Tsipouro (Tsikoudia/Raki)

Tsipouro is de brandewijn van Griekse bodem, gedistilleerd uit de bescheiden druivenpulp die overblijft na de wijnproductie. Vaak genoemd Griekse grappaHet is een heldere, krachtige drank die traditioneel wordt geproduceerd in plattelandsdorpen in regio's zoals Thessalië, Epirus en Kreta. De eerste slokjes tsipouro kunnen nieuwkomers verrassen met een warme, zuivere branderigheid die zich door de borst verspreidt – een kenmerk van het alcoholpercentage van 40-45%. Maar samen met de warmte komt er een milde geur van druiven en hout, soms een vleugje anijs. Tsipouro belichaamt de soberheid en feestelijkheid van het Griekse plattelandsleven: er werd niets verspild en de overgebleven schillen en pitten vormden de basis voor een feestelijk drankje.

Historici traceren de wortels van tsipouro eeuwen terug. De legende vertelt dat orthodoxe monniken op de berg Athos rond de 14e eeuw voor het eerst wijn uit pulp distilleerden, waardoor een zuiverdere, sterkere drank ontstond uit de resten van de wijnstok. Na verloop van tijd nam de kennis over het maken van tsipouro toe. noorden or raki (zoals het in delen van de Balkan bekend staat) verspreidde zich naar wijndorpen in heel Griekenland. Traditioneel bewaarden families hun pulp wekenlang in grote vaten, waardoor natuurlijke fermentatie mogelijk werd, en distilleerden ze dit beslag vervolgens in koperen distilleerketels (vaak in de dorpen op herfstnachten, de zogenaamde CONTAINER festivals). Het was en is nog steeds een ambachtelijk evenement, vaak een gezamenlijk evenement om sterke drank, kaas en gelach te oogsten en te delen.

Cultureel gezien staat tsipouro centraal in Griekse sociale bijeenkomsten. In veel taverna's vind je tsipouro als een standaard nagerecht, vergezeld van kleine kommetjes olijven, noten of knapperige gefrituurde lekkernijen. Het is gebruikelijk om te proosten na een stevige maaltijd: borden met lamsvlees of vis worden gevolgd door een tsipouro digestief, als teken van een geslaagde avond. Op Kreta heet hetzelfde concept tsikoudia en wordt het vereerd als symbool van gastvrijheid. Eilandbewoners heffen een klein glaasje en zeggen "Yamas!" (proost) voordat ze een slokje nemen. Vanwege zijn kracht wordt tsipouro nooit achterovergeslagen; het is bedoeld om lang te blijven hangen, de gast op te warmen en de spijsvertering te bevorderen.

Qua smaak is gewone tsipouro vurig en droog, met nuances van druif en soms hout als hij gerijpt is. Sommige varianten zijn onversierd (chondros) terwijl andere zijn doordrenkt met anijs- of mirtebessen (tsipouro tsikoudia met anijs, vergelijkbaar met ouzo), met een vleugje zoete drop. Tsipouro serveren is eenvoudig: het wordt gekoeld (vaak uit de vriezer) in shotglaasjes geschonken, zonder mixer. Een verfrissende draai met ijsblokjes kan het aroma verrijken, maar puristen geven de voorkeur aan puur. In tegenstelling tot ouzo wordt er zelden water aan tsipouro toegevoegd; het karakter ervan wordt puur of met ijs gedronken.

Tsipouro heeft onlangs een moderne fanbase gevonden onder liefhebbers van ambachtelijke sterke drank. Kleine distilleerderijen bottelen ambachtelijke batches, soms gerijpt op eikenhout voor een zachte, goudgele kleur en milde smaak. Toch blijft de essentie hetzelfde als oma het maakte: kleine slokjes tijdens middagbijeenkomsten, een goed gesprek en het zien van het melkachtige patroon in een koud glas. Tsipouro draait om het genieten van eenvoud – de rauwe distillatie van zongerijpte druiven tot een heldere sterke drank.

Kortom, tsipouro weerspiegelt de sterke wortels en warme gastvrijheid van het Griekse leven. Het verbindt drinkers met de wijngaardoogst en gemeenschappelijke tradities. Of het nu in een bergdorp of een stadscafé wordt gedronken, het symboliseert feestvieren, kameraadschap en de Griekse manier om zelfs afval om te zetten in momenten van plezier.