Matsuyama

Matsuyama, het administratieve hart van de prefectuur Ehime op het kleinste hoofdeiland van Japan, Shikoku, beslaat een knooppunt van land en zee. De stad beslaat 429,35 vierkante kilometer aan de noordoostelijke rand van de Dōgo-vlakte en strekt zich noordwaarts uit tot aan de Seto-binnenzee. In het oosten wordt de stad begrensd door het Takanawa-schiereiland en in het zuiden door het Saragaminegebergte, een uitloper van het Shikoku-gebergte. Op 1 oktober 2022 woonden er 505.948 inwoners, verdeeld over 243.541 huishoudens, wat neerkomt op een bevolkingsdichtheid van ongeveer 1.200 personen per vierkante kilometer. Binnen de gemeentegrenzen valt een archipel van negenentwintig Kutsuna-eilanden.

Klimatologisch gezien ligt Matsuyama in de vochtige subtropische zone. De zomers zijn warm en vochtig, terwijl de winters koel blijven en er zelden sneeuw valt. Het regent het hele jaar door met tussenpozen, met een toename van de lente tot midden in de zomer, en dan weer in de vroege herfst. Deze omstandigheden tezamen voeden de beroemde mandarijnenboomgaarden van de regio en houden de beken in stand die de rivieren Ishite en Shigenobu voeden die door de stad stromen.

De oorsprong van Matsuyama gaat terug tot de oude provincie Iyo. Dōgo Onsen – al beroemd in de Asuka-periode – verwelkomde Prins Shōtoku in 596 n.Chr. en werd later terloops vermeld in Het Verhaal van Genji. Tegen het einde van het Heian-tijdperk verwierf Kono Michinobu macht door Minamoto no Yoritomo te steunen in de Genpei-oorlog en werd hij benoemd tot shugo van Iyo. Zijn nakomelingen versterkten het Yuzuki-kasteel nabij Dōgo Onsen en ontwikkelden de haven van Mitsuhama, waarmee ze maritieme verbindingen met Honshū en Kyūshū tot stand brachten.

In 1585 bracht Toyotomi Hideyoshi's zuidelijke campagne Iyo onder centrale controle, en onder het Tokugawa-shogunaat werd het gebied Iyo-Matsuyama-domein. Rondom het kasteel van Matsuyama ontstond een kasteelstad, jōkamachi, waarvan de donjon, Katō Yoshiaki, in 1627 werd voltooid. Met de Meiji-restauratie ontstond het moderne gemeentesysteem: de stad Matsuyama ontstond officieel op 15 december 1889.

De grenzen van de 21e eeuw weerspiegelen de geleidelijke fusie met omliggende steden – Dōgo, Mitsuhama, Nakajima en andere – waardoor het stedelijk bereik toenam. De meest recente fusie, op 1 oktober 2018, bracht de voormalige steden Hōjō en Nakajima bij Matsuyama. Toch blijft de herinnering aan de stad getekend door het bombardement van 26 juli 1945, toen meer dan de helft van het gebied in puin lag en 251 burgers omkwamen.

Matsuyama fungeert als een regionaal handelscentrum. De vruchtbare vlakten leveren een flinke oogst mandarijnen op, terwijl het toerisme floreert op twee pijlers: de warmwaterbronnen van Dōgo Onsen en het heuvelfort van het kasteel van Matsuyama. De industrie draagt ​​bij via de productie van chemische vezels – verankerd door de grootste vestiging van de Teijin Group in Japan – en fabrieken die stoomketels (Miura), landbouwmachines (Iseki), snoepgoed (Hatada Ichiroku) en dranken (Pom's Poem) produceren. Retailgiganten Fuji en Daiki hebben hier ook hun hoofdkantoor.

In het culturele hart van de stad staat Dōgo Onsen Honkan, een houten openbaar badhuis uit 1894. Geprezen als een van de oudste van Japan, herinnert de drie verdiepingen tellende gevel aan de omarming van de moderniteit in het Meiji-tijdperk. Volgens de legende heeft hier in mythische tijden een reiger een wonderbaarlijke genezing ondergaan, terwijl kronieken Prins Shōtoku tot de vaste gasten noemen. Sinds januari 2019 hebben gefaseerde renovaties belangrijke gevels bewaard voor fotografie, terwijl andere delen nu met steigers zijn bedekt; kleine baden op de begane grond blijven gedurende het zeven jaar durende project open.

Kasteel Matsuyama bekroont de Katsuyama-heuvel op 130 meter boven zeeniveau. Vier van de acht poorten zijn nationale schatten en bezoekers kunnen binnen de stenen muren samoeraiharnassen, officiële documenten en kalligrafie bewonderen. Een kabelbaan brengt degenen die minder geneigd zijn om het bospad te bewandelen, terwijl anderen de beklimming te voet verkiezen.

Acht van de achtentachtig tempels op de Shikoku-pelgrimstocht liggen binnen het domein van Matsuyama: Jōruriji (#46), Yasakaji (#47), Sairinji (#48), Jōdoji (#49), Hantaji (#50), Ishiteji (#51), Taisanji (#52) en Enmyōji (#53). Ishiteji, gesticht in 728, trekt pelgrims met zijn muurschilderingen in de Deva-hal en het gigantische stenen hoofd van Kōbō Daishi – waarvan gezegd wordt dat het zonden vergeeft bij aanraking. Taisanji en Jōdoji bewaren eveneens architectuur en beeldhouwkunst die teruggaat tot de 8e eeuw, terwijl hun bestaande gebouwen dateren uit de 14e eeuw.

Dit spirituele erfgoed vormt een aanvulling op Matsuyama's geprezen plaats in de Japanse literatuur en poëzie. Masaoka Shiki (1867-1902), vereerd om zijn modernisering van de haiku, groeide hier op; zijn gereconstrueerde ouderlijk huis, Shikidō, en het Shiki Memorial Museum tonen zijn manuscripten en kunst. Kurita Chodō's Kōshin-an theehuis, gebouwd in 1790 voor Kobayashi Issa, weerspiegelt een eerdere poëtische traditie. Latere discipelen – Takahama Kyoshi, Kawahigashi Hekigoto en Santōka – lieten ook hun sporen na; Santōka's eenvoudige hut, Isso-an, wordt af en toe opengesteld voor het publiek. In 1999 voorzag de Matsuyama-declaratie in een Internationaal Haiku-onderzoekscentrum, en vanaf 2000 eren de Masaoka Shiki International Haiku Awards figuren zoals Yves Bonnefoy en Gary Snyder.

Natsume Sōseki's Botchan (1906) wierp Matsuyama op de nationale verbeelding. De gemeentelijke tram – omgedoopt tot Botchan Ressha – is een nabootsing van de klassieke trams uit de roman, terwijl het Botchan Stadion en de lekkernijen die bekendstaan ​​als Botchan dango het verhaal herdenken: drie mochi-kralen met matcha, ei en rodebonenpasta. In 1969 beschreef Shiba Ryōtarō's Saka no Ue no Kumo ("Wolken boven de heuvel") de Japanse Meiji-ontwaking; in 2007 werd er een museum geopend ter gelegenheid van NHK's Taiga-drama. Zelfs de Amerikaanse schrijfster Eliza Scidmore situeerde haar roman As the Hague Ordains uit 1907 hier, geïnspireerd door het Russische krijgsgevangenenkamp dat tijdens de Russisch-Japanse Oorlog werd opgericht – een erfenis die wordt herdacht door een Russische begraafplaats, onderhouden door lokale vrijwilligers.

De gebroeders Akiyama, geboren in Matsuyama, gaven vorm aan datzelfde conflict: generaal Akiyama Yoshifuru richtte de Japanse cavalerie op, terwijl zijn jongere broer Saneyuki marinetactieken ontwikkelde die van groot belang waren in Tsushima. Hun geboorteplaats, bewaard gebleven aan de Kachimachistraat, nodigt uit tot reflectie op Matsuyama's martiale erfgoed.

Culturele gelegenheden in overvloed. Het Kunstmuseum Ehime in het Shiroyama Park herbergt werken van regionale kunstenaars zoals Takubo Kyōji en Oki Kangaku. De musea Shiki Memorial en Saka no Ue no Kumo presenteren literaire en historische verhalen, terwijl een Juzo Itami-museum de gevierde filmregisseur uit de regio eert. Bansuisō, de villa uit 1922 van een kasteelheer uit het Taishō-tijdperk, doet nu dienst als dependance van het kunstmuseum, met wisselende tentoonstellingen in de galerieën.

Jaarlijks bruist Matsuyama van de festivals: het Dōgo-festival in de lente, het Matsuyama-festival in augustus en het herfstfestival in oktober, waar draagbare altaargevechten de straten van het centrum opvrolijken. Op gastronomisch gebied kan de stad bogen op twee Meibutsu (speciale producten): taarten – oorspronkelijk in de 17e eeuw geïntroduceerd door Heer Sadayuki Matsudaira als een mix van Castella en jam – en Botchan dango, elk een bewijs van de lokale smaak.

Luchthaven Matsuyama (IATA: MYJ) biedt rechtstreekse vluchten naar Tokio Haneda, Nagoya Komaki, Osaka Itami, Fukuoka, Okinawa, Seoul en Shanghai. Elke twintig minuten rijdt er een limousinebus van de terminal naar Dōgo Onsen (¥450). Reizigers kunnen de San'yō Shinkansen naar Okayama nemen en vervolgens overstappen op de Shiokaze Limited Express voor een reis van drie uur (¥6.630). In Shikoku bereikt de Ishizuchi Express Takamatsu en de Uwakai Express verbindt met Uwajima. De Sunrise Seto-nachttrein, compleet met douches, vertrekt rond 22:00 uur vanuit Tokio en komt halverwege de ochtend aan in Matsuyama.

Snelwegbussen van JR Shikoku en gelieerde bedrijven rijden routes zoals de Botchan Express vanuit Takamatsu, de Madonna Express vanuit Okayama en nachtdiensten zoals de Dream Takamatsu-Matsuyama en Olive Matsuyama. Concurrentie van Iyo Tetsu en Willer Express biedt meer mogelijkheden voor reizen overdag en 's nachts.

Binnen de stad concentreert Iyotetsu's netwerk van trams, bussen en de forenzentrein zich op station Matsuyama-shi ("Shieki"). Trams hebben een vast tarief (¥200), terwijl dagpassen ¥400 kosten. Lijn 5 verbindt het JR-station Matsuyama met het kasteel van Matsuyama, de Okaido-arcade en Dōgo Onsen. Stadsbussen beginnen bij ¥150; IC-kaarten gekocht bij Shieki geven 10 procent korting. Wandelen blijft een aangename manier om het centrum te verkennen, maar voor excursies naar afgelegen locaties – zoals de bedevaartsoorden – is een eigen auto of openbaar vervoer aan te raden.

Matsuyama's mix van provinciale rust en culturele levendigheid is ontstaan ​​uit eeuwenlange, gelaagde geschiedenis. De warmwaterbronnen doen denken aan hoofse legendes; de kasteelstenen herinneren aan samoeraistrategieën; de straten echoën van verzen en romans die het moderne Japan hebben gevormd. Hier kunt u wandelen onder de kersenbloesems van Dōgo Park, de ruïnes van het Yuzuki Kasteel bewonderen en stilstaan ​​bij de Botchan Karakuri Klok, waar de animatronische figuren de scènes van Sōseki naspelen. Of ze nu getekend zijn door mandarijnen, manuscripten of de stoom van een oud bad, bezoekers vertrekken met een indruk van een stad die zowel stevig geworteld als zich in alle stilte ontwikkelt – een plek waar de contouren van het verleden zichtbaar blijven, zelfs terwijl het leven weer op gang komt.