Courchevel

Courchevel, een cluster van dorpen gelegen tussen 1300 en 1850 meter boven zeeniveau in de Tarentaisevallei in het Franse departement Savoie, combineert een alpine bevolking van amper tweeduizend permanente inwoners met een skigebied van zo'n 605 hectare binnen 's werelds grootste aaneengesloten skigebied, Les Trois Vallées. Gelegen in de regio Auvergne-Rhône-Alpes, trekt het resort een overwegend internationaal publiek met 493 kilometer aan onderling verbonden pistes, een steile landingsbaan en een concentratie van luxe paleizen en restaurants met Michelin-sterren. Onder de schijn van exclusiviteit schuilt een geschiedenis van weloverwogen naoorlogse planning, infrastructuur van Olympisch niveau en een evoluerend profiel dat nu zomerse kunstfestivals en milieubeheer aan de rand van het Parc National de la Vanoise omvat.

Van de eerste studies over het Vichy-regime in 1942 tot de doctoraatsvisie van Laurent Chappis, ontwikkelde Courchevel zich tot Frankrijks eerste volledig speciaal gebouwde bergresort. Chappis besloot, samen met ingenieur Maurice Michaud, af te stappen van het model van het aanpassen van bestaande dorpen en in plaats daarvan een netwerk van locaties te creëren op een hoogte van 1300 meter (Le Praz), 1550 meter (het huidige Courchevel Village), 1650 meter (Moriond) en 1850 meter – nu kortweg "Courchevel" – elk met een eigen karakter. Courchevel 1550, geopend in 1946, diende als de eerste basis voor toeristische infrastructuur. Het primitieve gehucht leidde tot de bouw van hotels zoals Roc Merlet. Twee jaar later zag Chappis toe op de ontwikkeling van Courchevel 1850 op de brede Tovet-weide. De hoekige gevels en de licht hellende daken brachten een revolutie teweeg in de alpiene architectuur en zorgden er in 1998 voor dat het werd opgenomen in de aanvullende inventaris van historische monumenten voor het stedelijk ensemble.

De snelle groei van Courchevel in de jaren 50 en 60 weerspiegelde de Franse omarming van wintersport als massale recreatie. Toch behield het een gemeenschapsgevoel, geworteld in Le Praz en de gemeentelijke hoofdstad Saint-Bon-Tarentaise op 1100 meter hoogte, waar gratis pendelbussen traditionele stenen huizen en de 12e-eeuwse kerk Saint-Bon verbinden met de sneeuwgrens erboven. In 1952 had Morionds "Zonnig Balkon" zijn bijnaam niet alleen verdiend vanwege de zonovergoten pistes, maar ook vanwege een autonome skisector beheerd door de Société des Téléskis de Moriond – een voorloper van de Société des Trois Vallées (S3V), opgericht in 1946 en vandaag de dag verantwoordelijk voor de liften in Les Trois Vallées. Een decreet uit 1959 verenigde het gebied van Moriond binnen het rechtsgebied van Saint-Bon, waardoor het lokale bestuur werd geconsolideerd, terwijl nationale instanties al snel zouden investeren in Olympische locaties.

De opening van de skischansen van Tremplin du Praz in januari 1991 vormde de voorbode van de Olympische Winterspelen van Albertville in 1992, toen Le Praz het schansspringen en de Noordse Combinatie organiseerde, en La Tania – speciaal gebouwd voor deelnemers – zich bij de vallei voegde. De lokale ijsbaan Forum, geopend in december 1990 voor een bedrag van 38 miljoen frank, bood trainingsfaciliteiten voordat de Spelen de evenementen verdeelden over Albertville, Méribel en Pralognan-la-Vanoise. De landingsbaan van de altiport, oorspronkelijk aangelegd door Michel Ziegler in 1961 en later uitgebreid om Dash 7-vliegtuigen voor de Spelen te kunnen ontvangen, onderstreepte het strategische belang van Courchevel, ondanks de beruchte steile helling van 18,5 procent en de lengte van 525 meter. Piloten hebben een speciale certificering nodig om de vallei te kunnen bevaren, en de luchthaven behoort nog steeds tot de gevaarlijkste ter wereld.

De uitbreiding van het resort in de 21e eeuw combineerde weelde met operationele verfijning. In 2011 introduceerde de Franse hotelclassificatie een zesde 'paleis'-ster; Courchevel claimde twee van de eerste acht dergelijke paleizen van het land in Jardin Alpin. Veertien hotels in het resort hebben nu een vijfsterrenstatus en zeven etablissementen hebben Michelinsterren – waaronder Le Chabichou met twee sterren en Yannick Alléno's Cheval Blanc met drie sterren. Naast coutureboetieks van Louis Vuitton, Hermès, Chanel en andere, biedt het resort wat wel eens de duurste apotheek van Frankrijk wordt genoemd. De clientèle komt grotendeels uit Golfstaten en welvarende Russische kringen, die hun bezoeken zo plannen dat ze samenvallen met Nieuwjaar en de Russisch-orthodoxe kerst op 7 januari, waardoor de eerste twee weken van de maand het hoogseizoen vormen.

Luxe gaat echter hand in hand met uitdagingen die de veerkracht van de gemeenschap op de proef stellen. In de vroege ochtenduren van 20 januari 2019 woedde er brand in de verblijven van seizoenarbeiders in Courchevel 1850, waarbij twee mensen omkwamen en tweeëntwintig gewond raakten. Honderddertig brandweerlieden rukten uit en hun snelle optreden voorkwam een ​​nog grotere tragedie en benadrukte de kleine foutmarge te midden van steile straten en dicht op elkaar staande chaletgevels. Het incident leidde tot strengere veiligheidsprotocollen in de arbeiderswoningen en hernieuwde investeringen in de gemeentelijke brandweer.

Courchevels toewijding aan vitaliteit het hele jaar door heeft geleid tot de toevoeging van belangrijke recreatieve en culturele locaties. In december 2015 werd Aquamotion geopend, een waterpark van 15.000 vierkante meter met binnen- en buitenzwembaden, duikputten, glijbanen, spafaciliteiten en drie restaurants, allemaal ontworpen om het aanbod na het skiën te diversifiëren. In november 2013 opende het sportcentrum L'Envolée in Le Praz een fitnessruimte van 1.000 vierkante meter, een fitnessruimte en een multifunctionele ruimte, voor zowel topsporters als recreatieve bezoekers. L'Alpinium, dat momenteel in aanbouw is in Le Praz, wil de verbindingen met Courchevel 1850 verbeteren en de parkeergelegenheid uitbreiden. Het erkent dat verbeterde mobiliteit tussen dorpen cruciaal blijft in een resort dat vijf nederzettingen omvat, maar de naam draagt ​​van de hoogstgelegen locatie.

De benoeming van Courchevel en Méribel als co-organisatoren van de FIS Wereldkampioenschappen Alpineskiën 2023 bevestigde de wereldwijde status van de vallei. De races begonnen op het onlangs opgerichte L'Éclipse-parcours op de top van Saulire en eindigden op de bodem van de vallei in Courchevel Le Praz – een bewijs van decennialange ervaring met piste-engineering en het maken van sneeuw. Sinds de ingebruikname van het meer van Ariondaz in 2007 heeft het resort tot wel 617 sneeuwkanonnen ingezet om 43 procent van het terrein te bedekken, waardoor seizoensschommelingen worden beperkt. De Fédération Française des Stations de Montagne registreert dat het gebied, op het hoogtepunt van de capaciteit begin jaren 70, zo'n 28.000 toeristenbedden telde; vandaag de dag telt Les Trois Vallées samen meer dan 126.000 bedden, waarvan Courchevel er ongeveer 32.000 heeft.

Architectonisch erfgoed blijft een bepalend aspect van de identiteit van Courchevel. De chaletachtige gebouwen die Denys Pradelle en Chappis in 1850 in Courchevel ontwierpen – Lang, Joliot-Curie, Petit Navire en andere – werden tussen 2005 en 2012 tot historisch monument verklaard. Ze illustreren stuk voor stuk de mix van modernistische eenvoud en alpiene allure uit het midden van de vorige eeuw. De kapel van Onze-Lieve-Vrouw Tenhemelopneming, voltooid in 1959 en uitgebreid in 1970, bevindt zich te midden van dertig beschermde locaties verspreid over de gemeente. Deze erkenning bevestigt wat de eerste planners voor ogen hadden: een resort dat niet alleen tegen de berghellingen is gebouwd, maar dat de bebouwde vorm harmonieert met het landschap.

De toegang, zowel fysiek als administratief, weerspiegelt de gelaagde ontwikkeling van Courchevel. Hoewel de gemeente Courchevel in 2017 ontstond door de fusie van Saint-Bon-Tarentaise en La Perrière, is het gemeentehuis nog steeds in Saint-Bon gevestigd, waardoor de continuïteit met het tijdperk vóór de skioorden behouden blijft. Wegverbindingen lopen van Le Praz via La Tania naar Méribel via de Col de la Loze en van Saulire naar de Allues-vallei, waardoor skiërs Paradiski en Espace Killy kunnen doorkruisen met een wekelijkse skipas. Voorstellen om alle Tarentaise-systemen met elkaar te verbinden, werden geblokkeerd door de oprichting van het Nationaal Park Vanoise in 1963, waardoor de ecologie van de Alpen behouden bleef, ondanks de sterke toename van het toerisme.

Het bestuur van het resort combineert openbaar beheer met commerciële ondernemingen. Courchevel Tourisme, een toeristenbureau met EPIC-structuur en gefinancierd met lokale belastingen, kende in 2015 een budget van € 5,3 miljoen toe aan promotie en evenementen. S3V, oorspronkelijk gefinancierd door de Conseil Général de Savoie, beheert skiliften en pistes als een gemengd-economisch bedrijf, waarvan de belangrijkste aandeelhouders de departementale raad, de gemeenten Saint-Bon-Tarentaise, Les Allues en La Perrière, en de medewerkers van S3V zijn. In 2008 exploiteerde S3V 85 liften in Les Trois Vallées – wederom een ​​indicator van de rol van Courchevel in een netwerk met een totale oppervlakte van meer dan 2100 hectare.

Ondanks zijn reputatie en middelen staat Courchevel voor de noodzaak tot modernisering. In de afgelopen decennia hebben de afneembare stoeltjesliften van Poma historische 'eieren' vervangen en heeft de Grand Jour-kabelbaan – ooit de grootste ter wereld – plaatsgemaakt voor snellere installaties met een hogere capaciteit. Sneeuwkanonnen blijven energie-intensief, een zorg die de Franse Rekenkamer in 2011 opmerkte toen zij een jaarlijkse kostprijs van € 5 miljoen voor 130.000 m³ sneeuwproductie vaststelde. Naarmate de klimaattrends veranderen, brengt het resort een evenwicht tot stand tussen reservoirbeheer en piste-oriëntatie om betrouwbare condities te behouden voor zowel elite-evenementen als recreatieve skiërs.

Ingebed in dit continuüm van aanpassing is Courchevels uitbreiding naar cultuur en sport buiten de winter. Het Internationaal Festival voor Pyrotechnische Kunst trekt sinds 2003 elke zomer toeschouwers naar Courchevel 1850, terwijl hedendaagse kunsttentoonstellingen de dorpsgalerijen opvrolijken. Mountainbike- en wandelpaden, hoewel minder drukbezocht dan die in de naburige steden Méribel en Les Arcs, nodigen uit tot het verkennen van beboste plateaus en gletsjervalleien. Een negen-holes golfbaan in Jardin Alpin combineert alpiene panorama's met fairways, een knipoog naar recreatie het hele jaar door. De banden tussen de zusterstad en Park City, Utah, benadrukken de gedeelde expertise in bergtoerisme en hebben Courchevel zelfs een rode piste met de naam "Park City" opgeleverd.

Gedurende zeven decennia heeft Courchevel een dubbele identiteit behouden: een smeltkroes van architectonische innovatie en een bastion van luxe gastvrijheid, terwijl het tegelijkertijd het ritme van het alpiene leven in de rustigere gehuchten heeft behouden. De hellingen – ooit in kaart gebracht door Chappis op basis van oorlogscartografie – zijn nu gastheer van wereldkampioenschappen, en de lanen, ooit zonder hotels, kanaliseren nu wereldwijde rijkdom. Maar achter de façade van paleizen en designerboetieks schuilt het voortbestaan ​​van kleinschalige dorpjes, het gezoem van liftmotoren en het constante beheer van het natuurlijke terrein dat zowel de oorsprong als de belofte van het resort heeft bepaald. In een tijdperk waarin bergbestemmingen te maken krijgen met ecologische, economische en sociale druk, blijft Courchevel een bewijs van weloverwogen planning, architectonische ambitie en de blijvende aantrekkingskracht van besneeuwde toppen. Het verhaal, dat zich nog steeds ontvouwt, balanceert exclusiviteit met gemeenschap, spektakel met sereniteit, en innovatie met respect voor het landschap – een alpiene odyssee geleid door zorgvuldige visie en menselijke inspanning.