Ko Pha Ngan

Ko Pha-ngan ligt abrupt tussen zijn grotere zustereiland Ko Samui, zestien kilometer zuidelijker, en het kleinere Ko Tao, zo'n vijfendertig kilometer noordelijker. Met een kustlijn van ongeveer veertig kilometer – gemiddeld tien uur wandelen langs de rand – rijst het eiland abrupt op uit het blauw van de Golf van Thailand naar één enkele top, Khao Ra, op 635 meter hoogte. De belangrijkste nederzetting, Thong Sala, vormt zowel het centrum van het dagelijks leven als de aanlegplaats voor veerboten die aankomen vanuit Donsak op het vasteland, 55 kilometer verderop, en vanuit naburige eilanden.

De naam van Ko Pha-ngan verwijst al naar de natuurlijke kenmerken ervan. In het Zuid-Thaise woord "ngan" betekent "zandbank", en overal in het ondiepe water liggen dunne richels van licht zand, gevormd door getijden en stromingen tot half ondergelopen eilandjes. Hier aan land komen is stappen op sediment dat generatie na generatie is verschoven en opnieuw gevormd, zelfs terwijl latere bewoners meer blijvende sporen achterlieten.

Lang voordat het eiland deel uitmaakte van internationale routes, trok het de aandacht van de Thaise vorsten. Koning Chulalongkorn, Rama V, bezocht het eiland maar liefst veertien keer tijdens zijn regering, waarbij hij de Golf doorkruiste op een koninklijk schip of stoomboot om de baaien en rivieren te verkennen. Toch gaat de menselijke aanwezigheid op Ko Pha Ngan veel verder terug dan deze goed gedocumenteerde reizen. In 1977 vonden archeologen een bronzen trommel van de Đông Sơn-cultuur – daterend tussen 500 en 100 v.Chr. – op het nabijgelegen Ko Samui, wat bewijst dat Austronesische zeevaarders zich meer dan tweeduizend jaar geleden in deze wateren vestigden. Veel wetenschappers geloven dat die vroege zeevaarders, die vertrokken vanaf het Maleisische schiereiland, mogelijk vanaf hun sloepen naar de rotsachtige baaien en zandbanken van Ko Pha Ngan zijn gevaren en zo de kiem hebben gelegd voor de eerste gemeenschappen op het eiland.

Decennialang bereikten bezoekers Ko Pha Ngan per autoveerboot vanuit de Raja Ferry Port op Ko Samui – nog steeds op vijf kilometer rijden van Thong Sala – of met langzamere, minder frequente boten vanuit Donsak. In 2012 begon Kannithi Aviation (Kan Air) met de aankoop van 32 hectare grond voor de bouw van een luchthaven met een capaciteit van maximaal duizend passagiers per dag, met een landingsbaan van 1095 meter voor ATR 72 turbopropvliegtuigen. De kosten, aanvankelijk begroot op 900 miljoen baht, zijn sindsdien verdubbeld door vertragingen in de milieueffectrapportage. De openingsdatum, die oorspronkelijk gepland stond voor 2014, is nog steeds niet bevestigd.

Bestuurlijk vormt Ko Pha-ngan een eigen district naast Ko Tao en een handvol eilandjes, met een oppervlakte van ongeveer 148 vierkante kilometer. Dit district, verdeeld in drie tambons en zeventien mubans, zorgt voor een evenwicht tussen lokaal bestuur en de behoeften van een steeds groeiende toeristenpopulatie.

In 2018 trok Ko Pha Ngan jaarlijks zo'n 458.000 gasten en produceerde het meer dan 7.300 ton vast afval. Onbehandeld afvalwater bedreigt kustriffen die al onder druk staan ​​door de stijgende zeetemperatuur. Als reactie hierop heeft de Thaise Toerisme Autoriteit het eiland uitgeroepen tot "Groen Eiland", een weerspiegeling van de gezamenlijke inspanningen van nationale en lokale overheden, non-profitorganisaties zoals de EcoThailand Foundation en Trash Hero, bedrijven zoals de Sea Flower Bungalows en Sarikantang Resort, en inwoners – zowel Thai als expats – om vervuiling tegen te gaan, koraal te herstellen en een duurzaam bestaan ​​op te bouwen. Een adjunct-secretaris-generaal van het nationale bureau voor toerisme waarschuwde dat zelfs bescheiden maatregelen "mogelijk niet tot significante verbeteringen zullen leiden", maar benadrukte dat "het beter is dan niets hebben".

Opmerkelijk genoeg worden in de wateren rond Ko Pha Ngan soms zeldzame, roze dolfijnen aangetroffen, terwijl op het land een gezamenlijke overstap naar biologische landbouw – zoals te zien is op de Raitiaviset-boerderij – lokale markten voorziet van fruit, groenten, natuurlijke meststoffen en insectenwerende middelen. Deze initiatieven zijn verweven geraakt met gemeenschapstoerisme, met workshops en 'van boer tot bord'-ervaringen die het geld van de bezoekers terugsluizen naar milieubeheer.

De reputatie van Ko Pha-ngan reikte verder dan geografie en ecologie toen Alex Garland zijn invloedrijke roman The Beach uit 1996 situeerde te midden van de met palmen omzoomde kust. Het eiland verscheen later – zij het indirect – in de songteksten van Klaxons (“Magick,” 2006) en Ace of Base (“Vision in Blue,” 2010), en dook op als tracktitel voor elektronische artiesten zo divers als Ozric Tentacles (1989), Ashley Wallbridge (2012) en Infected Mushroom with Hatikva 6 (2016). Meer recent, in 2022, beschreef Vice-verslaggever Tir Dhondy zijn ervaringen tijdens tantrische lessen aldaar, en het derde seizoen van het televisiedrama The White Lotus organiseerde een Full Moon Party op het strand van Haad Rin. Zelfs Drain Gangs album Trash Island weerspiegelde de plek: grotendeels opgenomen in een vakantiehuis op Ko Pha-ngan, toonde de hoes een brandende vlakte van opgehoopt afval langs de weg – een onverbiddelijke herinnering aan de milieuproblemen van het eiland.

Geografisch gezien wordt Ko Pha Ngan gevormd door een schiereiland en een baai, vulkanisch gesteente en een zandbank. De westkust biedt stranden die variëren van luxe strandjes tot afgelegen baaien. Ao Nai Wok, op slechts zeven minuten lopen ten noorden van de veerboot, biedt winderige bars waar je kunt kajakken en zeilen, terwijl Haad Salad in het noordwesten reizigers trekt met zijn witte zand en luxe resorts. Verder naar het zuiden vormen Haad Chao Phao en Haad Yao een tweeledige keten van budgetbungalows, snorkelriffen en af ​​en toe een 7-Eleven.

In het noordoosten strekt Haad Mae Haad zich uit over een zandtong tot aan de turquoise ondiepe gedeelten van Ko Maa, onderdeel van een nationaal zeereservaat. De dorpen en de vele kleine resorts maken het een van de beste snorkelplekken, mits bezoekers hun oversteek plannen met het tij. Thonglang Bay, gelegen tussen Chalok Lam en Haad Mae Haad, is nog vrijwel onontdekt – een korte omweg die degenen die de rust zoeken, beloont.

Aan de noordpunt ligt Chalok Lam, een vissersdorpje met een smal strand onder een palmendak dat scherp contrasteert met het nabijgelegen Bottle Beach (Haad Khuat). Bereikbaar per longtailboot vanuit Chalok Lam – of via een pittige wandeling van twee tot drie uur langs weggegooide flessen – blijft het een van de meest afgelegen en rustige stranden van het eiland. In het oosten liggen de twee baaien van Thong Nai Pan – Pan Yai en Pan Noi – voor gezinnen en reizigers die op zoek zijn naar beschut water, rustige restaurants en een toevluchtsoord voor de moessongolven van november.

In de zuidoosthoek liggen Haad Thien en Haad Yuan, beide rustigere alternatieven voor de hectische energie van Haad Rin. Dit dorp, op de zuidpunt van het eiland, bruist van de neonverlichte strandbars en trekt duizenden mensen voor het maandelijkse Full Moon Party. Maar zelfs hier, op slechts enkele minuten van het feestgebied, vindt u de stranden van Ban Kai en Ban Tai, waar de zee soms troebel is en verkopers onder torenhoge kokospalmen opereren in plaats van onder de schijnwerpers van nachtclubs.

In het binnenland van het eiland loopt een netwerk van paden door Phaeng National Park. Daar bieden de uitkijkpunten Phaeng en Dom Sila panoramische vergezichten na een korte wandeling vanaf de belangrijkste watervallen. De paden in het binnenland lopen verder en verbinden Bottle Beach met Haad Khom over steil terrein, of volgen de bergkam naar de top van Khao Ra. Dichter bij Thong Sala ligt Than Sadet National Park, vernoemd naar de Koninklijke Rivier die door verschillende koningen werd bezocht. De waterval loopt in droge maanden aanzienlijk lager, maar de waterval die uitmondt in de Andamanblauwe Baai van Sadet maakt de kleine toegangsprijs de moeite waard.

Aan de weg van Thong Sala naar Chalok Lam kijkt een Chinese tempel uit over de baai. De toegang is gratis en je hebt er een rustig uitzicht over het bleke zand. Vlakbij bevinden zich olifantenkampen – sommige kosten 300 baht voor een rit van een halfuur – en een boogschietbaan waar maximaal vier beginners kunnen oefenen onder Duitstalige gidsen.

Onder de golven bevinden zich duikscholen op de stranden van Haad Yao en Chalok Lam, gecertificeerd door de Tourism Authority of Thailand om de veiligheid van de duikers te garanderen. Sail Rock – een onderwaterrots tussen Ko Phangan en Ko Tao – rijst op van 40 meter diepte, de wanden zijn bezaaid met koraal en wemelen van rif- en pelagische soorten. Voor wie liever op het land sport, bieden Muay Thai-kampen in Haad Tien en Thong Sala trainingen en wedstrijden met toeschouwers. Boogschieten, kruidensauna's in Wat Pho, yogaretraites zoals Agama Yoga en watersporten – van windsurfen bij Ao Nai Wok tot paddleboarden bij Haad Salad – maken de keuze compleet. Wandelpaden verbinden stranden en uitkijkpunten, maar reizigers moeten water en lokale kaarten meenemen: weinig paden zijn voorzien van betrouwbare bewegwijzering.

De avondmarkt van Thong Sala is de beste plek voor bescheiden Thaise gerechten: curry's met rijst vanaf 40 baht, soepen voor 30 baht en pannenkoeken voor 20 baht, allemaal onder een eenvoudig dak met gratis wifi. Straatstalletjes bij Chalok Lam's 7-Eleven en voor de lokale Tesco bieden snacks en kleefrijstpakketten aan, maar verwacht prijzen die hoger liggen dan in Bangkok – een weerspiegeling van de transportkosten en de vraag van toeristen. Kunstgalerieën, ooit zeldzaam, zijn nu overal op het eiland te vinden en bieden werk van zowel expats als locals. Hangmatten en ambachtelijk handwerk zijn te vinden in Thong Sala's "Hammock Home Gallery", hoewel echte koopjes verder van de veerbootpieren te vinden zijn, waar afdingen makkelijker is.

Ko Pha-ngan staat bekend om zijn botheid – zowel onder buitenlanders als bij sommige lokale verkopers. Bezoekers die op zoek zijn naar souvenirs of diensten, dienen beleefd te blijven: conflicten met bewoners lopen zelden goed af. In de twee weken voor de Full Moon Party duiken er regelmatig wegversperringen op en patrouilleert politie in burger in Haad Rin; drugsbezit riskeert zware straffen en gedwongen urinetests. Feestgangers dienen voorzorgsmaatregelen te nemen: laat waardevolle spullen veilig opbergen, controleer de zegels op de flessenemmers, wissel alcohol af met water en vermijd rennen op wegen bezaaid met glasscherven. Vuurpoi-optredens kunnen brandende wapenstokken doen ontbranden – spectaculair wanneer onder controle, gevaarlijk wanneer niet.

Ook lokale honden kunnen een gevaar vormen op afgelegen paden. Reizigers dienen langzaam te bewegen, zacht te praten en territorium af te staan ​​als ze worden geconfronteerd. Een beet kan leiden tot een spoedbehandeling in Bangkok ter voorkoming van hondsdolheid.

De accommodaties variëren van rustieke hutjes met alleen fans op Than Sadet Beach tot hippe, luxe resorts zoals het Sanctuary at Haad Thien. Hoewel Haad Rin het centrum van het nachtleven blijft, wachten er meer dan dertig baaien en inhammen op degenen die bereid zijn om verder te gaan dan de neongloed van het dorp. Elk heeft zijn eigen karakter: sommige bloeien op met goedkope bungalows en nachtelijke vuurdansshows, andere liggen vrijwel leeg en weerspiegelen alleen het geluid van golven op zand.

De charme van Ko Pha-ngan komt voort uit dit contrast. Het is tegelijk een eiland van herinneringen aan monarchen en een paradijs voor backpackers; een plek waar oude afvalhopen liggen onder de voetafdrukken van feestgangers; waar milieubewustzijn en grassrootsactivisme samenkomen; waar roze dolfijnen in azuurblauwe baaien rondcirkelen terwijl emmers alcohol van hand tot hand gaan in het maanlicht. Tijd doorbrengen hier is getuige zijn van een landschap en cultuur die voortdurend met zichzelf in dialoog zijn – rommelig, onvoorspelbaar, soms ongemakkelijk, maar altijd volhardend levend. In die delicate spanning tussen behoud en verandering biedt Ko Pha-ngan zijn meest blijvende les: dat schoonheid – net als de zandbanken aan de kust – zich alleen vormt wanneer stromingen verschuiven, botsen en zichzelf opnieuw vormgeven.