Anshan

Anshan ligt in een rustige uithoek van centraal-zuidoost Liaoning, zo'n negentig kilometer ten zuiden van Shenyang. De naam van de stad – letterlijk 'zadelberg' – is afgeleid van de lage piek ten zuiden ervan, die in het afnemende licht lijkt op de kromming van een paardenzadel. Deze zachte rotspunt is getuige geweest van eeuwen van conflict en handel, en regeert vandaag de dag over een gemeente met zo'n 3,3 miljoen inwoners verspreid over 9270 vierkante kilometer. Daarmee is Anshan Liaoning qua inwoneraantal de op twee na grootste stad.

Anshan strekt zich bijna 133 kilometer uit van oost naar west en vormt een brug tussen de vlakke vlaktes van de Liao-rivier en de oprijzende contouren van het Qiangebergte. De westelijke en centrale delen zijn brede, vruchtbare vlaktes – meer dan 24.000 hectare akkerland – waar groentevelden en de beroemde Nanguopeer gedijen onder de gematigde zon. In het zuidoosten maken heuvels plaats voor grillige bergkammen en beboste hellingen die het Qianshan Nationaal Park vormen, een 44 vierkante kilometer groot reservaat met taoïstische en boeddhistische heiligdommen.

Onder de grond herbergt Anshan een immense minerale rijkdom. IJzerertsafzettingen voeden het enorme staalcomplex van de stad; magnesiet- en talkreserves behoren tot de meest overvloedige ter wereld; jade-aders leveren serpentijnstenen op die zo groot zijn dat de grootste die ontdekt is – nu minutieus uitgehouwen in een 260 ton wegende Boeddha – een lokale bezienswaardigheid blijft. Steenkoollagen liggen nog dieper, lang ontgonnen voor zowel hoogovens als winterverwarmingssystemen.

De menselijke geschiedenis van de regio gaat terug tot prehistorische nederzettingen. Onder de Tang-dynastie bezetten keizerlijke troepen het gebied tijdens veldtochten tegen Goguryeo: de ruïnes van forten en bakentorens uit de Ming-tijd markeren nog steeds de oude noord-zuidweg tussen Liaoyang en Haicheng. Toch bleef Anshan gedurende een groot deel van zijn geschiedenis meer een tussenstop dan een bestemming, bezaaid met bescheiden herbergen voor ambtenaren die tussen provinciehoofdsteden trokken.

In 1918 opende een Chinees-Japans partnerschap de Anshan Zhenzing Iron Ore Company. Toen de Japanners in 1931 Mantsjoekwo stichtten, kwam deze onderneming onder exclusieve Japanse controle en verrees er een aangrenzende staalfabriek op de noordwestelijke vlakte van de stad. De nederzetting groeide rond de fabriekspoorten en trok arbeiders en ondernemers naar de met ovens verlichte nachten. De bevrijding door het Volksbevrijdingsleger op 19 februari 1948 wordt elk jaar herdacht in het Lishishan Park, waar een monument van grijze steen het laatste conflict van de burgeroorlog in de stad markeert.

De jonge Volksrepubliek plaatste Anshan in het hart van haar industriële ambities. In december 1948 werd de Angang Iron and Steel Company opgericht in een door de oorlog beschadigde fabriek; in juli 1949 werd de beperkte productie hervat. Onder staatsplanning groeide de fabriek uit tot een van China's grootste staalproductiecentra. Openhaardovens braakten stofwolken en dampen uit, wat Anshans reputatie als een grimmig, roetzwart bolwerk van de zware industrie deed wankelen.

Vanaf de jaren tachtig verminderde een reeks technologische vernieuwingen zowel de vervuiling als de behoefte aan arbeidskrachten. Zuurstofconverters vervingen oudere smelterijen; continugietlijnen, die in 2000 werden geïntroduceerd, verminderden de uitstoot van fijnstof nog verder. Hoewel deze ontwikkelingen het personeelsbestand van de staalfabriek inperkten en sommigen zonder vast werk achterlieten, verlichtten ze de milieubelasting van Anshan. De afgelopen jaren hebben stadsplanners geprobeerd een evenwicht te vinden tussen de wortels van de zware industrie en nieuwe ambities als een plek van historisch en natuurlijk belang.

Administratief gezien omvat Anshan vier stedelijke districten – Tiedong in het oosten, Tiexi in het westen, Lishan ten noorden van de centrale molen en Qianshan in de heuvels van de voorsteden – naast één county, één autonome county voor de Mantsjoe-minderheid en de stad Haicheng op countyniveau. De prefectuur telt meer dan 3,3 miljoen inwoners; zo'n 1,5 miljoen wonen in de vier belangrijkste districten. Door de snelle verstedelijking is Anshan verbonden met het naburige Liaoyang, die samen in 2020 een bebouwde zone van 2,7 miljoen inwoners vormen.

Etnisch gezien weerspiegelt Anshan het bredere patroon van Noordoost-China. De Han tellen ongeveer 3 miljoen inwoners; de Mantsjoe, ooit dominant in de regio, tellen er zo'n 520.000, voornamelijk rond het autonome gebied Xiuyan. De Hui- en Koreaans-Chinese gemeenschappen voegen daar nog eens ruim vierduizend mensen aan toe, verspreid over buurten die hun oorsprong vinden in de migratie uit de Qing-periode en de industriële rekrutering in de 20e eeuw.

De seizoenen in Anshan zijn scherp getekend. De winters, onder de hoge druk van Siberië, dalen tot een gemiddelde temperatuur van -7,6 °C in januari, met recordminima van bijna -27 °C. De zomers, gevoed door moessonstromen, zijn gemiddeld snikheet tot midden twintig graden, vaak doorweekt door plotselinge regenbuien. Bijna de helft van de 620 millimeter neerslag valt in juli en augustus. Toch blijft de zon 2595 uur per jaar schijnen en maakt de helderheid van de lente plaats voor de herfstrust voordat de eerste sneeuw valt.

De transportinfrastructuur is meegegroeid met de industrie. Luchthaven Anshan Teng'ao, vijftien kilometer ten zuidwesten van het centrum, biedt dagelijks verbindingen met Beijing, Shanghai, Guangzhou, Chengdu en Nanjing. In 2012 werd de hogesnelheidslijn Harbin-Dalian geïntroduceerd, die in de zomer met snelheden tot 300 km/u door de stations Anshan West en Haicheng West loopt. Wegenverbindingen – met name de achtbaans, particulier gefinancierde snelweg Shenyang-Haikou – zorgen voor een snelle doorgang van noord naar zuid, terwijl lokale bussen, taxi's en een uitgebreid netwerk van fietspaden het reizen binnen de stad verzorgen.

Toerisme speelt nu een belangrijke rol in de gemeentelijke vernieuwing. Achttien kilometer naar het zuidoosten ligt Qianshan National Park, met zijn toppen bezaaid met tempels waar aanbidders van zowel Boeddha als Laozi samenkomen in gedeelde binnenplaatsen. Een granieten rotspunt aan de westelijke rand van het park lijkt op een liggende Maitreya, naar verluidt het grootste natuurlijke beeld van de toekomstige Boeddha. In het hart van de stad herinnert 219 Park aan de bevrijding van het Volksbevrijdingsleger in 1948 met meren en wandelpaden die glooiend omhoog klimmen naar de herdenkingspaviljoens.

Het Jade Boeddhapaleis, geopend in september 1996, behoort tot de meest bezochte bezienswaardigheden van Anshan. Het tempelcomplex herbergt één enkel, 260 ton zwaar serpentijnblok – bijna acht meter hoog, met twee beeldhouwwerken van Sakyamuni en Guanyin op de tegenoverliggende zijden. Het beslaat een hal van 22.104 vierkante meter, bekroond met een hoogte van drieëndertig meter, die de drieëndertig hemelen van het boeddhisme symboliseert, en is een van China's grootste twee verdiepingen tellende bouwwerken in traditionele stijl.

Naast bergen en monumenten verwijzen de warmwaterbronnen van Anshan naar een langere geschiedenis. Tanggangzi trok Qing-keizers aan en biedt tegenwoordig vulkanische zandbaden met mineraalwater. Geothermische warmte verwarmt de lokale wijken gedurende de winter, een praktische erfenis van ondergrondse warmte die moderne wijken verbindt met bezoekers uit het Tang-tijdperk die op zoek zijn naar verkoeling en rust.

De landbouw blijft bestaan ​​in de westelijke vlakten van Anshan, waar tarwevelden en maïsvelden boomgaarden omringen die beroemd zijn om de Nanguopeer – stevig, aromatisch en vaak de "koning der peren" genoemd. Deze vruchten reizen elk najaar naar het zuiden, naar markten in heel China, een herinnering dat zelfs in een stad die vooral bekendstaat om ijzer en steenkool, het land zijn rustige, productieve hartslag behoudt.

Het verhaal van Anshan gaat over mineralen en machines, maar ook over bergen en missionarissen, over dictatoriale planning en een delicate heroriëntatie op het milieu. Hier maakt het rauwe geluid van staalovens plaats voor tempelklokken in de heuvels, en kijken jade Boeddha-ogen uit over fabrieken die door groene groei zijn heroverd. De zadelvormige bergtop blijft bestaan ​​als symbool én beschermer en verwelkomt bezoekers op een plek waar de lagen van de geschiedenis net onder de oppervlakte liggen, wachtend om gelezen te worden.