Montecatini Terme

Montecatini Terme is een Toscaanse gemeente in de provincie Pistoia met ongeveer 20.000 inwoners en beslaat 17,69 km² vruchtbare vlakte aan de oostelijke rand van de Piana di Lucca. Gelegen tussen de rivier de Pescia in het westen, de Nievole-stroom in het oosten, de uitlopers van de Pistoia-bergen in het noorden en de moerassen van Fucecchio in het zuidoosten, bloeit het al lange tijd als het belangrijkste centrum van Valdinievole, gekenmerkt door zijn historische warmwaterbronnen, verfijnde Belle Époque-architectuur en een levendige kalender van culturele evenementen.

De oorsprong van Montecatini Terme is onlosmakelijk verbonden met de ondergrondse watervoerende laag die zestig tot tachtig meter onder de straten ligt. Elf thermale bronnen – verwarmd tot temperaturen tussen 24 °C en 33,4 °C – ontspringen uit Trias-lagen van kalksteen, travertijn, jaspis en kalksteen; zes hiervan worden al sinds de negentiende eeuw ontgonnen vanwege hun vermeende therapeutische eigenschappen. Het water uit deze gedeelde bron stroomt door sierlijke paviljoens en inspireert kuuroorden waarvan de loggia's, zuilengalerijen en met fresco's versierde hallen samensmelten tot een van Europa's meest gevierde hydrotherapeutische landschappen. In 2021 heeft UNESCO Montecatini Terme opgenomen in de Werelderfgoedlijst van "Grote Kuuroorden van Europa" vanwege het mineraalwater en het architectonische ensemble dat de kuurcultuur van de achttiende tot de twintigste eeuw belichaamt.

Van de top van Montecatini Alto, het middeleeuwse gehucht dat een nabijgelegen heuvel bekroont, tot het verzorgde thermaalpark La Pineta, is de combinatie van natuurlijke en bebouwde omgevingen in de gemeente opmerkelijk. De Borra Torrent loopt deels langs de grens met Massa en Cozzile, terwijl de Colle delle Panteraie – ooit gehuld in kastanjebossen – nu wandelpaden biedt met parasoldennen. Deze groene longen omlijsten een stad waarvan de moderne kern is ontstaan ​​aan de voet van de oude nederzetting op de heuveltop, waar de overblijfselen van het romaanse kasteel ooit de wacht hielden.

Klimatologisch gezien profiteert de stad van een gematigd microklimaat. Januari kent een gemiddelde temperatuur van 6,3 °C, juli van 24,3 °C, met een jaarlijkse neerslag van meer dan 1000 mm gedurende ongeveer vijfennegentig dagen. De neerslag neemt af in de zomer, neemt toe in de herfst en piekt dan weer tussen winter en lente. Dergelijke omstandigheden zorgden er ooit voor dat de Fucecchio-moerassen in het zuidoosten drooggelegd zijn, maar ze behouden ook de groene vegetatie van de kuurparken en villa's die de promenades van de stad verfraaien.

Het hele jaar door bruist Montecatini Terme van tentoonstellingen en festivals van lokale, nationale en internationale faam. Giuseppe Verdi's verblijf hier in de negentiende eeuw was een teken van de artistieke aantrekkingskracht van de stad; meer recent maakte een bloemlezing van de schilders van Macchiaioli (juli 2009-januari 2010) in 2011 plaats voor Santi Poeti Navigatori, en van juli 2023 tot en met 7 januari 2024 stonden werken ter herdenking van de 150e geboortedag van Galileo Chini centraal. Tot september 2024 presenteert Montecatini Contemporary Art "Florilegio Italiano", een verzameling abstracte werken en academische werken van Nespolo, Guarneri, Notargiacomo, Modica en hun collega's.

Muziek doordringt elke zomer de kuuroorden. In het Tettuccio-hotel verwelkomt het festival Estate Regina beroemdheden zoals Zubin Mehta en Luciano Berio, begeleid door het orkest Maggio Musicale Fiorentino. Ook literaire bijeenkomsten brengen leven in de brouwerij: "Acqua in bocca (ma non troppo)" vindt plaats in Terme Tettuccio, terwijl "Champagne per tutti", gewijd aan ambachtelijke Franse wijnmakers, de bruisende lente viert. Begin september brengt "Oltre la Rocca" Montecatini Alto tot leven, en van 5 tot en met 10 november 2024 vindt het internationale kortefilmcircuit plaats voor het Montecatini International Short Film Festival. Tot slot combineert "Food & Book" elk najaar gastronomie en literatuur; meer informatie is te vinden op de website van de gemeente.

De transportinfrastructuur verbindt de stad met de Toscaanse hoofdsteden. De snelweg A11 doorkruist de gemeente, met de dichtstbijzijnde afslag bij Pieve a Nievole; provinciale en regionale wegen – SR 435 (Lucchese), SR 436 (Francesca), SP 633 (Mammianese-Marlianese), SP 22 (Porrione en del Terzo), SP 26 (Camporcioni), SP 32 (Nievole-Avaglio) en SP 33 (Nievole-Casore del Monte-Femminamorta), evenals SP 40 (Marlianese) – waaieren uit naar aangrenzende gemeenten. Florence ligt 39 km naar het oosten, Pisa 34 km, Lucca 21 km en Pistoia 12 km.

Treinverbindingen naar Florence en Lucca lopen via twee stations: het compacte Montecatini Centro en het grandioze Montecatini Terme-Monsummano-Angiolo Mazzoni, een gebouw uit 1937 dat een eindstation uit 1853 verving. Tot 1938 slingerde de tramlijn Lucca-Monsummano door de stad en vervoerde zowel passagiers als goederen. Tegenwoordig gaat er een kabelbaan omhoog naar Montecatini Alto – de oorspronkelijke rijtuigen, "Gigio" en "Gigia", rijden nog steeds over de steile rails. Stadsbussen, beheerd door Autolinee Toscane, rijden op twee ringwegen en talrijke regionale lijnen (met name lijn 703, die Valdinievole verbindt met Pistoia en Florence) vanaf het intermodale knooppunt Piazza Italia, naast station Monsummano; particuliere exploitanten verzorgen ook nationale busdiensten.

Kerkelijke monumenten weerspiegelen opeenvolgende architectuurstromingen. De kerk van Santa Maria Assunta (1957-1962) heeft een achthoekig grondplan met vier zijkapellen en een gewelfd presbyterium. In Montecatini Alto verrees in 1764 de kerk van de Heiligen Jacopo en Filippo in barokstijl op een eerdere romaanse kern. De vijftiende-eeuwse San Pietro Apostolo – ooit de kasteelkapel – werd in de 17e eeuw herbouwd; de huidige gevel vormt het eindpunt van de apsis en verbergt middeleeuwse overblijfselen. Het sobere klooster en de kerk van Santa Maria a Ripa (zestiende eeuw) zijn toegankelijk via een romaanse trap; het eenbeukige schip herbergt achttiende-eeuwse fresco's die onlangs onder witkalklagen zijn herontdekt.

Stadsgebouwen vertolken de burgerlijke aspiraties van de stad. Villa Forini Lippi, waarvan de kern dateert uit de zeventiende eeuw, herbergt nu de gemeentelijke bibliotheek te midden van een park van twee hectare; de ​​trap met dubbele helling en de loggia met balustrade getuigen van renaissanceverfijning. Het Palazzo Comunale uit 1914, van binnen versierd met stucwerk van Alessandro del Soldato, heeft een hal van dubbele hoogte, doorsneden door een uitkragend balkon met Korinthische zuilen. Vlakbij staat het Padiglioncino Tamerici (1902), het enige paviljoen in Liberty-stijl van Montecatini, met bas-reliëfs in art-nouveaustijl die keramiekkunstenaars in bloemenhouding afbeelden.

Het kuuroord zelf is een architectonische bloemlezing. Terme Excelsior (herbouwd in 1968 naar een ontwerp van Sergio Brusa Pasquè) en Terme La Fortuna (1912), gelegen in een paviljoen in een crypte te midden van verzorgde tuinen, herinneren aan Bernardini's casino uit het begin van de twintigste eeuw en de bron die in 1853 werd ontdekt. ​​Het uit travertijn gedolven water van La Salute vond tussen 1922 en 1929 een neorenaissancebestemming op een landgoed van 7.250 m². Terme Nuove Redi, geopend in 1920 en herbouwd in 1964, werd in 2009 gerenoveerd door Oreste Ruggiero. In het Tettucciopark getuigen Terme Regina (1773, gerenoveerd in 1923-1927 door Ugo Giovannozzi) en Terme Rinfresco (herbouwd in 1927, gekenmerkt door een mozaïek van zoetwaterstenen fleur-de-lis) van de laat-renaissance. Het centrale complex van Terme Tamerici – gebouwd in 1911 op de plek waar in 1843 iets werd ontdekt – bestaat uit vier bouwwerken die de binnenplaatsen met fonteinen omlijsten. De grootste, Terme Tettuccio (paviljoens van Gaspare Maria Paoletti, 1779-1781; gerenoveerd in 1929), is nog steeds in de openlucht. In de buurt maken de Terme Leopoldine (gerestaureerd 1919-1926, maar gesloten voor publiek) en Terme Torretta (gebouwd van 1829; gerestaureerd 1925-1928) het circuit van geneeskrachtige waterhuizen compleet.

Midden tussen deze bronnen herdenkt de Walk of Fame aan de Viale Giuseppe Verdi de kunstenaars, schrijvers en staatslieden die Montecatini Terme hebben gesierd. Elke ronde balk in het trottoir draagt ​​een naam en viert op stille wijze de samenvloeiing van cultuur en geneeskunde die deze gemeente kenmerkt.

De aantrekkingskracht van Montecatini Terme komt niet voort uit pronkzucht, maar uit de subtiele dialoog tussen water, steen en gemeenschap. Hier bevorderen de combinatie van oude waterlagen en moderne architectuur een sfeer van rust en bezinning. De lanen van de stad nodigen uit tot een ontspannen verkenning; de kuurbanken bieden momenten van bezinning. In elke arcadengalerij en botanische open plek bewaart Montecatini Terme een gecultiveerde eenvoud – een blijvend bewijs van eeuwenoude Europese kuurtraditie.