre operatorët celularë.

Numrat përbëhen nga një kod treshifror (i ndryshëm për secilin operator) dhe një numër shtatëshifror. Për shembull, (050)xxx xx xx, (051)xxx xx xx, (055)xxx xx xx, (070)xxx xx xx, ose (077)xxx xx xx. Pothuajse çdo dyqan shet karta për përdorim me operatorë të ndryshëm.

Kodet e zonës

Akchabedi 113, Agdash 193, Agsu 198, Agstafa 244, Astara 195, Babek 136, Baku 12, Balaken 119, Berde 110, Beylagan 152, Bilesuvar 159, Dashkesen 216, Devechi , Hajigabul 115, Horadiz 22, İmishli 232, İsmayilli 234, Jebrayil 167, Jelilabad 140, Julfa 141, ​​Kurdemir 154, Lenkeran 178, Lerik 118, Masalizegechevanchi 114, Masalli 36 145, Oguz 171, Ordubad 157, Qakh 151, Qazakh 150, Qazi Memmed 147, Qebele 156, Qobustan 255, Quba 136, Qubadli 153, Qusar 111, Saatli 136, Sabirayan 144, Sabirayan 279, Sabirayan 140, Sabirayan 160 , Shemaki 150, Sheki 169, Shemkir 133, Sherur 138, Shirvan 168, Siyezen 143, Sumgait 163-265, Terter 136, Tovuz 136, Ujar 176, Khachmaz 177, Khanlar, 241, 136, Khanlar, 197, 190, Khanlar, 18, 64, 246 , Zagatela 231, Zerdab 170.

Azerbajxhani iu bashkua Fondit Monetar Ndërkombëtar, Bankës Botërore, Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Bankës Islamike për Zhvillim dhe Bankës Aziatike për Zhvillim pas arritjes së pavarësisë në vitin 1991. Sistemi financiar i Azerbajxhanit përbëhet nga Banka Qendrore e Azerbajxhanit, banka tregtare , dhe institucionet e kreditit jobankar. Banka Kombëtare (tani Qendrore) u krijua në 1992 në bazë të Bankës Shtetërore të Kursimeve të Azerbajxhanit, një degë e Bankës Shtetërore të Kursimeve të ish-BRSS. Banka Qendrore e Azerbajxhanit është banka qendrore e vendit, me autoritet të emetojë monedhën kombëtare, manatin e Azerbajxhanit, si dhe të mbikëqyrë të gjitha bankat tregtare. UniBank dhe Banka Ndërkombëtare e Azerbajxhanit në pronësi shtetërore, e drejtuar nga Dr. Jahangir Hajiyev, janë dy bankat tregtare më të mëdha në vend.

Norma e inflacionit për tremujorin e parë të vitit 2007 arriti në 1 për qind, e nxitur nga rritja e shpenzimeve dhe e kërkesës. Të ardhurat nominale dhe pagat mujore janë rritur përkatësisht me 16.6 për qind dhe 29 për qind krahasuar me këtë numër, ndërkohë që rritja e çmimeve në sektorin jonaftë ka nxitur inflacionin. Azerbajxhani shfaq simptoma të caktuara të të ashtuquajturës "sëmundje holandeze" për shkak të industrisë së saj energjetike që po zgjerohet me shpejtësi, e cila gjeneron inflacion dhe rrit koston e eksporteve joenergjetike.

Inflacioni kronik i lartë u vu nën kontroll në fillim të viteve 2000. Kjo rezultoi në futjen e një monedhe të re, manatin e ri të Azerbajxhanit, më 1 janar 2006, me qëllim që të forcohen ndryshimet ekonomike dhe të eliminohen mbetjet e një ekonomie të paqëndrueshme.

Raporti i të bërit biznes i Bankës Botërore e quajti Azerbajxhanin një nga dhjetë reformatorët më të mirë në vitin 2008.

Qytetarët e Bjellorusisë, Gjeorgjisë, Kazakistanit, Kirgistanit, Moldavisë, Rusisë, Taxhikistanit, Ukrainës dhe Uzbekistanit nuk kanë nevojë për vizë për qëndrime 90 ditë ose më pak.

Qytetarët e Bahreinit, Kinës, Izraelit (60 ditë), Japonisë, Kuvajtit, Malajzisë, Omanit, Katarit, Arabisë Saudite, Singaporit, Koresë së Jugut, Turqisë (vetëm në Aeroportin Ndërkombëtar Heydar Aliyev) dhe Emiratet e Bashkuara Arabe mund të marrin një 30- vizë ditore në mbërritje.
Qytetarët e Shteteve të Bashkuara gjithashtu mund të marrin vizë pas mbërritjes, por vetëm nëse mbërrijnë me një fluturim të drejtpërdrejtë të Azerbajxhanit Airlines nga New York City.

Vetëm qytetarët iranianë mund të marrin një vizë 15-ditore pas mbërritjes në Nakhchivan.

Pavarësisht se cilit komb që jeni shtetas, nëse keni një emër armen, nuk do t'ju jepet viza.

Vizat me një hyrje mund të merren personalisht ose me postë nga çdo ambasadë e Azerbajxhanit që ofron shërbime konsullore. Vizat nuk mund të merren më në aeroportin Heydar Aliyev të Bakusë. Jashtë Azerbajxhanit, viza të shumta zakonisht nuk jepen. Qytetarët e BE-së zakonisht paguajnë 60 AZN, ndërsa mbajtësit e pasaportave amerikane paguajnë 160 dollarë amerikanë (në varësi të reciprocitetit) për çdo vizë që varion nga një deri në tre muaj në kohëzgjatje.

Nevojitet një letër ftese (LOI) nga një kontakt nga Azerbajxhani.

Ambasada e Azerbajxhanit në Uashington, DC do të japë viza pa një letër ftese nëse qëndrimi juaj në Azerbajxhan është i kufizuar në disa ditë. Shtetasit e huaj që dëshirojnë të qëndrojnë në Azerbajxhan për më shumë se 30 ditë duhet të regjistrohen në policinë lokale brenda tre ditëve nga mbërritja e tyre, sipas legjislacionit të Azerbajxhanit. Banorët e huaj duhet të shkojnë në departamentin e pasaportave të policisë së qarkut dhe të plotësojnë një formular aplikimi. Kostoja e regjistrimit është 9.90 AZN. Nëse nuk regjistroheni brenda tre ditëve të para të mbërritjes, do të gjobiteni me 300 AZN. Nëse jeni ende brenda afatit 30-ditor dhe keni një vizë të dyfishtë ose me shumë hyrje, mund të shkoni në Gjeorgji dhe të rifilloni periudhën 30-ditore.

Sipas faqes së internetit të Ministrisë së Jashtme, është gjithashtu e mundur të aplikoni për një vizë elektronike në internet përmes kompanive të caktuara të udhëtimit.

Vizitorët e huaj që qëndrojnë në Azerbajxhan për më shumë se dhjetë ditë duhet të regjistrohen në Shërbimin Shtetëror të Migracionit brenda dhjetë ditëve pune nga mbërritja e tyre. Dështimi për t'u regjistruar brenda kësaj periudhe kohore do të rezultojë në një dënim prej 300 AZN (2015). Regjistrimi është falas dhe mund të bëhet online duke siguruar një kopje të pasaportës dhe një formular aplikimi të plotësuar, ose personalisht në zyrat e Shërbimit Shtetëror të Migracionit të ndërtuara posaçërisht (një nga zyrat e tilla do të hapet përfundimisht në Stacionin e Trenit, megjithatë ai u mbyll si i 2015). Hotelet mund ta ofrojnë këtë shërbim për klientët e tyre, por vizitorët inkurajohen fuqimisht të kontrollojnë dy herë nëse regjistrimi është përfunduar, pasi hotelet shpesh nuk e bëjnë këtë.

Aeroporti Ndërkombëtar Heydar Aliyev në Baku shërben si porta kryesore ndërkombëtare, me aeroportet e tjera ndërkombëtare (që kryesisht i shërbejnë Moskës dhe Stambollit) të vendosura në qytetin Nakhchivan, Ganja dhe Lankaran.

Transportuesi kryesor është linja ajrore kombëtare AZAL (Azerbaijan Airlines), e cila fluturon në Ganja, Nakhchivan, Tbilisi, Aktau, Teheran, Tel-Aviv, Ankara, Stamboll Atatürk, Stamboll Sahiha Gokchen, Antalia (sezonale), Bodrum (sezonale), Dubai. , Moska, Shën Petersburg, Kiev, Rostov-on-Don, Ürümqi, Mineralniye Vodi, Milan BMI fluturon në Baku shtatë ditë në javë. Lufthansa operon gjithashtu një pjesë të vogël të fluturimeve javore për në Baku (të cilat vazhdojnë në Ashgabat). Turkish Airlines është një tjetër linjë ajrore që lidh Baku me dhe nëpërmjet Stambollit. Ka gjithashtu shumë linja ajrore ruse, ukrainase, uzbeke, iraniane dhe austriake që lidhin Bakun me vende në të gjithë globin. Qatar Airways do të fillojë të fluturojë për në Baku më 1 shkurt 2012, me dy fluturime ditore, një në Tbilisi dhe një në Doha, duke u lidhur me rrjetin e tyre mbarëbotëror.

Azerbajxhani është i lidhur me tren me Gjeorgjinë dhe Rusinë. Për shkak se kufiri rus është i kufizuar për mbajtësit e pasaportave jo të CIS dhe nuk pritet asnjë ndryshim në të ardhmen e afërt, trenat javor për në Moskë përmes Mahachkala nuk janë një alternativë e mundshme për shumicën.

Tbilisi, Gjeorgjia dhe Baku lidhen me një tren gjatë natës. Kjo kushton 26 AZN për t'u larguar nga Azerbajxhani dhe niset nga Baku në orën 20:00 çdo natë. Gjatësia e udhëtimit përcaktohet nga sa kohë kalon në kufi (më gjatë kur hyni në Azerbajxhan). Ky seksion i rrugës po përmirësohet si pjesë e një projekti të financuar pjesërisht nga Azerbajxhani që përfshin ndërtimin e një linje hekurudhore midis Akhalkalaki, Gjeorgji dhe Kars, Turqi. Fillimisht e planifikuar të hapej në vitin 2010, tani pritet të përfundojë në vitin 2012, duke lidhur hekurudhat e Azerbajxhanit me ato të Turqisë përmes Gjeorgjisë. Kur të mbarojë shërbimi Baku-Stamboll, kini kujdes!

Një linjë hekurudhore e brendshme shkon nga Astara në kufirin iranian në Baku dhe ka pritshmëri të mëdha për ndërtimin e një linje lidhjeje prej 300 kilometrash nga Astara në Qazvin, Iran, për të lidhur rrjetin hekurudhor Azerbajxhan dhe Iran. Shërbimi hekurudhor për në Iran, i cili dikur kalonte nga Nakhchivan përmes Armenisë jugore, u ndërpre kur kufiri i Armenisë u mbyll.

Ka rrugë që lidhin të gjitha qytetet e Azerbajxhanit. Ato nuk janë shumë të gjera dhe shumica e tyre kanë vetëm dy korsi. Automjetet private për në kufi mund të organizohen nëpërmjet agjencive lokale të udhëtimit. Exotour, një agjenci udhëtimesh gjeorgjiane, mund të organizojë mbledhjen në Baku dhe dërgimin në Tbilisi. Edhe pse do të jetë më e kushtueshme se marrja e autobusit ose hekurudhës, do të jetë më e shpejtë dhe mund të shoqërohet me shëtitje të bukurive përgjatë itinerarit. Mbani në mend se doganat e Azerbajxhanit do t'ju duhet të paguani një depozitë prej disa mijëra dollarësh për automjetin tuaj.

Çdo ditë, autobusët shkojnë nga Gjeorgjia, Turqia, Irani dhe Rusia për në Azerbajxhan.

Një minibus niset nga kufiri i Gjeorgjisë në Krazny Most (Ura e Kuqe) për afërsisht 10 ose 12 manat (ose 25 lari). Mund të merret në të dyja anët e kufirit (mos u frikësoni nëse duan që ju të paguani në anën gjeorgjiane - ata do të vijnë dhe do t'ju marrin). Megjithatë, insistoni të mbani bagazhin tuaj). Udhëtimi për në Baku duhet të zgjasë rreth 8 orë. Kujdes: ngasja në Azerbajxhan është një përvojë vërtet e frikshme. Pothuajse të gjithë shoferët tregojnë pak respekt për ligjet e rrugës, dhe cilësia e rrugëve në vetvete është jashtëzakonisht e ulët. Nuk është për njerëzit e dobët, kështu që megjithëse udhëtimi i gjatë mund të testojë energjinë tuaj, ai nuk do t'i testojë nervat tuaja. Kontrolloni fluturimet e AZAL nga Tbilisi në Baku paraprakisht për disa pazare të mira.

Kthimi në Tbilisi mund të kapet në stacionin e papërshkrueshëm kaotik të autobusit, i cili gjithashtu funksionon si një qendër tregtare jashtëzakonisht e qetë (merrni autobusin 65 nga jashtë Double Gate në qytetin e vjetër për udhëtimin 20 minuta, i cili ju lë me një shtrirje të dyshimtë prej 400 metrash. rrugë/autostradë me taksistë të bezdisur ku mund të ecësh: Kushton 20q) ose thjesht taksi nga qendra për përafërsisht. 15 manat (ja vlen! ), të cilat autobusët dhe minibusët janë të aksesueshëm nga ky stacion në Tbilisi, ku të dy kushtojnë rreth 12 manat. Stacioni i autobusit 26 ndodhet në pjesën e pasme të nivelit të tokës. Autobusi është disa orë më i ngadalshëm dhe nuk ka siguri që do të të marrin pasi të kalosh kufirin e Gjeorgjisë, ndaj preferohet minibusi.

Çdo ditë, autobusët shkojnë nga Gjeorgjia, Turqia, Irani dhe Rusia për në Azerbajxhan.

Një minibus niset nga kufiri i Gjeorgjisë në Krazny Most (Ura e Kuqe) për afërsisht 10 ose 12 manat (ose 25 lari). Mund të merret në të dyja anët e kufirit (mos u frikësoni nëse duan që ju të paguani në anën gjeorgjiane - ata do të vijnë dhe do t'ju marrin). Megjithatë, insistoni të mbani bagazhin tuaj). Udhëtimi për në Baku duhet të zgjasë rreth 8 orë. Kujdes: ngasja në Azerbajxhan është një përvojë vërtet e frikshme. Pothuajse të gjithë shoferët tregojnë pak respekt për ligjet e rrugës, dhe cilësia e rrugëve në vetvete është jashtëzakonisht e ulët. Nuk është për njerëzit e dobët, kështu që megjithëse udhëtimi i gjatë mund të testojë energjinë tuaj, ai nuk do t'i testojë nervat tuaja. Kontrolloni fluturimet e AZAL nga Tbilisi në Baku paraprakisht për disa pazare të mira.

Kthimi në Tbilisi mund të kapet në stacionin e papërshkrueshëm kaotik të autobusit, i cili gjithashtu funksionon si një qendër tregtare jashtëzakonisht e qetë (merrni autobusin 65 nga jashtë Double Gate në qytetin e vjetër për udhëtimin 20 minuta, i cili ju lë me një shtrirje të dyshimtë prej 400 metrash. rrugë/autostradë me taksistë të bezdisur ku mund të ecësh: Kushton 20q) ose thjesht taksi nga qendra për përafërsisht. 15 manat (ja vlen! ), të cilat autobusët dhe minibusët janë të aksesueshëm nga ky stacion në Tbilisi, ku të dy kushtojnë rreth 12 manat. Stacioni i autobusit 26 ndodhet në pjesën e pasme të nivelit të tokës. Autobusi është disa orë më i ngadalshëm dhe nuk ka siguri që do të të marrin pasi të kalosh kufirin e Gjeorgjisë, ndaj preferohet minibusi.

Shumica e qyteteve janë të lidhura me autobusë, minibusë (marshrutka) dhe taksi. Në këto vende, shpesh ka një qendër, si një terminal autobusësh pranë pazarit. Tarifat e autobusëve dhe minibusëve shpesh shfaqen në manat të vjetra dhe të reja (qupik). Taksitë, nga ana tjetër, kërkojnë aftësi negociuese, të cilat përgjithësisht kërkojnë një kompetencë në gjuhën që shumicës së jo-azerisht/rusisht/turqishtfolësve iu mungon.

• Rajoni i Baku
  Qendra politike, ekonomike dhe kulturore e Azerbajxhanit. Që nga viti 1871, këtu është nxjerrë nafta.
• Rajoni i Ganjës
• Nakhçivan
  Një enklavë në kufirin perëndimor të Turqisë.
• Azerbajxhani verilindor
  Një zonë shumë-etnike në malësitë e Kaukazit të Madh, e mbështjellë me pyje të bukura jeshile.
• Rajoni Sheki
  Një zonë e mrekullueshme malore e gjelbër në kufi me Gjeorgjinë që ka qytetet më tërheqëse të Azerbajxhanit.
• Azerbajxhani jugor
• Rajoni i Talyshit
• Nagorno-Karabak
  Zonë etnike armene e sunduar nga një qeveri sovrane e panjohur. Vetëm përmes Armenisë është e mundur të arrish atje.

Azerbajxhani ka 71 komunitete urbane që kanë statusin zyrtar të qytetit (azerbajxhanisht: şhr). Vetëm tre prej tyre, megjithatë, kanë një popullsi prej më shumë se 300,000 njerëz - Baku, Sumqayit dhe Ganja - dhe Sumgayit është tani një periferi de facto e Bakut. Më poshtë janë vendet më të rëndësishme për t'u vizituar në vend:

Parqet dhe Rezervat Kombëtare

Qytetet dhe fshatrat

Resorts

• Vendi ka dy vende të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s: Qytetin e rrethuar me mure të Baku me Pallatin e Shirvanshah dhe Kullën e Vashës, dhe Peizazhin Kulturor të Artit Shkëmbor të Gokustanit.
• Neft Daşları-Platforma e parë operacionale e naftës në det të detit Kaspik, qyteti mbi det, ndodhet 55 kilometra nga bregu më i afërt.
• Vullkanet e baltës të cilat shpërthejnë në mbi 300 vende në të gjithë vendin, përbëjnë më shumë se gjysmën e totalit në mbarë botën, secila me personalitetin e saj unik.
• Pranë kufirit iranian, mund të gjenden pyje të Kaspikut Hyrcanian.
• Lotët Kyapaz janë një seri prej shtatë liqenesh të bukur alpine pranë malit Kyapaz dhe Nagorno-Karabakh.
• Vizitoni Maiden Tower për pamje spektakolare të qytetit.
• Merrni pjesë në një martesë Azerbajxhani nëse është e mundur.
• Rruga e Martirit ofron pamje të mrekullueshme të Sheshit të Flamurit, Sallës së Kristalit të Baku dhe Detit Kaspik.
• Ecni pa qëllim rreth qytetit të lashtë, duke u përpjekur të humbni dhe të shijoni ambientin e këtij qyteti të bukur të vjetër.
• Vizitoni Pallatin e mrekullueshëm të Shirvanshahs (hyrja pa pagesë 2 manat, shtesë për kamerën)
• Ecni nëpër shëtitore si vendasit.
• Ndryshe nga besimi popullor, vera azere është më se e shijshme dhe megjithëse jo aq e shijshme sa verërat gjeorgjiane apo armene, megjithatë është një trajtim i këndshëm! Gjeni një pijetore aty pranë dhe kaloni kohën!
• Bleni suvenire dhe qilima nga vendasit. Mos u hidhni poshtë nga mbajtësit e tezgave të vazhdueshme. Këmbëngulni, jini të përgatitur për të negociuar dhe mund të merrni disa marrëveshje fantastike!

Specialitetet e Azerbajxhanit përfshijnë lakrën, gjethet e rrushit dhe mishin e mbështjellë me patëllxhanë (kelem, yarpaq, badimjan – dolmasi), kabab (qebap), oriz me maja të ndryshme (plov – pretendohet se plov është mbreti i kuzhinës Azerbajxhan), gutab, dhe qofte (kufta).

Yarpaq dolmasi shpesh konsiderohet si pjatë kombëtare.

Buka është një produkt ushqimor që populli i Azerbajxhanit e vlerëson shumë.

Kuzhina gjeorgjiane, veçanërisht kajpuri (bukë e mbushur me djathë), si dhe ushqime të caktuara ruse (borsh, creps), janë përhapur në të gjithë Azerbajxhanin. Kuzhinat e tjera të disponueshme në Baku përfshijnë ushqimin turk, italian, aziatik, perëndimor dhe ushqim të shpejtë, si dhe ushqim aziatik.

Ayran (një pije jogurti e prodhuar nga qumështi i thartë) dhe sherbeti janë dy pije të njohura lokale (të bëra nga petale trëndafili ose shafran). Ka gjithashtu një shumëllojshmëri verërash me çmime të arsyeshme të bëra nga rrushi vendas, si dhe një gamë e gjerë ujërash minerale që rrjedhin nga burimet natyrore. Limonadat (limonat/dushes) të përgatitura nga dardha ose taragoni janë të disponueshme në disa tregje në Azerbajxhan.

Manati "i vjetër" AZM u zëvendësua nga "manati i ri i Azerbajxhanit" më 1 janar 2007, për shkak të inflacionit, megjithëse tranzicioni është ende në vazhdim, dhe manat e vjetra mund të këmbehen ende me të reja.

Në qarkullim janë kartëmonedhat e reja në prerjet 1, 5, 10, 20, 50 dhe 100 manat e reja të Azerbajxhanit dhe monedha metalike në prerje 1, 3, 5, 10, 20 dhe 50 gapik (AZN0.5). Për shkak se i njëjti projektues ka punuar në të dy grupet, kartëmonedhat kanë një dizajn të qëndrueshëm që është ndjellës për kartëmonedhat euro.

Simboli i ri i manatit të Azerbajxhanit (AZN), simboli i manatit azerbajxhanas.svg, i është caktuar Unicode si U+20BC, megjithëse m. ose njeriu. ndonjëherë përdoren si zëvendësues për simbolin e manatit në biletat e çmimeve dhe në botimet lokale.

Mos harroni se importi dhe eksporti i manatit të ri të Azerbajxhanit është absolutisht i ndaluar. (Mbledhësit mund të eksportojnë sasi modeste të kartëmonedhave të vjetra manat, por jo monedha, pa u ndëshkuar relativ.)

Azerbajxhanasit janë një popull i qetë, por i sjellshëm dhe i sjellshëm.

• Gratë në Azerbajxhan historikisht janë trajtuar me respektin më të madh, siç është rasti në të gjithë rajonin e CIS/ish-BRSS. Udhëtaret femra nuk duhet të habiten apo të indinjohen kur miqtë e tyre meshkuj Azerbajxhanas paguajnë faturat në restorante, hapin çdo derë para tyre, u ofrojnë dorën për t'i ndihmuar të zbresin në atë shkallë të vogël ose i ndihmojnë të mbajnë diçka më të rëndë se një çantë dore - ky nuk është ngacmim seksual apo mospërfillje ndaj grave. Vizitorët meshkuj duhet të jenë të vetëdijshëm se kjo është lloji i sjelljes që shumica e vajzave dhe grave të Azerbajxhanit do të parashikonin gjithashtu prej tyre.
• Nëse jeni të mirëpritur në një shtëpi Azerbajxhani, mos harroni të sillni një dhuratë. Lulet (sigurohuni që të blini një numër tek lulet, pasi një numër çift është i lidhur me funeralet) deri te çokollata (por jo vera apo pije të tjera alkoolike) dhe madje çdo gjë karakteristike e kombit tuaj janë të pranueshme. Ideja që qëndron prapa të tashmes, në vend të parave, është e rëndësishme në kulturën e Azerbajxhanit. Nëse vërtet dëshironi respektin e tyre, falënderojini për ftesën dhe lëvdojini ata. Mos përfitoni nga mikpritja e mikpritësit.
• Kur të mbërrini në shtëpi, hiqni këpucët ose jashtë ose direkt brenda derës, përveç nëse pronari ju lejon shprehimisht ta bëni këtë. Edhe kështu, mund të jetë më e sjellshme të hiqni këpucët. Mund t'ju jepen pantofla për të veshur. Mos u shqetësoni që këmbët tuaja të ndoten; dyshemetë janë po aq të pastra sa muret; Azerbajxhanasit janë njerëz jashtëzakonisht të rregullt dhe të pastër.
• Azerbajxhanasit i respektojnë të moshuaritPrandaj, nëse jeni një person i moshuar, një person me aftësi të kufizuara, një grua shtatzënë ose keni fëmijë me ju, të rinjtë (të rinj) do t'ju japin gjithmonë një vend në një autobus, tramvaj, metro ose forma të tjera publike. transporti.
• Kur takoni dikë më të vjetër ose në një pozicion pushteti, është e sjellshme të përkuleni disi (por jo plotësisht). Individët e rinj zakonisht përshëndesin së pari personat e moshuar ose ata në pozita të pushtetit.
• Siç u tha më parë, konsiderohet e sjellshme të lejohen gratë të hipin dhe të dalin së pari nga autobusi, tramvaji, metroja dhe llojet e tjera të transportit publik, si dhe të hyjnë dhe të dalin nga një dhomë.
• Nëse nuk jeni të njohur me individin, përdorni emrin e tij të parë të ndjekur nga një nderim përkatës. Përdorni "Xanm" - shqiptuar "hanm" - për zonjat ("Zonja"). Përdorni "Cnab" - shqiptohet "jenab" - për meshkujt ("Mr"). Nëse ata mund të komunikojnë në anglisht, përdorni mbiemrin e tyre të ndjekur nga respekti përkatës anglez "Mr". ose "Zonja". Nderuesi anglez "Ms." nuk ekziston në Azerbajxhan, pasi gratë nuk diferencohen (ose diskriminohen) në bazë të statusit të martuar ose të pamartuar, prandaj e quajnë një vajzë të re si "Zonjë". do të konsiderohej e pahijshme dhe fyese.

• Me çdo kusht shmangni ofendimin apo përçmimin e Presidentit Ilham Aliyev, si dhe paraardhësi i tij i menjëhershëm, presidenti i ndjerë Haydar Aliyev, dhe familja Aliyev në përgjithësi, të cilët qeverisin Azerbajxhanin. Kjo përfshin një dënim me burg, si dhe potencialin e largët të dëbimit nga kombi nëse jeni shtetas i huaj. Në fund të vitit 2009, dy të rinj u dënuan me katër vjet burg për portretizimin e Presidentit Ilham Aliyev si një gomar që mban një konferencë shtypi në një video në YouTube.
• Me çdo kusht, shmangni përmendjen e Armenisë dhe armenëve, si dhe luftën e gjatë në Nagorno-Karabakh me Armeninë fqinje, e cila mban rajonin separatist Nagorno-Karabakh. Si pasojë e luftës, Azerbajxhani humbi 14% të tokës së tij dhe ka 800,000 refugjatë dhe njerëz të zhvendosur brenda vendit. Ka shumë armiqësi dhe urrejtje kundër armenëve.
• Shmangni fotografimin e hekurudhave, stacioneve të metrosë dhe gjërave të tjera që qeveria mund t'i konsiderojë si "strategjike". Autoritetet thuhet se kanë arrestuar entuziastë të trenave të huaj nën dyshimin për spiunazh.

Përkundër faktit se 95 për qind e popullsisë është nominalisht myslimanë shiitë, Azerbajxhani është një shtet tërësisht laik që është kryesisht agnostik dhe jo-fetar. Kjo është e vërtetë jo vetëm në qytetet e mëdha, por edhe në qytetet e vogla dhe rajonet rurale. Mos supozoni se dikush që nuk e njihni beson në Zot ose ka një interes të fortë për Islamin ose fetë e tjera. Hetimet në fenë e njerëzve janë përgjithësisht të padëshiruara dhe demonstrimet e besimit duhet të mbahen private jashtë vendeve të adhurimit. Të thuash hirin, për shembull, ka të ngjarë të shkaktojë konfuzion dhe qetësi. Ndërsa shamitë myslimane, kipa, madje edhe bluzat me mbishkrime fetare lejohen, ato i bëjnë shumë Azerbajxhanë të shqetësuar. Mjekra e gjatë mund të ngrejë dyshimet e autoriteteve. Respektojeni dhe në këmbim do të respektoheni.

• Edhe nëse e bëni në heshtje, mos e fryni hundën gjatë vakteve. Kjo shihet si shumë e pasjellshme.
• Edhe nëse e bëni në heshtje, mos i zgjidhni dhëmbët gjatë vakteve. Kjo shihet si shumë e pasjellshme.
• Shmangni ngritjen e këmbëve tuaja kur jeni ulur dhe shmangni shfaqjen e pjesës së poshtme të këmbëve para askujt. Kjo konsiderohet shumë e pasjellshme.
• Mos e drejto gishtin dikujt, qoftë edhe në mënyrë delikate. Kjo konsiderohet e pasjellshme.
• Mos përtypni çamçakëz gjatë një diskutimi ose në vende publike. Kjo shihet si shumë e pasjellshme.
• Mos prekni dikë pa pëlqimin e tij. Kjo shihet si shumë e pasjellshme.
• Mos duroni të përqafoni ose t'i jepni shpulla dikujt, veçanërisht në mjedise zyrtare ose me dikë që sapo keni takuar ose nuk e njihni mjaft mirë. Kjo konsiderohet shumë e pasjellshme.
• Mos bërtisni ose ngrini zërin në publik, veçanërisht në transport publik. Kjo shihet si shumë e pasjellshme.
• Në publik ose mes miqsh, mos përdorni fjalë mallkuese gjatë bisedës ose kur flisni me veten. Kjo shihet si shumë e pasjellshme.

• Mos i buzëqeshni një Azerbajxhani në rrugë pasi me shumë mundësi nuk do të reagojnë në natyrë dhe do t'ju konsiderojnë si të çuditshëm ose të dëmtuar mendërisht. Buzëqeshja në publik është e neveritshme në Azerbajxhan dhe konsiderohet e pasjellshme. Buzëqeshja zakonisht rezervohet për familjen dhe miqtë; buzëqeshja me një të huaj konsiderohet fyese pasi ata do të besojnë se po talleni me të dhe se diçka nuk shkon me veshjen ose flokët e tyre. Për më tepër, një "buzëqeshje perëndimore" përgjithësisht shihet si e rreme, si në "Ju nuk e thoni vërtet atë". Buzëqeshja është ende e pazakontë në shërbimin ndaj klientit pasi shitësit, zyrtarët publikë dhe të tjerët pritet të duken seriozë dhe biznesorë. Në televizion, drejtuesit e lajmeve, parashikuesit e motit, madje edhe drejtuesit e argëtimit rrallë buzëqeshin. Si rezultat, një keqkuptim i shpeshtë për Azerbajxhanët është se ata janë një popull i ftohtë që nuk buzëqesh kurrë; Megjithatë, ata e bëjnë këtë, pasi t'ju njohin dhe bëhen jashtëzakonisht miqësorë dhe të sjellshëm.
• Shprehje të hapura dashurie lejohen në qytetet kryesore dhe destinacionet turistike, megjithëse mund të tërheqin vëmendjen e padëshiruar nga publiku i gjerë. Ai është i neveritshëm dhe duhet shmangur në vende më të largëta. Shfaqjet e jashtme të dashurisë duhet të shmangen nga udhëtarët homoseksualë dhe lezbike, pasi ato padyshim që do të tërheqin vëmendjen e padëshiruar nga popullata e përgjithshme. Shfaqjet e hapura të dashurisë, pavarësisht nga orientimi seksual, konsiderohen të pahijshme.
• Ju do të vini re se Azerbajxhanasit preferojnë të mbajnë zërin e tyre të ulët në publik. Në një diskutim, mos e ngrini zërin. Një diskutim i mirë i qetë është stili azerbajxhanas i drejtimit të biznesit dhe do të vlerësohet shumë. Të folurit në celular gjatë transportit publik ose në restorante konsiderohet e pranueshme, përveç nëse diskutimi është tepër i zhurmshëm dhe shumë "privat".
• Hedhja e mbeturinave konsiderohet e padukshme dhe mund të rezultojë në gjobë. Në trotuare dhe përreth shumicës së dyqaneve, ka shumë kosha mbeturinash dhe kosha mbeturinash.

Megjithëse homoseksualiteti nuk është më i paligjshëm në Azerbajxhan, stigma negative e lidhur me të vazhdon. Qeveria nuk i njeh partneritetet e të njëjtit seks dhe zbulimi i orientimit tuaj seksual në publik ka të ngjarë të tërheqë shikime dhe murmuritje. Disa vende miqësore për homoseksualët janë pothuajse kryesisht (nëse jo tërësisht) në Baku dhe janë kryesisht nëntokësore. Azerbajxhani nuk është vendi më mikpritës në botë për udhëtarët LGBT; kini kujdes nëse jeni udhëtar LGBT.

Kultura e Azerbajxhanit ka evoluar si pasojë e një sërë faktorësh. Pavarësisht ndikimeve perëndimore, të tilla si kultura tregtare e globalizuar, traditat vendase mbahen kryesisht në vend sot. Muzika, letërsia, vallet dhe arti tradicional, ushqimi, arkitektura, kinematografia dhe Novruz Bayram janë të gjitha aspekte të rëndësishme të kulturës së Azerbajxhanit. Kjo e fundit është marrë nga feja e lashtë iraniane e festës tradicionale të Vitit të Ri të Zoroastrianizmit. Novruzi është një festë e festuar nga familjet.

Populli Azerbajxhanas përbëhet nga Azerbajxhanë, të cilët përbëjnë shumicën e popullsisë, si dhe vende dhe grupe etnike që jetojnë në afërsi në pjesë të ndryshme të vendit. Chokha dhe Papakhi janë veshje kombëtare dhe tradicionale të Azerbajxhanit. Shteti financon transmetime radiofonike në gjuhët ruse, armene, gjeorgjiane, kurde, lezge dhe talishte. Transmetimet Avar dhe Tat organizohen nga disa stacione radio lokale në Balakan dhe Khachmaz. Në Baku botohen disa gazeta në Rusisht, Kurde (Dengi Kurd), Lezgiane (Samur) dhe Talysh. Gazeta Aziz botohet nga organizata hebraike "Sokhnut".

Muzika e Azerbajxhanit bazohet në traditat popullore gati njëmijëvjeçare. Muzika Azerbajxhane është zhvilluar nën flamurin e monodisë për shekuj, duke rezultuar në melodi të ndryshme ritmike. Sistemi i modalitetit të degëzuar në muzikën Azerbajxhanase thekson kromatizimin e shkallëve të mëdha dhe të vogla. Ekzistojnë 14 instrumente me tela, tetë instrumente goditjeje dhe gjashtë instrumente frymore midis instrumenteve muzikore kombëtare. “Për sa i përket racës, kulturës dhe fesë, Azerbajxhanasit janë muzikalisht shumë më afër Iranit sesa Turqisë”, sipas The Grove Dictionary of Music and Musicians.

Traditat muzikore të Azerbajxhanit përfshijnë artin mugham, meykhana dhe ashiq. Mugham është shpesh një kompozim i bazuar në poezi me interluda muzikore. Vokalistët duhet t'i kanalizojnë emocionet e tyre në këndim dhe melodi gjatë interpretimit të mugamit. Mugami i Azerbajxhanit është më i lirë dhe më pak i rreptë se traditat mugame të kombeve të Azisë Qendrore; shpesh krahasohet me sferën improvizuese të xhazit. Më 7 nëntor 2003, UNESCO e përcaktoi traditën e mugamit të Azerbajxhanit si një kryevepër të trashëgimisë gojore dhe jomateriale të njerëzimit. Meykhana është një lloj kënge popullore tradicionale Azerbajxhani e pashoqëruar, e kënduar zakonisht nga shumë individë që improvizojnë për një temë të caktuar.

Ashiq është një art tradicional i performancës që ndërthur poezinë, narrativën, kërcimin dhe muzikën vokale dhe instrumentale në një emblemë të kulturës Azerbajxhaniane. Sazit këndohet dhe luhet nga një trubadur mistik ose bard endacak. Origjina e kësaj praktike mund të gjurmohet në besimet shamaniste të popujve të lashtë turq. Këngët e Ashiqëve janë gjysmë të improvizuara dhe të bazuara në tema të ngjashme. Më 30 shtator 2009, UNESCO përfshiu artin ashiq të Azerbajxhanit në listën e saj të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale.

Që nga mesi i viteve 1960, muzika pop e Azerbajxhanit e ndikuar nga perëndimi është rritur në popullaritet në forma të ndryshme në Azerbajxhan, ndërsa zhanret alternative të muzikës si rock dhe hip hop janë promovuar. Me suksesin mbarëbotëror të artistëve si Alim Qasimov, Rashid Behbudov, Vagif Mustafazadeh, Muslim Magomayev, Shovkat Alakbarova dhe Rubaba Muradova, lulëzoi muzika pop dhe popullore e Azerbajxhanit. Azerbajxhani merr pjesë me zell në Eurovision Song Contest. Azerbajxhani konkurroi në Eurovision Song Contest për herë të parë në 2008. Në 2009, prezantimi i vendit u rendit i treti, pastaj i gjashti vitin e ardhshëm. Me këngën "Running Scared", Ell dhe Nikki zunë vendin e parë në Eurovision Song Contest 2011, duke i dhënë Azerbajxhanit të drejtën për të pritur konkursin në Baku në 2012. Ata nuk kanë dështuar kurrë të paraqiten në një finale të madhe.

Vallet tradicionale të Azerbajxhanit numërohen në qindra. Ato kryhen në raste ceremoniale dhe kërcimtarët vishen me veshje tradicionale kombëtare si Chokha, e cila është e ruajtur mirë në vallet kombëtare. Shumica e kërcimeve kanë një ritëm të shpejtë. Vallëzimi kombëtar përshkruan cilësitë e kombit Azerbajxhan.

Nizami, i njohur si Ganjavi pas vendlindjes së tij në Ganja, ishte një poet dhe filozof persian që shkroi Khamseh ("Petëshenjtë"), një përmbledhje me pesë poezi dashurie, duke përfshirë "Thesari i mistereve", "Khosrow dhe Shrn" dhe " Leyli dhe Mejnn.”

Izzeddin Hasanoglu, i cili shkroi një divan të gazaleve persiane dhe turke, është personazhi i parë i njohur në letërsinë azere. Ai shkroi gazale persiane me emrin e stilolapsit Hasanoghlu, dhe gazale turke me emrin e tij të vërtetë Hasanoghlu.

Letërsia klasike e Azerbajxhanit u shfaq në shekullin e 14-të, bazuar në gjuhët e ndryshme të Tabrizit dhe Shirvanit nga Mesjeta e Hershme. Gazi Burhanaddin, Haqiqi (pseemri i Jahan-shah Qara Qoyunlu) dhe Habibi ishin ndër poetët e kohës. Imadaddin Nesimi, një nga poetët mistik hurufi turk të fundit të shekullit të 14-të dhe fillimit të shekullit të 15-të dhe një nga mjeshtrit e hershëm më të rëndësishëm të divanit në historinë letrare turke, e filloi karrierën e tij letrare në fund të shekullit të 14-të. Ai gjithashtu shkroi poezi në persisht dhe arabisht. Poetët Qasim al-Anvar, Fuzuli dhe Khatai e përpunuan më tej zhanret e divanit dhe gazalit (emri i pseudonimit të Shah Ismail I Safavid).

Libri i Dede Korkut, i cili është kopjuar në shekullin e 16-të nga dy dorëshkrime, nuk është shkruar para shekullit të 15-të. Është një përmbledhje e 12 përrallave të bazuara në traditën gojore të nomadëve Oghuz. Muhammed Fuzuli, një poet i shekullit të 16-të, shkroi kazale të përjetshme filozofike dhe lirike në arabisht, persisht dhe azerbajxhanas. Fizuli ishte i destinuar të bëhej figura kryesore letrare e shoqërisë së tij, duke përfituar shumë nga traditat e pasura letrare të rrethinës së tij dhe duke ndërtuar mbi trashëgiminë e të parëve të tij. Divani i Gazalëve dhe Kasidat janë dy nga kompozimet e tij më të famshme. Me shfaqjen e zhanrit të poezisë Ashik (azerbajxhanisht: Aşq) të bardëve në të njëjtin shekull, letërsia azere lulëzoi edhe më shumë. Gjatë kësaj kohe, kompozova rreth 1400 poezi në azerbajxhanisht me emrin e stilolapsit Khat (arabisht: mëkatar) Shah Ismail, të cilat më pas u botuan si Divani i tij. Gjatë kësaj kohe, Shah Ismaili dhe djali dhe pasardhësi i tij, Shah Tahmasp I, krijuan dhe zhvilluan një stil të veçantë letrar të njohur si qoshma (azerbajxhanisht: qoşma që do të thotë improvizim).

Zhanret e veçanta të Fizulit, si dhe poezia ashik, u morën nga poetë dhe autorë të njohur si Qovsi i Tabrizit, Shah Abbas Sani, Agha Mesih Shirvani, Nishat, Molla Vali Vidadi, Molla Panah Vagif, Amani, Zafar dhe të tjerë në shek. shekulli 17 dhe 18. Azerbajxhanasit, si turqit, turkmenët dhe uzbekët, përkujtojnë heroin mitik popullor Koroglu (nga azerbajxhani: kor olu për djalin e të verbërit). Instituti për Dorëshkrimet i Akademisë Kombëtare të Shkencave të Azerbajxhanit ka shumë versione të regjistruara të eposit Koroglu.

Në Azerbajxhan, letërsia moderne bazohet kryesisht në dialektin Shirvani, ndërsa në Iran, kryesisht në dialektin tabrizi. Akinchi, gazeta e parë azere, u botua për herë të parë në 1875. Ajo u mësua në shkollat ​​e Baku, Ganja, Shaki, Tbilisi dhe Jerevani në mesin e shekullit të nëntëmbëdhjetë. Ajo është mësuar gjithashtu në Universitetin rus të Shën Petersburgut që nga viti 1845.

Azerbajxhanasit kanë një kulturë të pasur dhe unike, me artin dekorativ dhe të aplikuar që luan një rol të rëndësishëm. Ndjekja, argjendaria, gdhendja e metaleve, gdhendja e drurit, gurit dhe kockave, prodhimi i qilimave, larja, thurja dhe printimi i modeleve, thurja dhe qëndisja janë vetëm disa shembuj të këtij lloji arti. Secila prej këtyre llojeve të artit dekorativ, të cilat janë prova e kombit të Azerbajxhanit dhe dhuntive, është jashtëzakonisht e popullarizuar në këtë vend. Disa tregtarë, turistë dhe diplomatë që vizituan këto vende në periudha të ndryshme regjistruan shumë detaje magjepsëse rreth zhvillimit të artit dhe artizanatit në Azerbajxhan.

Tapeti Azerbajxhan është një tekstil tradicional i punuar me dorë i madhësive të ndryshme me një strukturë të trashë dhe një sipërfaqe pa grumbull ose grumbull, me dizajne unike për zonat e shumta të prodhimit të qilimave të Azerbajxhanit. UNESCO e caktoi tapetin e Azerbajxhanit si një kryevepër të trashëgimisë jomateriale në nëntor 2010.

Që nga kohërat e lashta, Azerbajxhani është njohur si një qendër për një gamë të gjerë zanatesh. Gërmimet arkeologjike në tokën e Azerbajxhanit zbulojnë bujqësi të zhvilluar mirë, blegtori, përpunimin e metaleve, qeramikën, qeramikën dhe thurjen e qilimave që datojnë në shekullin II para Krishtit. Vendet arkeologjike të zbuluara si pjesë e tubacionit BTC në Dashbulaq, Hasansu, Zayamchai dhe Tovuzchai kanë nxjerrë artikuj të hershëm të epokës së hekurit.

Qilimat e Azerbajxhanit ndahen në shumë kategori kryesore dhe disa nënndarje. Emri i Latif Kerimov, një shkencëtar dhe artist i njohur, është i lidhur me studimin shkencor mbi tapetin e Azerbajxhanit. Guba-Shirvan, Ganja-Kazakh, Karabakh dhe Tabriz ishin katër grupimet kryesore të qilimave që ai i klasifikoi me katër zonat gjeografike të Azerbajxhanit, Guba-Shirvan, Ganja-Kazakh, Karabakh dhe Tabriz.

Është e njohur sasia e perimeve dhe zarzavateve që përdoren sezonalisht në kuzhinën tradicionale. Nenexhiku, cilantro (koriandër), kopra, borziloku, majdanozi, tarragoni, preshi, qiqrat, trumza, borzilok, qepa e gjelbër dhe lakërishta janë të gjitha barishte të freskëta të njohura që shpesh shërbehen me pjatat kryesore. Kuzhina kombëtare pasqyron shumëllojshmërinë klimatike dhe pjellorinë e tokës, duke përfshirë ushqimet e detit nga Deti Kaspik, mishin vendas (kryesisht dele dhe bagëti) dhe një bollëk perimesh dhe zarzavate sezonale. Në Azerbajxhan, plov me shafran-oriz është pjata kombëtare, ndërsa çaji i zi është pija kombëtare. Për shkak të kulturës së tyre të fortë të çajit, Azerbajxhanasit përdorin shpesh gotën tradicionale armudu (në formë dardhe). Bozbash (një lëng mishi qengjit me perime të ndryshme të shtuara në të), kutab (një xhiro e skuqur me një mbushje zarzavate ose mish të grirë) dhe dushbara janë disa nga ushqimet tradicionale më të njohura (lloj petash brumi të mbushura me mish të bluar dhe shije. ).

Arkitektura e Azerbajxhanit shpesh përfshin aspekte si nga Lindja ashtu edhe nga Perëndimi. Në Azerbajxhanin bashkëkohor, ekzistojnë ende disa kryevepra arkitekturore historike si Kulla e Vashës dhe Pallati i Shirvanshahëve në qytetin e rrethuar me mure të Bakut. Ateshgah i Baku, Mauzoleumi Momine Khatun, Parku Kombëtar Hirkan, Parku Kombëtar Binegadi, Vullkani i baltës Lökbatan, Mali i skenës së Baku, ndërtimet mbrojtëse të bregut Kaspik, Rezerva Kombëtare Shusha, Rezerva Kombëtare Ordubad dhe Pallati i Shaki Khans janë ndër hyrjet në Lista paraprake e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

Kalaja katërkëndore në Mardakan, Parigala në Yukhary Chardaglar, një numër urash që kalojnë lumin Aras dhe mauzoleume të shumta janë ndër perlat arkitekturore. Pak arkitekturë monumentale u prodhua në shekullin e 19-të dhe në fillim të shekullit të 20-të, megjithëse shtëpitë unike u ngritën në Baku dhe gjetkë. Metrotë e Baku, të cilat janë ndër monumentet më të reja arkitekturore të qytetit, janë të njohura për dekorin e tyre ekstravagant.

Arkitektura bashkëkohore e Azerbajxhanit përballet me një sërë sfidash, duke përfshirë aplikimin e estetikës moderne, kërkimin e stilit krijues të një arkitekti dhe integrimin e kontekstit historiko-kulturor ekzistues. Qendra Kulturore Heydar Aliyev, Flame Towers, Baku Crystal Hall, Baku White City dhe SOCAR Tower janë vetëm disa nga projektet kryesore që kanë ndryshuar horizontin e vendit dhe kanë promovuar karakterin e tij modern.

Arti i Azerbajxhanit përmban një nga artefaktet më të hershme të artit në botë, petroglifet Gamigaya, të cilat u gjetën në zonën e Ordubad Rayon dhe datojnë nga shekulli 1 deri në 4 para Krishtit. Në shkëmbinjtë e bazaltit, u zbuluan rreth 1500 piktura shkëmbore të zhveshura dhe të gdhendura me fotografi të drerëve, dhive, demave, qenve, gjarpërinjve, zogjve, krijesave të çuditshme, si dhe njerëzve, karrocave dhe simboleve të tjera. Thor Heyerdahl, një etnograf dhe eksplorues norvegjez, besonte se banorët nga rajoni u shpërngulën në Skandinavi rreth vitit 100 pas Krishtit dhe sollën me vete aftësitë e tyre të ndërtimit të varkave, duke i shndërruar në varkat vikinge të Evropës Veriore.

Arti Azerbajxhan ka parë ndryshime të shumta stilistike gjatë epokave. Piktura tradicionale e Azerbajxhanit përkufizohet nga përdorimi i ngrohtë i ngjyrës dhe dritës, siç shihet në veprat e Azim Azimzade dhe Bahruz Kangarli, si dhe nga fokusi në figurat fetare dhe temat kulturore. Për qindra vjet, arti azerbajxhanas dominoi Kaukazin, nga periudha romane dhe osmane deri në periudhat sovjetike dhe barok, dy të fundit prej të cilave gjetën kulmin në Azerbajxhan. Sattar Bahlulzade, Togrul Narimanbekov, Tahir Salahov, Alakbar Rezaguliyev, Mirza Gadim Iravani, Mikayil Abdullayev dhe Boyukagha Mirzazade janë disa nga artistët e tjerë të famshëm të këtyre epokave.

Grabitja dhe vjedhja e xhepave janë të imagjinueshme, por të pazakonta në qytetin e Bakut, veçanërisht në rajonet e varfra dhe të banuara keq, dhe janë më të përhapura gjatë natës. Si në të gjitha kombet e tjera, arsyeja e përbashkët është e dobishme. Në transportin publik, mbani një sy edhe në gjërat tuaja.

Korrupsioni është i shfrenuar. Megjithatë, si i huaj, ju keni një pozicion të fortë negociator kur vjen puna për të refuzuar të paguani "hörmet" (ryshfet). Asnjëherë mos pranoni ryshfet. Azerët shpesh janë aq të turpëruar për ekonominë e tyre të shtrembër saqë do të përpiqen ta fshehin atë nga ju.

Nëse nuk jeni duke përdorur një tren nate, përpiquni të dilni jashtë qytetit gjatë ditës. Vozitja gjatë natës mund të jetë e rrezikshme për shkak të gropave të padukshme dhe automjeteve me ndriçim të dobët.

Numrat e kontaktit të urgjencës

Për të përcjellë kërkesat tuaja, duhet të flisni azerisht, turqisht ose rusisht. Përpara se të udhëtoni në Azerbajxhan, është mirë të mësoni fjalë thelbësore.

Kontrolloni statusin e vaksinave tuaja kundër difterisë, tetanozit dhe hepatitit A dhe B. Malaria është një shqetësim në ultësirën e Azerbajxhanit, veçanërisht pranë kufirit iranian. Medikamentet kundër malaries nuk kërkohen në Baku, megjithëse rreziku ekziston në rajonet rurale jo të largëta nga qyteti.

Uji nuk duhet pirë nëse nuk është në një shishe të mbyllur mirë. Pijet freskuese të ambalazhuara ose pijet e vluara, si çaji ose kafeja, ulin gjithashtu rreziqet.