Το Μπελίζ βρίσκεται στις ακτές της Καραϊβικής της βόρειας Κεντρικής Αμερικής. Συνορεύει με τη μεξικανική πολιτεία Quintana Roo στα βόρεια, με το διαμέρισμα της Γουατεμάλας Petén στα δυτικά κατά μήκος μιας απροσδιόριστης γραμμής γνωστής ως νεκρής ζώνης και με το διαμέρισμα της Γουατεμάλας Izabal στα νότια. Η Μπελίζ και η Γουατεμάλα δεν έχουν καθορισμένα σύνορα λόγω της σύγκρουσης που περιγράφηκε προηγουμένως, η οποία περιλαμβάνει πάνω από 100 νησιά στην Καραϊβική Θάλασσα. Στα ανατολικά, στην Καραϊβική Θάλασσα, ο δεύτερος μεγαλύτερος υφάλος φραγμού στον κόσμο συνορεύει με μεγάλο μέρος της μήκους 386 χιλιομέτρων, κυρίως ελώδης ακτογραμμή. Η έκταση της χώρας είναι 22,960 τετραγωνικά χιλιόμετρα (8,865 τετραγωνικά μίλια), ελαφρώς μεγαλύτερη από το Ελ Σαλβαδόρ, το Ισραήλ, το Νιου Τζέρσεϊ ή την Ουαλία. Οι πολλές λιμνοθάλασσες κατά μήκος της ακτής και στο βόρειο εσωτερικό μειώνουν την πραγματική έκταση της χώρας σε 21,400 τετραγωνικά χιλιόμετρα (8,263 τετραγωνικά μίλια).
Το Μπελίζ έχει σχήμα ορθογωνίου που εκτείνεται περίπου 280 χιλιόμετρα από βορρά προς νότο και περίπου 100 χιλιόμετρα από ανατολή προς δύση, με συνολικό μήκος χερσαίων συνόρων 516 χιλιομέτρων. Οι κυματοειδείς ροές δύο ποταμών, του Hondo και του Sarstoon, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία των βόρειων και νότιων συνόρων της χώρας. Τα δυτικά σύνορα δεν ακολουθούν κανένα φυσικό χαρακτηριστικό και διατρέχουν κατεύθυνση βορρά-νότου μέσα από πεδινά δάση και ορεινά οροπέδια.
Το βόρειο τμήμα του Μπελίζ αποτελείται κυρίως από επίπεδες, ελώδεις παράκτιες πεδιάδες που κατά τόπους είναι πυκνά δασωμένες. Η χλωρίδα είναι πολύ ποικιλόμορφη λαμβάνοντας υπόψη τη μικρή γεωγραφική περιοχή. Στα νότια βρίσκεται η χαμηλή οροσειρά των Μάγια. Το υψηλότερο σημείο στο Μπελίζ είναι το Doyle's Delight στα 1,124 μέτρα (3,688 πόδια).
Η τραχιά γεωγραφία του Μπελίζ έχει επίσης κάνει την ακτογραμμή και τη ζούγκλα της χώρας ελκυστικές για τους εμπόρους ναρκωτικών, οι οποίοι τη χρησιμοποιούν ως πύλη προς το Μεξικό. Το 2011, οι Ηνωμένες Πολιτείες τοποθέτησαν το Μπελίζ στον κατάλογο των χωρών που θεωρούνται μεγάλες παραγωγοί ναρκωτικών ή χώρες διέλευσης ναρκωτικών.
Διατήρηση του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας
Η Μπελίζ είναι μια χώρα με πλούσια ποικιλία χλωρίδας και πανίδας, λόγω της μοναδικής της θέσης μεταξύ Βόρειας και Νότιας Αμερικής, και ενός ευρέος φάσματος κλίματος και ενδιαιτημάτων για φυτά και ζώα. Ο χαμηλός ανθρώπινος πληθυσμός του Μπελίζ και τα 22,970 τετραγωνικά χιλιόμετρα (8,867 τετραγωνικά μίλια) της υπανάπτυκτης γης παρέχουν έναν ιδανικό βιότοπο για περισσότερα από 5,000 είδη φυτών και εκατοντάδες είδη ζώων, συμπεριλαμβανομένων των αρμαντίλων, φιδιών και πιθήκων.
Το Cockscomb Basin Wildlife Sanctuary είναι ένα καταφύγιο άγριας ζωής στο νότιο-κεντρικό Μπελίζ που δημιουργήθηκε για την προστασία των δασών, της άγριας ζωής και των λεκανών απορροής μιας περιοχής περίπου 400 km2 στις ανατολικές πλαγιές των βουνών Μάγια. Το καταφύγιο ιδρύθηκε το 1990 ως το πρώτο καταφύγιο άγριας ζωής για τον τζάγκουαρ και περιγράφεται από έναν συγγραφέα ως το πρώτο καταφύγιο στον κόσμο για τον τζάγκουαρ.
Βλάστηση και χλωρίδα
Ενώ πάνω από το 60% της έκτασης του Μπελίζ καλύπτεται από δάση, περίπου το 20% καλύπτεται από καλλιεργούμενη γη (γεωργία) και ανθρώπινους οικισμούς. Η σαβάνα, οι θάμνοι και οι υγρότοποι αποτελούν την υπόλοιπη κάλυψη γης της Μπελίζ. Σημαντικά οικοσυστήματα μαγγροβίων υπάρχουν επίσης στο τοπίο του Μπελίζ. Ως μέρος του παγκοσμίως σημαντικού Μεσοαμερικανικού Βιολογικού Διαδρόμου, που εκτείνεται από το νότιο Μεξικό έως τον Παναμά, η βιοποικιλότητα του Μπελίζ –τόσο θαλάσσια όσο και χερσαία– είναι πλούσια, με άφθονη χλωρίδα και πανίδα.
Η Μπελίζ είναι επίσης ηγέτης στην προστασία της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Βάση Δεδομένων Προστατευόμενων Περιοχών, το 37% της επικράτειας του Μπελίζ τελεί υπό κάποια μορφή επίσημης προστασίας, καθιστώντας το ένα από τα πιο εκτεταμένα επίγεια συστήματα προστατευόμενων περιοχών στην Αμερική. Αντίθετα, μόνο το 27% της επικράτειας της Κόστα Ρίκα προστατεύεται.
Περίπου το 13.6% των χωρικών υδάτων του Μπελίζ, όπου βρίσκεται ο Κοραλλιογενής Ύφαλος του Μπελίζ, προστατεύονται επίσης. Ο Κοραλλιογενής Ύφαλος του Μπελίζ είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος υφάλος φραγμού στον κόσμο, μετά τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο στην Αυστραλία.
Μια μελέτη τηλεπισκόπησης που διεξήχθη από το Aquatic Center for the Humid Tropics of Latin America and the Caribbean (CATHALAC) και τη NASA σε συνεργασία με το Τμήμα Δασών και το Κέντρο Πληροφοριών Γης (LIC) του Υπουργείου Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (MNRE) του η κυβέρνηση του Μπελίζ, που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2010, διαπίστωσε ότι η δασική κάλυψη στο Μπελίζ ήταν περίπου 62.7% στις αρχές του 2010, από 75.9% στα τέλη του 1980. Μια παρόμοια μελέτη από το Belize Tropical Forest Studies and Conservation International βρήκε παρόμοιες τάσεις στη δασική κάλυψη του Μπελίζ. Και οι δύο μελέτες δείχνουν ότι το 0.6% της δασικής κάλυψης του Μπελίζ χάνεται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα την εκκαθάριση κατά μέσο όρο 10,050 εκταρίων (24,835 στρεμμάτων) ετησίως. Η υποστηριζόμενη από την USAID μελέτη ERVIR, που διεξήχθη από τις CATHALAC, NASA και MNRE, έδειξε επίσης ότι οι προστατευόμενες περιοχές στο Μπελίζ είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές στην προστασία των δασών της χώρας. Ενώ μόνο το 6.4 τοις εκατό των δασών εντός των νομίμως καθορισμένων προστατευόμενων περιοχών εκκαθαρίστηκε μεταξύ 1980 και 2010, περισσότερο από το ένα τέταρτο των δασών εκτός προστατευόμενων περιοχών χάθηκε.
Ως χώρα με σχετικά υψηλή δασική κάλυψη και χαμηλά ποσοστά αποψίλωσης, το Μπελίζ έχει σημαντικές δυνατότητες να συμμετάσχει σε πρωτοβουλίες όπως το REDD. Είναι σημαντικό ότι η μελέτη SERVIR για την αποψίλωση των δασών στο Μπελίζ αναγνωρίστηκε επίσης από την Ομάδα για τις Παρατηρήσεις της Γης (GEO), της οποίας η Μπελίζ είναι μέλος.
Γεωλογία, ορυκτό δυναμικό και ενέργεια
Η Μπελίζ είναι γνωστό ότι έχει μια σειρά από οικονομικά σημαντικά ορυκτά, αλλά κανένα σε επαρκή ποσότητα που να δικαιολογεί την εξόρυξη. Αυτά τα ορυκτά περιλαμβάνουν δολομίτη, βαρίτη (πηγή βαρίου), βωξίτη (πηγή αλουμινίου), κασιρίτη (πηγή κασσίτερου) και χρυσό. Το 1990, ο ασβεστόλιθος που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή δρόμων ήταν ο μόνος ορυκτός πόρος που εξορύσσεται για οικιακή χρήση ή εξαγωγή.
Η ανάπτυξη του πετρελαίου που ανακαλύφθηκε πρόσφατα στην πόλη του Spanish Lookout το 2006 έφερε νέες ευκαιρίες και προκλήσεις σε αυτήν την αναπτυσσόμενη χώρα.
Barrier Reef της Μπελίζ
Ο Κοραλλιογενής Ύφαλος του Μπελίζ είναι μια σειρά από κοραλλιογενείς υφάλους που βρίσκονται κατά μήκος της ακτής του Μπελίζ, περίπου 300 μέτρα υπεράκτια προς τα βόρεια και 40 χιλιόμετρα νότια, εντός των συνόρων της χώρας. Το Belize Barrier Reef είναι ένα τμήμα μήκους 300 χιλιομέτρων του Μεσοαμερικανικού Συστήματος Κοραλλιογενών Ύφαλων που εκτείνεται από το Κανκούν στο βορειοανατολικό άκρο της χερσονήσου Γιουκατάν, κατά μήκος της Ριβιέρα Μάγια έως την Ονδούρα, καθιστώντας τον ένα από τα μεγαλύτερα συστήματα κοραλλιογενών υφάλων στον κόσμο.
Είναι ο κύριος τουριστικός προορισμός στο Μπελίζ, δημοφιλής για καταδύσεις και κολύμβηση με αναπνευστήρα, και προσελκύει σχεδόν τους μισούς από τους 260,000 επισκέπτες. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τον κλάδο της αλιείας. Ο Κάρολος Δαρβίνος τον περιέγραψε το 1842 ως «τον πιο αξιόλογο ύφαλο στις Δυτικές Ινδίες».
Ο Ύφαλος του Μπελίζ ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1996 λόγω της ευθραυστότητας και των φυσικών ενδιαιτημάτων του που είναι σημαντικοί για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας επί τόπου.
Είδος
Ο ύφαλος του Μπελίζ φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία φυτών και ζώων και είναι ένα από τα πιο διαφορετικά οικοσυστήματα στον κόσμο:
- 70 είδη πετρώδη κοράλλια
- 36 είδη μαλακών κοραλλιών
- 500 είδη ψαριών
- Εκατοντάδες είδη ασπόνδυλων
Με το 90% του υφάλου να είναι ακόμη ανεξερεύνητο, ορισμένοι εκτιμούν ότι μόνο το 10% όλων των ειδών έχει ανακαλυφθεί.
Διατήρηση
Η Μπελίζ ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που απαγόρευσε πλήρως την τράτα βυθού τον Δεκέμβριο του 2010. Τον Δεκέμβριο του 2015, η Μπελίζ απαγόρευσε τις υπεράκτιες γεωτρήσεις πετρελαίου εντός ενός χιλιομέτρου από τον φραγμό ύφαλο και τα επτά μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς του.
Παρά αυτά τα προστατευτικά μέτρα, ο ύφαλος εξακολουθεί να απειλείται από τη θαλάσσια ρύπανση και τον ανεξέλεγκτο τουρισμό, τη ναυτιλία και την αλιεία. Άλλες απειλές περιλαμβάνουν τυφώνες, καθώς και την υπερθέρμανση του πλανήτη και την επακόλουθη αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών, η οποία οδηγεί στη λεύκανση των κοραλλιών. Οι επιστήμονες λένε ότι περισσότερο από το 40% του κοραλλιογενούς υφάλου του Μπελίζ έχει υποστεί ζημιές από το 1998.