Crans-Montana

Crans-Montana, gelegen op een hoogte van ongeveer 1500 meter boven zeeniveau op een zonovergoten plateau boven de stad Sierre in het Franstalige kanton Wallis, Zwitserland, beslaat een oppervlakte van 59,66 km² en telde in december 2020 10.218 inwoners. Het is ontstaan ​​uit de administratieve unie op 1 januari 2017 van de voormalige gemeenten Chermignon, Mollens, Montana en Randogne - en lang daarvoor gevormd door de geschiedenis van de afzonderlijke gehuchten - en is vandaag de dag zowel een verenigde gemeente binnen het district Sierre als een legendarisch alpenresort dat bekendstaat om zijn wintersportverleden en de vele mogelijkheden om het hele jaar door activiteiten te ondernemen.

Vanaf de vroegste schriftelijke vermeldingen in de Hoge Middeleeuwen - Chermignon verschijnt in archieven uit 1228 onder de namen Chermenon en Chirminon, Mollens verschijnt rond 1250 als Molaen (later Moleing in 1286), Montana komt voor het eerst in de geschreven geschiedenis voor in 1243 en Randogne wordt in 1224 aangehaald als Randonni - heeft elk van de vier gemeenschappen een onafhankelijke ontwikkeling doorgemaakt: Chermignon en Montana verwierven beide gemeentelijke autonomie in 1905 na hun afscheiding van de naburige gemeente Lens, en Mollens deed afstand van zijn voormalige Duitse benaming, Molei, uit respect voor zijn Romaanse identiteit. Toch duurde het tot begin 2017 voordat deze historische entiteiten formeel werden samengevoegd tot de gemeente die we vandaag de dag kennen als Crans-Montana, waarmee een uniek burgerlijk kader voor bestuur en gemeenschapsleven werd gecreëerd.

Toch verwijst de benaming “Crans-Montana” niet alleen naar het gemeentelijk bestuur, maar ook naar de fusie, die dateert uit het begin van de twintigste eeuw, van de resortcentra van Crans en Montana, die oorspronkelijk elk deel uitmaakten van meerdere rechtsgebieden – waaronder Chermignon, Icogne en Randogne – tot één geïntegreerde skibestemming die nu zes gemeenten omvat. Van de steile hellingen van de Plaine Morte-gletsjer, met op de top de Pointe de la Plaine Morte op 2927 meter hoogte, waar u in de zomer heerlijk kunt skiën aan de zuidrand, tot de 140 kilometer aan zorgvuldig onderhouden pistes die door met naaldbomen begroeide valleien, geulvormige glijbanen en zonovergoten kommen slingeren, heeft Crans-Montana al lange tijd een vooraanstaande plaats in de annalen van de alpinesport. In 1987 werden hier de FIS Alpineskiën Wereldkampioenschappen gehouden en werden opeenvolgende etappes van het Wereldbekercircuit georganiseerd, voornamelijk voor snelheidsdisciplines voor vrouwen. Ook in 2011 werd hier een onderscheiding uitgereikt als toneel voor de Junior Wereldkampioenschappen en talloze European Cup-wedstrijden.

Hoewel het verhaal van het resort zich voornamelijk afspeelt in de sneeuw, zijn de attracties in alle seizoenen van het jaar van belang: iedere september vindt de Omega European Masters van de European Tour plaats op de groene fairways van de eerbiedwaardige Golf-Club Crans-sur-Sierre, ontworpen door beroemdheden als Seve Ballesteros en Jack Nicklaus. De vier banen, waaronder een met negen holes, behoren tot de meest prestigieuze van het continent. In de wintermaanden zorgt het Caprices Festival ervoor dat de berghellingen worden opgevrolijkt met poprockoptredens. Het winterse poprockfestival in de bergen versterkt de reputatie van het resort als cultureel knooppunt hoog boven de Rhônevallei.

Wielerliefhebbers danken hun wortels in de regio aan de legendarische rol die het heeft gespeeld in de professionele wielersport. Zo was Crans-Montana maar liefst zeven keer het eindpunt voor etappefinales in de Ronde van Zwitserland en acht keer voor de Ronde van Romandië (2013). In 1984 werd er zelfs de twintigste etappe van de Tour de France gehouden, die Laurent Fignon beschouwde als een etappeoverwinning en een stap op weg naar de eindzege. Op de weg van Sierre naar Crans-Montana klonk ooit het gebrul van motoren tijdens de Europese kampioenschappen heuvelklimmen aan het eind van de jaren 60. In 2008 verwelkomde het resort het wereldkampioenschap berglopen op haar parcoursen, waarmee het zijn sportieve erfgoed uitbreidde tot buiten de grenzen van sneeuw en fairway.

Geografisch gezien wordt Crans-Montana gekenmerkt door een grote verscheidenheid aan menselijke nederzettingen: geliefde gehuchten die zich vastklampen aan de hellingen en valleien, waaronder Champzabé, Chermignon d'en Bas en d'en Haut, Crans-sur-Sierre en Ollon in Chermignon; Aminona, Conzor, Cordona, Laques en Saint-Maurice-de-Laques in Mollens; Champzabé (opnieuw), Corin, Diogne en Montana-Vermala in Montana; en Bluche, Darnona, Loc, Montana-Station en het gedeelde Montana-Vermala in Randogne. Elk van deze gehuchten draagt ​​bij aan het gemeentelijke tapijt van een eigen topografische en culturele textuur.

Klimaattechnisch gezien voldoet de regio aan de classificatie van warm, vochtig continentaal (Dfb) van Köppen, met 101 dagen regen of sneeuw per jaar (gemiddelde 1981-2010) en 692 mm neerslag, wat een relatief gelijkmatige verdeling over de seizoenen weerspiegelt. Crans-Montana ligt in de regenschaduw van de hoogste bergtoppen en kent daardoor een lagere totale jaarlijkse neerslag dan de valleien voorbij de grens, waardoor de betrouwbaarheid van de winterse sneeuwlaag en de helderheid van de zomerhemel worden vergroot.

De toegang tot deze hooggelegen enclave wordt vergemakkelijkt door de eerbiedwaardige Funiculaire Sierre–Montana–Crans, waarvan de tweedelige configuratie – naadloos werd gemaakt door de renovatie in 1997 die het tussenstation Saint-Maurice-de-Laques verbond – 4.191 meter overspant en een hoogteverschil van 927 meter overbrugt, en daarmee tot de langste kabelspoorwegen van Europa behoort. Het onderste eindpunt, het treinstation Sierre/Siders, biedt een naadloze verbinding via InterRegio-diensten naar de luchthaven van Genève en Brig, terwijl kronkelende toegangswegen vanaf de snelweg A9 de wijngaarden en alpenweiden beklimmen in een 13 kilometer lange klim, waarbij 1.000 meter hoogteverschil wordt overbrugd in ongeveer 20 minuten vanaf Sierre of 35 minuten vanaf Sion, aangevuld met busverbindingen vanaf Sion.

In de twee kernen Crans-sur-Sierre en Montana getuigen smalle straatjes met hotelgevels, appartementencomplexen, cafés en overheidsgebouwen van de gestage transformatie van een landelijk gehucht naar een verfijnde badplaats. Groene vijvers en verzorgde openbare ruimtes omzomen de buitenwijken en bieden momenten van rust te midden van de drukte van het seizoensverkeer, dat in de winter vol zit met skiërs en in de zomer met golfers.

De fysieke contouren van het hooggelegen terras – gelegen op ongeveer 3.000 meter boven de Wildstrubel, doorsneden door de Plaine Morte-gletsjer en begrensd door bergtoppen als de Weisshorn, Mittaghorn, Rohrbachstein en Wetzsteinhorn – vormen een taalgrens tussen Franstalig en Duitstalig Zwitserland en markeren de kantongrens met Bern. Vanaf het uitkijkpunt onder Bella Lui (2.548 meter) bieden heldere dagen een overzicht van de Walliser Alpen – van de Mischabelgroep in het oosten tot de Matterhorn en zelfs de Mont Blanc in het westen. Op lagere hoogten is het kristalheldere Lac de Tseuzier op 1.777 meter te zien, dat deel uitmaakt van een uitgebreid netwerk van wandel- en mountainbikeroutes van in totaal zo'n 135 kilometer.

De oorsprong van het resort als gezondheidsgericht toevluchtsoord gaat terug tot 1892, toen de heren Antille en Zufferey uit Sierre het Hôtel du Parc openden, en tot 1897, toen Dr. Théodore Stephani een sanatorium op het plateau vestigde – met als hoogtepunt de opening van het Beauregard Sanatorium in 1899, te midden van meren en sparrenbossen – en in 1936 Albert Marquet inspireerde om het winterlandschap in verf vast te leggen. In de daaropvolgende decennia ontwikkelde dit klimaatkuuroord zich tot een van de meest vooraanstaande Zwitserse alpiene bestemmingen, met een reputatie die berust op de ongerepte natuurlijke omgeving, de verzorgde voorzieningen en het vermogen om intensieve sportieve inspanningen te combineren met verfijnde ontspanning.

Naast alle sportieve en recreatieve troeven herbergt Crans-Montana ook de Les Roches International School of Hotel Management, een instituut van wereldfaam dat de centrale rol van het resort bij het opleiden van opeenvolgende generaties professionals in de hotelsector onderstreept. Op kerkelijk vlak is de bevolking traditioneel rooms-katholicisme aanhangend en sinds 2024 onderhoudt de Communauté Beit Yossef de Crans-Montana et du Canton de Valais eveneens de eerste georganiseerde Joodse gemeenschap van het kanton, waarmee het de culturele en spirituele rijkdom van het gebied verrijkt.

Tot de meer uitdagende zomeractiviteiten behoort de Bisse du Ro-bergkanaalroute: een tocht van 3 uur van Bella Lui via La Tsan, langs de rivier de Erntse naar Plans Mayens via een verhoogd waterkanaal. Deze route is vanwege de ligging alleen geschikt voor mensen met hoogtevrees. De meeste verkenningen worden echter getemperd door de toegang tot gondels en kabelbanen, waaronder de Crans-Cry d'Er-lift uit 1950, een van de eerste die gebruikmaakte van het Bell/Wallmannsberger-systeem. Hiermee kunt u zonder al te veel inspanning alpenweiden, rotsformaties en gletsjerranden beklimmen.

De seizoenen bepalen het belangrijkste ritme van de activiteiten: van december tot en met maart kunnen skiërs genieten van de 160 kilometer aan geprepareerde pistes, aangevuld met het unieke vooruitzicht om te schaatsen op een van de grootste natuurijsbanen van Zwitserland. In de periode van juni tot en met september zijn er groene fairways die golfers uitnodigen om de Omega European Masters te bezoeken. Ook zijn er routes voor wandelaars en fietsers in een panorama van meren, bossen en rotsachtige bergkammen. Het hele jaar door zijn er culturele evenementen, zoals het Caprices Festival in de winter, de terugkeer van de wereldwijde golftop in de zomer en in 2025 de UCI Mountain Bike World Championships. Deze evenementen bevestigen de reputatie van Crans-Montana als veelzijdig alpien amfitheater.

Crans-Montana belichaamt zo de combinatie van historische diepgang en eigentijds ondernemerschap: een gemeente gevormd uit middeleeuwse gehuchten, een resort gevormd door gezondheidscentra in sanatoriumstijl, een sportcentrum waar wereldkampioenschappen op sneeuw, asfalt en trail werden georganiseerd, en een levendige gemeenschap waarvan gehuchten, gehuchten binnen gehuchten, verkeersaders en academische instellingen samenkomen op een hoog plateau, omgeven door gletsjers en panoramische bergtoppen, waar elk seizoen de aantrekkingskracht van haar veelzijdige charmes vernieuwt.