Lets eten is kenmerkend voor het Baltische gebied en de noordelijke landen in het algemeen, met een sterke gelijkenis met de Finse keuken. Behalve zwarte peper, dille en granen/zaden zoals karwijzaad, is de maaltijd rijk aan boter en vet en ontbreekt het aan smaakmakers. Als je uit de Middellandse Zee komt, vind je de keuken misschien flauw, onaangenaam en gebrekkig, maar als je uit Engeland of het Midwesten komt, zul je geen probleem hebben om je aan te passen aan de meeste maaltijden.
De Letse keuken is geworteld in de boerencultuur en is sterk afhankelijk van voedsel dat gedijt in de gematigde kustomgeving van Letland. De basisproducten zijn onder meer varkensvleesproducten, aardappelen, rogge of tarwe, haver, erwten, bieten en kool. Vlees, met name varken, wordt in bijna alle belangrijke maaltijdrecepten gebruikt. Spekvet kan worden gebruikt om een verscheidenheid aan vegetarische maaltijden te bereiden. Vanwege de ligging van Letland aan de oostkust van de Oostzee wordt veel vis gegeten: gerookte en rauwe vis zijn populair. Brood en melkproducten, die een essentieel onderdeel vormen van de Letse keuken, zijn er in allerlei soorten en maten.
Kant-en-klaar
De gemiddelde Letse consumeert drie maaltijden per dag. Het ontbijt is meestal licht en bestaat uit sandwiches of een omelet, samen met een drankje, meestal melk. De lunch wordt vaak tussen 3 en 2016 uur gegeten en is de belangrijkste maaltijd van de dag; als zodanig kan het een breed scala aan gerechten bevatten, evenals soep als voorgerecht en dessert. Het avondeten is de laatste maaltijd van de dag en sommige mensen kiezen ervoor om daarna nog een stevige maaltijd te nuttigen. Het wordt steeds normaler om kant-en-klaarmaaltijden of diepvriesmaaltijden te eten.
Type plaatsen
Het is essentieel om te onthouden dat het idee en de betekenis van cafetaria (kafejnca), kantine (dnca) en restaurant (restauraties) in Letland verschillen van die in andere landen. Een kafejnca (cafetaria) is meer dan alleen een coffeeshop; het biedt doorgaans alle maaltijden die je van een restaurant mag verwachten, met de uitzondering dat een kafejnca een eetgelegenheid van een lagere klasse is zonder bediening aan tafel en minder service in het algemeen. Een kantine voor scholen, hogescholen, industrieën en dergelijke wordt een dnca (kantine) genoemd. Ze zijn over het algemeen extreem goedkoop, hoewel ze soms beperkte toegang hebben. Terwijl een restorns (restaurant) vergelijkbaar is met een kafejnca in termen van service en cultuur, zijn de normen van service en cultuur voor een restorns aanzienlijk hoger. In bepaalde gevallen kan het onderscheid tussen een kafejnca en een restaurant vaag zijn.
Lokaal fruit, groenten en paddenstoelen kunnen worden gekocht op openluchtmarkten in Rga en naburige steden en dorpen. Vers geoogste wilde aardbeien en bosbessen uit nabijgelegen bossen, evenals grote aardbeien, appels en rabarbertaarten zijn voorbeelden. Houd er rekening mee dat ze meestal toegankelijk zijn tijdens de zomer- en herfstseizoenen.
Vleesmaaltijden
All-time favorieten zijn karbonde (varkensschnitzel), karbonde ar kaulu (gegrilde varkenskoteletten) en ckas stilbs (varkensbout).
Bijgerechten
Alles wordt geserveerd met kartupei (aardappelen), die meestal worden gekookt, gebakken, gekookt en vervolgens gebakken of gepureerd. Grii (gekookte boekweit) wordt soms vervangen door aardappelen; het past goed bij skbais krjums (zure room). Kposti (kool) is ook een hoofdbestanddeel van de meeste Letse gerechten. Het kan koud worden gegeten als salade of worden verwarmd als bijgerecht, vergelijkbaar met skbie kposti (zure kraut). Een ander bijgerecht dat het proberen waard is, is pelkie ziri (grijze erwten), grote, bruin-grijze ronde erwten gekookt en vervolgens gebakken met spek en geserveerd met kefir of zure room.
Melkproducten
In vergelijking met andere westerse landen heeft Letland een aanzienlijk hogere concentratie melkproducten. Biezpiens (kwark), skbais krjums (zure room), kefrs en een verscheidenheid aan andere kazen met verschillende smaken zijn verkrijgbaar. De goedkoopste en wellicht ook lekkerste soort is een kaas die vergelijkbaar is met gerookte Gouda maar dan zachter is. De meeste supermarkten bieden een verscheidenheid aan smaken om uit te kiezen. De biezpiena sieri, een zoete kwark, is een Letse specialiteit (de meest prominente producenten van de snack zijn Krumsand Baltais).
Ju siers (karwijkaas), rechts afgebeeld, is een traditionele Letse kaas die meestal wordt aangeboden tijdens het festival van Ji, of midzomer.
Soepen
Groenten, bouillon of melk worden vaak gebruikt in soepen. Letten eten vaak frikadeu zupa (gehaktballetjessoep), noedelsoep, ziru zupa (erwtensoep), bieu zupa (bietensoep), zuringsoep en brandnetelsoep. Een unieke koele bietensoep (aukst bieu zupa) kan op verschillende manieren worden gekookt en is perfect voor een warme zomerdag.
Snoepgoed
Mais zupa (letterlijk "broodsoep"), een zoete soep bereid van roggebrood en fruit, is de meest traditionele en unieke Letse keuken. Bovendien is de eerder genoemde biezpiena sieri erg zoet en heerlijk. Zefrs is een zachte marshmallow-achtige lekkernij. Rabarberu pirgs (rabarbercake) is een delicatesse die je niet mag missen.
Laima en Skrveru Saldumi zijn twee bekende lokale zoetwarenproducenten die een breed scala aan snoep leveren, waaronder chocoladerepen van verschillende soorten, snoep, marmelade, fruit in chocolade, koekjes en meer. Het is verkrijgbaar met of zonder glazuur en in verschillende smaken. Een karamelsnoepje genaamd gotia (wat "kleine koe" betekent) is het proberen waard. Sommige van de snoepjes die door deze twee bedrijven worden verkocht, worden geleverd in aantrekkelijke geschenkverpakkingen, die handig kunnen zijn om souvenirs mee naar huis te nemen. De Riga-chocoladefabrikant Emihls Gustavs Chocolate is specialer en duurder. Ze hebben winkels in de grote winkelcentra van Riga en maken chocoladesculpturen in verschillende vormen.
Brood
Donker (rogge)brood uit Letland is compact en smaakvol en past goed bij stevige Letse gerechten zoals erwtensoep, aardappelen en schnitzels. Er wordt gezegd dat het voedzamer is dan wit brood. Rupjmaize is een zwart brood op basis van rogge dat een nationale favoriet is en moet worden geproefd. Saldskb maïs is een brood bereid uit een combinatie van rogge en tarwe.
Prdzii zijn met spek en ui gevulde broodjes. Lets eten in zijn puurste vorm. Klieris is een heerlijk krakeling-vormig brood dat als traktatie wordt gegeten bij speciale gelegenheden zoals de naamdag.
Traditionele gerechten
Probeer deze maaltijden als je iets echt traditioneels wilt proberen:
- aardappelen gekookt in kwark
- kusjes gemaakt met haver en erwten
- erwten met varkensvet gekruid (fatback)
- siļķu pudiņš (braadpan gemaakt van haring en gekookte aardappelen)
- zweefvliegtuig (of slandu rausis) is een klassieke Livonische zoete taart samengesteld uit roggedeeg en gevuld met aardappel- en wortelpasta en gekruid met karwijzaad.
- als pankūka's (pannenkoeken gemaakt van bloed)
- brood soep (zoete broodsoep)
- soepen die koud worden geserveerd