Roomvla plakje – Kroatische roomvla plakje

Kremšnita neemt een bijzondere plaats in binnen de Kroatische dessertcultuur: vertrouwd, troostend en toch ceremonieel genoeg om een ​​dag als bijzonder te markeren. Onder de sneeuwwitte sluier van poedersuiker bevindt zich een strakke geometrie van texturen: bladerdeeg aan de boven- en onderkant, een hoge centrale laag custard die zijn vorm behoudt, maar licht trilt bij het snijden. In steden rond Zagreb, en met name in Samobor, staat dit stukje symbool voor een uitje, een wandeling, een kopje koffie met familie of vrienden.

Het dessert vindt zijn oorsprong in de bredere Oostenrijks-Hongaarse traditie van cremeschnitte, een plakje vla die in verschillende vormen voorkomt, van Wenen tot Bled. De Kroatische versie, bekend als kremšnita of krempita, kreeg in de 20e eeuw een eigen identiteit. In Samobor creëerde banketbakker Đuro Lukačić in de jaren 20 een kenmerkende stijl: een hoge, lichte vulling tussen twee vellen bladerdeeg, geserveerd in royale porties op het stadsplein. Die kremšnita van Samobor werd later erkend als onderdeel van het immateriële culturele erfgoed van Kroatië, een formele knipoog naar iets wat de lokale bevolking al decennialang voelde. 

In de kern blijft het dessert bedrieglijk eenvoudig. Bladerdeeg vormt de basis; het midden bestaat uit melk, eieren, suiker, een bescheiden hoeveelheid bloem of zetmeel en vanille. Sommige bakkers werken met een custard verrijkt met opgeklopt eiwit, wat een lichte, luchtige structuur geeft die toch netjes snijdt. Anderen voegen een dun laagje slagroom toe of stabiliseren de room met gelatine voor strakke baklijnen. Elke variant weerspiegelt een iets andere prioriteit: wolkachtige lichtheid, scherpe randen voor een mooie presentatie, of een nadruk op eierdiepte.

Deze versie neigt naar een Samobor-geïnspireerde balans. Het bladerdeeg wordt apart gebakken voor een knapperige textuur. De vulling begint als een klassieke gekookte custard, waarna er opgeklopt eiwit aan te pas komt om een ​​luchtige maar stabiele crème te creëren. Een hoge bakvorm – ongeveer 23 x 33 cm – zorgt voor een royale laag vulling die past bij de stijl die je in Kroatische banketbakkers ziet. 

Het smaakprofiel is overwegend vanille, met de warmte van eidooiers en de milde zoetheid van melk. Bladerdeeg zorgt voor boterachtige tonen en een contrasterende crunch, vooral op de bovenste laag, die langzaam zacht wordt gedurende enkele uren in de koelkast. Die verandering in de loop van de tijd is een van de stille geneugten van kremšnita: vers samengestelde plakken laten een duidelijker contrast zien tussen knapperig deeg en room; de volgende dag zakken de lagen in, waarbij het deeg enigszins meegeeft in de custard, wat een meer uniforme beet geeft.

In cafés wordt kremšnita vaak geserveerd naast een kleine espresso of sterke Turkse koffie, hoewel thee of een glas koude melk er net zo goed bij past. Eén sneetje is meestal voldoende, maar het dessert blijft licht genoeg om een ​​uitgebreide lunch met soep, vlees en salade te volgen – een gebruikelijke structuur voor familiediners in continentaal Kroatië.

Thuiskoks beschouwen het soms als een feestelijk project, gereserveerd voor weekenden, feestdagen of familiebezoeken die zich de "originele" versie van een specifieke banketbakker herinneren. Het recept hier respecteert dat gevoel voor traditie, maar biedt tegelijkertijd een duidelijke timing, moderne voedselveiligheidsnormen voor de omgang met eieren en een structuur die desgewenst kan worden aangepast aan varianten met slagroom of gelatine-gestabiliseerde varianten.

Met zorg bereid, brengt kremšnita een Kroatische klassieker naar de thuiskeuken: een punt die er indrukwekkend uitziet op het bord, maar gemaakt is van ingrediënten die de meeste voorraadkasten al lang kennen.