Davos

Davos, een gemeente gelegen te midden van de Rhätische Alpen in het Zwitserse kanton Graubünden, ligt op een hoogte van 1560 meter boven zeeniveau en beslaat een oppervlakte van ongeveer 284 vierkante kilometer. Het beslaat bijna het gehele Landwassertal en zijn zijdalen. Met een permanente bevolking van 10.832 inwoners in december 2020, trekt dit Alpenresort – in het Duits aangeduid als Gemeinde Davos en in het Reto-Romaans als Tavau en in het historisch Italiaans als Tavate – niet alleen de aandacht vanwege zijn topografische grandeur, maar ook vanwege zijn blijvende erfenis als centrum voor gezondheid, sport en internationaal discours. Davos, gelegen tussen de Plessur- en Albula-gebergten en doorsneden door de rivier de Landwasser, bestaat uit twee aaneengesloten dorpen, Davos Dorf en Davos Platz, die samen de kern vormen van het demografische, economische en bestuurlijke leven.

Davos, oorspronkelijk een 19e-eeuws kuuroord in de bergen, verwierf bekendheid toen zowel artsen als patiënten de ijle lucht en het kristalheldere klimaat waardeerden voor de behandeling van longziekten. In de daaropvolgende decennia ontwikkelde de stad zich van een therapeutisch toevluchtsoord tot een belangrijke locatie voor wintersport, met als hoogtepunt de opening van het Spengler Cup ijshockeytoernooi in december en, meer recent, de jaarlijkse bijeenkomst van internationale politieke en zakelijke leiders onder auspiciën van het World Economic Forum. Zo groeide wat begon als een enclave voor herstel uit tot een podium waar atletische inspanning en dialoog met hoge inzet samenvloeien en een reputatie smeedden die de grenzen van sport en diplomatie overstijgt.

De ruimtelijke indeling van Davos weerspiegelt een delicate balans tussen menselijke activiteit en de uitgestrektheid van de Alpen: ongeveer 35,0 procent van de 284 vierkante kilometer is bestemd voor landbouw – bestaande uit 1.296 hectare akkers en grasland naast 9.056 hectare hooggelegen weidegrond – terwijl 22,2 procent bosecosystemen ondersteunt die sinds 1985 met 481 hectare zijn uitgebreid. Gebouwde infrastructuur beslaat slechts 2,3 procent van de totale oppervlakte, met recreatiegebieden die nog eens 0,22 procent beslaan, een percentage dat is toegenomen als reactie op de toenemende belangstelling van bezoekers. Rivieren en meren beslaan 285 hectare, waaronder de voormalige bovenloop van het Landwasser, dat nu van het Davosermeer naar het noordoosten van de hoofdplaats stroomt. De resterende 40,5 procent van het gebied is onproductief door de strenge geologie van de Alpen. Dit is een stil getuigenis van de verheven krachten die dit gebied door de millennia heen hebben gevormd.

Klimaattechnisch gezien vertoont Davos een subalpien profiel (Köppen Dfc) waarin er gemiddeld 125,3 dagen per jaar neerslag valt, met een vochtigheidsgehalte van ongeveer 1046 millimeter. Augustus is de natste maand met zo'n 150 millimeter in 13,6 dagen, terwijl juli met 13,8 dagen de meeste neerslag kent, zij het met een iets lager totaal van 133 millimeter. De winter brengt zijn eigen ouverture: 52 millimeter vochtequivalent in februari komt neer op 74 centimeter sneeuwval in 11,1 dagen, een meteorologische transformatie die Davos in zijn beroemde witte mantel hult en de wintersportambitie van de stad onderstreept.

De demografische samenstelling van Davos, zoals vastgelegd in de statistieken van het midden van het decennium, laat een bevolking zien waarin buitenlandse ingezetenen 27,0 procent uitmaken, terwijl Duitse en Portugese geboorteplaatsen elk ongeveer 7 procent aan dit segment bijdragen. Taalkundige loyaliteit is overwegend Duits, gesproken door 86,3 procent van de inwoners, terwijl Servo-Kroatisch en Italiaans de tweede en derde meest voorkomende talen zijn. De leeftijdsverdeling onderstreept verder een volwassen gemeenschap: 17,3 procent van de inwoners is jonger dan twintig, 64,5 procent valt in de volwassen categorie van twintig tot vierenzestig en senioren boven de vierenzestig vertegenwoordigen 18,2 procent. Huishoudensstructuren weerspiegelen deze demografie, met 5.441 particuliere woningen in 2014 en gemiddeld 2,03 personen per woning, met een gebouwenbestand dat historische vormen - sommige gebouwd vóór 1919 - combineert met hedendaagse meergezinswoningen.

Economisch gezien wordt Davos gekenmerkt door een overwicht in de tertiaire sector: van de 8.853 personen die in 2014 lokaal werkzaam waren, vonden er 7.654 een baan in de dienstverlenende sector, verdeeld over 926 bedrijven. De secundaire sector telde 996 werknemers in 145 bedrijven, terwijl de primaire sector een bescheiden 203 banen telde. Een opmerkelijke 23,5 procent van de inwoners ontving dat jaar sociale bijstand, een indicator van de sociaaleconomische stratificatie die gepaard gaat met de dubbele identiteit van Davos als vakantieoord en regionaal centrum. Toerisme blijft echter de levensader: hotels registreerden 797.348 overnachtingen in 2015, waarvan 46,9 procent afkomstig was van internationale bezoekers. Deze statistiek onderstreept de aantrekkingskracht van Davos op klanten van buiten de landsgrenzen.

Cultureel erfgoed is verankerd in zeven Zwitserse erfgoedlocaties van nationaal belang binnen de gemeente. Hieronder vallen het Stadsarchief, een bewaarplaats van het burgerlijk geheugen; het Kirchner Museum, geopend in 1992 ter ere van Ernst Ludwig Kirchner en met 's werelds meest vooraanstaande collectie van zijn werken; het Grosses Jenatschhaus, een liefdadigheidsgebouw dat plaatselijk bekend staat als een Pfrundhaus; en het Waldfriedhof, oftewel de bosbegraafplaats, dat zich onderscheidt door zijn statige, bosrijke omgeving. Het erfgoed van de gastvrijheid wordt eveneens bewaard in gebouwen zoals het Berghotel Schatzalp, het voormalige Grand Hotel Belvédère en de Zürcher Höhenklinik von R. Gaberel, die herinneren aan de jarenlange rol van de stad als toevluchtsoord voor herstel en rust.

De georkestreerde samensmelting van macht en beleid die het Wereld Economisch Forum elke januari kenmerkt, is net zo kenmerkend geworden voor Davos als de sportevenementen, maar de culturele stromingen in de stad zijn het hele jaar door gaande. In maart 2003 bracht het Winterjam-festival muziekensembles samen, waaronder Sum 41 en Guano Apes, terwijl in de zomer de Young Artists in Concert-serie wordt verwelkomd – een indrukwekkende bijeenkomst van opkomende virtuozen die optreden in het Kirchner Museum, het Conferentiecentrum van Davos en gewijde kerkinterieurs. In september vindt de Internationale Wandelrally plaats, die vier aangewezen routes bestrijkt en medailles uitreikt voor de afgelegde afstanden. Een netwerk van speeltuinen en klimparken is geschikt voor zowel gezinnen als jongeren, waardoor het recreatieve repertoire van Davos veel verder reikt dan de skipistes.

Vervoersverbindingen naar en binnen Davos maken de toegankelijkheid ondanks de afgelegen ligging in de Alpen nog beter. Per spoor verbindt de Rhätische Bahn twee hoofdstations – Davos Dorf in het noordoosten en Davos Platz in het zuidwesten – met een traject van een uur vanaf Zürich Hauptbahnhof. Een reis van bijna drie uur, onderbroken door een overstap halverwege de reis op Klosters Platz. De bagageservice Fly & Rail optimaliseert deze verbinding door bagage rechtstreeks van het douanekantoor in Zürich naar Klosters en Davos te brengen tegen een kleine vergoeding, waardoor de last van meerdere treinoverstappen wordt vermeden. De Wolfgangpas, die de waterscheiding tussen het Landwasser- en Landquartdal overspant, biedt het hele jaar door een weg langs de Rhätische Bahn, die Davos verbindt met Klosters in het Prättigau, terwijl de Flüelapas richting het Engadin leidt. Bussen van Verkehrsbetrieb der Landschaft Davos Gemeinde rijden door de stad, die drie tot vier kilometer lang is. Met de Gästekarte, verkrijgbaar bij hotels of het VVV-kantoor, krijgen houders van een gratis ticket voor lokale bussen, treinen en bergliften.

Luchtreizigers stappen uit op luchthaven Zürich-Kloten voordat ze kiezen voor vervoer over land: bussen rijden op zaterdag tijdens het skiseizoen over de route Zürich-Davos, met een reistijd van twee uur, terwijl er dagelijks bussen rijden van Chur naar Davos, die ongeveer even lang duren. Automobilisten volgen eveneens de snelweg A51 noordwaarts vanuit Zürich, via de afrit Landquart-Davos, en rijden verder over de nationale wegen die naar Davos leiden. Bij aankomst kunnen bezoekers de trein- en busopties aanvullen met taxidiensten, die overdag ongeveer Fr. 12-15 kosten en 's nachts twee keer zoveel.

In Davos zelf bieden diverse hellende spoorlijnen en kabelbanen toegang tot de Alpen. De Parsennbahn vanuit Davos Dorf klimt naar het Weissfluhjoch op 2844 meter hoogte, terwijl de Schatzalpbahn vanaf Davos Platz een helling neemt richting de botanische tuin van Schatzalp, op 1861 meter boven zeeniveau. Kabelbanen en stoeltjesliften rijden vanaf Davos Platz naar Jakobshorn, Pischa, Rinerhorn en Usser Isch. Elk station dient in de winter als vertrekpunt voor skipistes en in de zomer als wandelpaden. De lift naar Rinerhorn grenst aan het RhB-station Davos Glaris, en het discrete Dörfji-station in het Pischa-zijdal is bereikbaar met de bus.

Een wandeling langs de belangrijkste bezienswaardigheden van Davos ontvouwt zich als een bewijs van zijn veelzijdige identiteit. Het Kirchner Museum, gevestigd aan de Ernst Ludwig Kirchner Platz, biedt niet alleen het baanbrekende oeuvre van de kunstenaar, maar ook een architectonisch statement van Annette Gigon en Mike Guyer dat in professionele kringen veel lof heeft geoogst. Vlakbij bewaart het Wintersportmuseum aan de Promenade de sporen van de Alpenrecreatie – van sleeën en bobsleeën tot curlinguitrusting – aan de hand van artefacten uit de collectie van Jürg Kaufmann. Op korte afstand biedt de Zügenschlucht een afgrond van geologische intriges, compleet met een mijnmuseum in Schmelzboden en het Geologiepad dat Monstein met Wiesen verbindt.

Op Schatzalp herbergt een botanische tuin, een bergstation, die al sinds 1861 wordt beheerd, zo'n 800 plantensoorten van diverse breedtegraden. Deze omgeving inspireerde Thomas Manns "De Toverberg" in 1924 en bereikt zijn bloeiperiode in de vroege zomer. In een andere vallei nodigt het Sertigtal reizigers uit om met paard en wagen of een slee door de groene weiden en door gletsjers gepolijste steile hellingen te trekken, een intermezzo dat pastorale sereniteit combineert met alpiene grandeur. Meer levendige activiteiten wachten op u bij Brouwerij Monstein, de hoogstgelegen vestiging in Europa, waar rondleidingen en proeverijen de alchemie van het biervakmanschap onthullen in een 16e-eeuws dorpsverband, en bij de Vaillant Arena, een gebouw met 7700 zitplaatsen dat bekendstaat om zijn WK-hockeywedstrijden en als thuisbasis van Hockeyclub Davos.

Luchtsportliefhebbers kunnen het hele jaar door paragliden op de Jakobshorn, waar ze vertrouwen op betrouwbare thermiek en opstijgpunten om de lucht boven Davos te doorkruisen. Tandemvluchten bieden mogelijkheden voor wie een panoramisch uitzicht zoekt zonder de last van solo vliegen. De jaarlijkse Snowboarding SB-JAM, die elke december of januari plaatsvindt, biedt een open kwalificatieronde op de halfpipe en monsterpipe van de Jakobshorn, wat de toewijding van Davos aan een progressieve sneeuwsportcultuur onderstreept. De Young Artists in Concert in de zomer biedt een contrapuntische harmonie van muzikale finesse, en de International Hiking Rally schetst een orografische odyssee over hoge bergpassen, waarbij pelgrims worden beloond met medailles die getuigen van hun kilometerslange beklimming en afdaling.

Davos blijft gedurende alle seizoenen een vooraanstaande positie innemen als bergresort van ongeëvenaarde omvang binnen de Alpen. In de winter strekt het skigebied zich uit van 1124 tot 2844 meter hoogte, bediend door 54 liften en biedt 320 kilometer aan pistes en 75 kilometer aan langlaufloipes. Twee kunstijsbanen en Europa's meest uitgestrekte natuurijsbaan bieden mogelijkheden voor schaatsen en curling, terwijl vijf sleebanen kronkelende routes banen over besneeuwde hellingen. Skiliefhebbers trekken naar de met elkaar verbonden Parsenn- en Weissfluhjoch-gebieden, die samenkomen met de hellingen van Klosters, terwijl snowboarders de terreinparken van de Jakobshorn als hun domein beschouwen. Voor wie geen ski's wil, zijn er tochten met een paardenslee door de zijdalen, en 84 kilometer aan wandelpaden maken sneeuwschoenwandelingen mogelijk door stille bossen en over bevroren plateaus.

Wanneer de sneeuw zich terugtrekt, onthult Davos een andere grandeur. Vijf kabelbanen – naar de Jakobshorn, Parsenn (inclusief Weissfluhjoch en zijn top op 2844 meter), Pischa, Rinerhorn en Schatzalp/Strela – bieden toegang tot 450 kilometer aan gemarkeerde wandelpaden. Ontdekkingsreizigers die verlangen naar eenzaamheid kunnen te voet, op de fiets of met een paardenkoets de zijdalen van Sertig, Dischma of Flüela verkennen en de ongerepte vergezichten bewonderen die kenmerkend zijn voor de mediterrane Alpen. Het meer van de stad, met zijn aangewezen zwemgebied en zeil- en windsurfcentrum, biedt waterrecreatie tegen een achtergrond van met naaldbomen begroeide hellingen, en deltavliegen en paragliden breiden deze activiteit uit naar de hemel. Mountainbikeroutes en inline-skateparcoursen zorgen voor nog meer diversiteit in het aanbod, terwijl de Glacier Express, Heidi Express en Bernina Express Davos integreren in het bredere Zwitserse Alpenlandschap en reizigers uitnodigen hun tocht op grote hoogte elders voort te zetten.

Buiten de eigen grenzen breidt het naburige Klosters de mogelijkheden van de regio uit, met toegang tot de toppen van Madrisa en Gotschna in alle seizoenen en een naadloze aansluiting op de transportinfrastructuur van Davos. Tussen deze twee Alpendorpen kunnen reizigers hun ervaring afstemmen op de eisen van wintersport of boombedevaart, in de wetenschap dat de synergie van natuurlijke rijkdom en gecultiveerde voorzieningen een omgeving oplevert die zowel veeleisend is in zijn klimatologische strengheid als royaal in zijn culturele en recreatieve mogelijkheden.

Kortom, Davos blijft een voorbeeld van alpiene stadsplanning, cultureel rentmeesterschap en sportieve innovatie. Van haar oorsprong als therapeutisch toevluchtsoord tot haar huidige status als gastheer van internationale bijeenkomsten en trekpleister voor wintersporters, heeft de gemeente een koers uitgezet die haar geografische contouren eer aandoet en tegelijkertijd de eisen van het moderne toerisme en het wereldwijde discours omarmt. Haar dorpen, dorpen gelegen op bevroren hellingen; haar musea, kanalen van zowel kunst als sportgeheugen; haar festivals, theaters van menselijke aspiratie – elk element komt samen in een uniek tableau waarin de menselijke drang naar ontspanning, reflectie en onderhandeling een blijvende thuis vindt te midden van de blijvende majesteit van de Graubündener Alpen.