Karlova Studánka

In de beschutte vallei van de rivier de Bílá Opava, in de schaduw van de granieten hellingen van Hrubý Jeseník, ligt Karlova Studánka. Deze kleine kuurgemeente, in het Duits Bad Karlsbrunn genoemd, telt minder dan tweehonderd inwoners en straalt toch een sfeer uit die haar omvang verraadt. De houten kuurhuizen en eeuwenoude faciliteiten van het dorp staan ​​er in serene rust, gezamenlijk beschermd als dorpsmonument. Hier maken de strenge eisen van het moderne leven plaats voor een gevoeligheid die meer gericht is op herstellende rust en eenvoudig comfort.

Karlova Studánka ligt in een smalle kloof in het Hrubý Jeseník-gebergte, zo'n dertien kilometer ten noordwesten van Bruntál. De valleibodem ligt ongeveer achthonderd meter boven zeeniveau en stijgt westwaarts richting de rotsachtige uitloper Rolandův kámen, waar hij tot negenhonderdtien meter hoog klimt. Vanaf dit uitkijkpunt heeft men een glimp van de gedisciplineerde bergkammen, die net voorbij de horizon culmineren in de top van Praděd – de hoogste bergtop van Moravië en Boheems Silezië op veertienhonderdeenennegentig meter. De rivier de Bílá Opava, snelstromend en koud afkomstig van zijn gletsjerbron, slingert zich door het dorp voordat hij zich bij de bredere Opava voegt.

Documenten vermelden deze nederzetting voor het eerst in 1554 onder de naam Hinnewieder. Meer dan twee eeuwen lang bleef het een dunbevolkt gehucht te midden van sparren en beuken. In 1782 verschenen de eerste kuuroorden, die de zuivere berglucht en bronnen van de vallei probeerden te benutten. Twee decennia later, in 1803, werd de stad omgedoopt tot Karlova Studánka – de bron van Karel – als eerbetoon aan aartshertog Karel, de Habsburgse bevelhebber die gevierd werd vanwege zijn overwinning bij Aspern-Essling op Napoleon.

Een bezoeker die vandaag arriveert, betreedt een panorama van bewaard gebleven achttiende- en negentiende-eeuwse houtbouw. ​​De huizen, gevat in donkere lariksbalken en witgekalkte vulling, staan ​​langs de kronkelende straatjes met een afgemeten rust. Veel huizen hebben nog hun originele zadeldaken, doorboord door discrete dakkapellen die ooit de kamers sierden van gasten die op zoek waren naar de beroemde remedies van de vallei. Het geheel is vanwege zijn integriteit en eenheid uitgeroepen tot dorpsmonument, een architectonische kroniek van de evolutie van spa-ontwerp, van sobere verblijven tot speciaal gebouwde paviljoens.

De spa blijft de belangrijkste bron van lokale werkgelegenheid, onder auspiciën van Horské lázně Karlova Studánka, een staatsbedrijf met meer dan honderd medewerkers die het hele jaar door gasten bedienen. De behandelingen zijn gericht op inhalatietherapieën, koolzuurbaden en turfpakkingen, evenals de consumptie van mineraalwater. Het klimaat is uitzonderlijk schoon en het lage pollengehalte is gunstig voor de luchtwegen. De faciliteit is gespecialiseerd in de behandeling van stoffige longaandoeningen en niet-tuberculeuze luchtwegaandoeningen, en trekt patiënten aan voor gerichte behandelingen.

In de vallei zijn acht bronnen met een eigen naam te vinden, die elk een eigen geschiedenis hebben:

• De Maxmiliánbron, vernoemd naar de zoon van keizer Frans I, werd ontdekt in opdracht van de keizer en vormde begin negentiende eeuw de eerste officiële bron.
• De Karelsbron, oorspronkelijk de Lesní studánka genoemd, werd opnieuw ingewijd na het bezoek van Grootmeester Karl Ludwig van de Duitse Orde in 1802. De bron raakte echter in de jaren 1860 in onbruik.
• De Antonín-bron, gesticht in 1812 en vernoemd naar een andere Duitse grootmeester, is tegenwoordig niet meer te vinden.
• De Petr-bron, ooit Vilém geheten, werd in 1966 aangeboord door een diepe boring en is vernoemd naar de plaatsvervangend directeur van een kuuroord. Het water wordt nu gebruikt voor zowel het Držení-paviljoen als de zomerspa.
• De Filosofische Bron, vernoemd naar het pad dat ooit door regionale geleerden werd bewandeld, ligt in de buurt van het huidige informatiecentrum.
• The Nameless Spring, geregistreerd in 1928, is inmiddels niet meer in gebruik.
• De Norbertbron, ter ere van Dr. Norbert Klein, neemt een tussenpositie in in het netwerk van boorgaten in de vallei.
• De Vladimírbron, bekend om zijn hoge koolstofdioxidegehalte en vernoemd naar hydroloog RNDr. Vladimír Řezníček, werd in de jaren 60 aangelegd.

Deze wateren, rijk aan bicarbonaat, calcium-magnesiumverbindingen en sporen van ijzerionen, bruisen van nature door veengas. De inname ervan zorgt voor een milde interne stimulatie, terwijl baden gericht zijn op het verzachten van ontstoken luchtwegen.

In het hart van de spa staat het Pitný-paviljoen, het Drinkpaviljoen uit 1895, met zijn houten zuilengalerijen die de Wilhelmsbron beschutten. Stenen trappen dalen af ​​in de koele duisternis, waar glazen karaffen langs de tappunten staan ​​opgesteld. Niet ver daarvandaan stort een kunstmatige waterval van zo'n twintig meter hoog zich van een negentiende-eeuwse dijk naar beneden. Omringd door esdoorns en haagbeuken vormt deze een aanvulling op de geologische expositie van de spa, waar gepolijste platen van Jeseníky-graniet, kwartsiet en gneis de eeuwenoude geschiedenis van de bergen vertellen.

De Onze-Lieve-Vrouwekerk van de Genezing van de Zieken verheft zich aan de oostkant van het kuuroord. De kerk, gebouwd in empirestijl tussen 1838 en 1840 in opdracht van de Duitse Orde, getuigt van een ingetogen neoclassicisme met zijn neusgewelven en Ionische portiek. Binnenin roepen muurschilderingen van heiligen en schenkers de verwevenheid op van monastieke mecenaat en de helende roeping van de regio.

Karlova Studánka vormt het beginpunt van een netwerk van vier kuuroorden, die elk beginnen en eindigen voor het kuuroord Libuše. Ze variëren in lengte van 2,2 tot bijna 3,9 kilometer, met hoogteverschillen van dertig tot honderdvijftig meter. Het gele circuit loopt langs het kuurpark, raakt de waterval en keert terug langs sparren en beuken. De groene en rode routes gaan hoger, vertakken zich naar het zadel van Hvězda en omcirkelen de Sint-Hubertuskapel, onderbroken door eerbiedwaardige bomen waarvan de omtrek eeuwen van wind en sneeuw markeert. Het blauwe circuit stijgt het steilst naar de top van Rolandův kámen, waar het op heldere dagen een onbelemmerd uitzicht biedt.

Buiten het dorp leiden paden naar het vakantiehuisje Barborka, terwijl fietspaden dieper het beschermde natuurgebied Jeseníky ingaan. Drieëndertig kilometer verderop staat kasteel Sovinec, met zijn grijze kantelen die herinneren aan middeleeuwse grenzen.

In de winter krijgt Karlova Studánka een ingetogen, monochrome charme. Sneeuw nestelt zich op houten balken en de zomerspa maakt plaats voor een ijsbaan grenzend aan de tennisbanen. Een enkele blauwe skipiste, zeshonderd meter lang met een afdaling van vijfenvijftig meter, spreekt gezinnen en beginners aan. De zomermaanden daarentegen bieden hydrotherapie in open zwembaden en het rustige genot van schaduwrijke promenades.

Hoewel bescheiden van omvang, kent het dorp een evenementenkalender die zich concentreert op het kuuroord Libuše en de aangrenzende muziekhal. Kamerconcerten, lezingen over de geologie van Jeseníky en incidentele tentoonstellingen van regionale kunst moedigen gasten aan om zich te verdiepen in het lokale erfgoed. Pelgrims arriveren in mei om de Heilige Maagd te eren, waarbij hun processie vanaf de kerk zich tussen de rijen kuuroorden slingert.

De gemeentelijke status van Karlova Studánka dateert uit 1949, toen het zich afscheidde van Suchý Zejf (nu onderdeel van Světlá Hora). Met een oppervlakte van iets meer dan anderhalve vierkante kilometer behoort het tot de kleinste gemeenten van Tsjechië. Het aantal inwoners bedraagt ​​ongeveer tweehonderd, van wie velen werkzaam zijn in kuuroorden of kleine horecabedrijven. In de afgelopen decennia is de plaats veelvuldig genoemd in internationale publicaties, waaronder een aanbeveling van The New York Times als een belangrijk bergkuuroord.

Karlova Studánka blijft bestaan ​​als een plek van stille reflectie en weloverwogen rust. Het strenge klimaat van de vallei, de mineraalrijke bronnen en de bewaard gebleven architectuur vormen een uniek geheel, een geheel dat de reiziger die rustig aankomt beloont. Hier worden de pauzes tussen de behandelingen onderdeel van de kuur: in het zachte getik van klokkentorens, op ruisende bospaden, in de onvermijdelijke stilte die neerdaalt wanneer het water vrij stroomt.